İlac Nedir İlac Sekilleri ve Kullanimi

İlaç Bilgisi, İlaç Nedir

Hastalıkları tedavi etmek için kullanılan maddelere İlaç denir.
İlaçlar elde edildikleri yere göre üçe ayrılırlar:

1- Madenlerden elde edilen ilaçlar
2- Bitkilerden elde edilen ilaçlar
3- Hayvanlardan elde edilen ilaçlar.

Madensel menşeli ilaçlara (Kimyevi ilaçlar) da denir. Bunlar kimyevi maddelerden doğrudan doğ­ruyla yapılırlar. Mesela; (İngiliz tuzu), (Aspirin), (Sülfamitler) vs. gibi x

Bitkilerden elde edilen ilaçlar; bitkilerin köklerinden, çiçeklerinden yahut kabuklarından yapılırlar. Mesela; (Hintyağı), (Kinin), (Dijital) vs. gibi

Hayvansal menşeli ilaçlar ise; hayvanların veya insanların doku ve organlarından hazırlanırlar. Mesela: (İnsülin), (Karaciğer hülasası), (Aşılar) vs. gibi.

İlaç Şekilleri

Bütün ilaçlar genel olarak (Katı) veya (Sıvı) hal de bulunurlar.

Katı İlaç Şekilleri

1- Toz: Öğütülüp toz haline getirilerek kul anılan ilaçlardır.
2- Hap: Toz halindeki ilacın hamur haline getirilerek yuvarlak şekiller verilmesiyle yapılan ilaçlardır.
3- Kapsül: Jelatinden yapılmış bir muhafaza içinde bulunan ilaçlardır.
4- Tablet: Toz halindeki ilaçların küçük ve yassı yuvarlaklar şeklinde tazyik edilmesiyle yapılan ilaçlardır.
5- Draje: Tabletlerin üzerinin şeker ile kaplanmasıyla hazırlanan bir ilaç şeklidir.
6- Merhem: İlaçların Domuz
yağı, Vazelin veya diğer bazı yağlar içersine katılması ile hazırlanan ilaç şeklidir.
7- Fitil: İlaçların Kakao yağı veya Gliserin ile karıştırılarak hamur haline getirildikten sonra koni şeklinde hazırlanan ilaç şeklidir.

Sıvı İlaç Şekilleri

1- Tentür: Herhangi bir ilacın alkoldeki eriyiğidir. Yani ilacı alkol içinde eritmek suretiyle
hazırlanan bir ilaç şeklidir. Mesela: Tentürdiyot, İyodun alkol içindeki eriyiğidir.
2- Sulu Mahlüller ( Solüsyonlar): İlacın suda eritilmiş şeklidir.
3- Şurup: İlacın koyu şekerli suda eritilmiş şeklidir.
4- Ampul: Ampul adı verilen kapalı cam bir muhafaza içersinde saklanan steril ve sıvı halde olan bir ilaç şeklidir.

İlacın Verilme Yolları

İlaçların şekilleri ayrı olduğu gibi, vücuda verilme yolları da ayrı ayrıdır. İlacın verilme yolu deyince o ilacın vücuda hangi yoldan verilmesi lazım geldiğini ve verildiğini anlarız. Bu yol, ilacın verilmesindeki maksada, ilacın şekline ve verilme şartlarına göre değişir.
İlaçlar vücuda başlıca iki ayrı yoldan verilirler:

1- Dıştan veriliş,
2- İçten veriliş.

Dıştan Veriliş

Dıştan tatbik edilen ilaçlar, tatbik edildikleri deri bölgesine, bazen de derialtı dokularına tesir ederler. Dıştan tatbik edilmek suretiyle kullanılan ilaç şekilleri şunlardır:

1- Sulu Mahlüller (Solüsyonlar): Solüsyonlar, içlerinde bulunan ilaçların tesir
tarzlarına göre mikroplun öldürücü yani dezenfektan, temizleyici veya tahriş edici olarak kullanılırlar. Mesela: Ağzı çalkalamak, gargara yapmak veya yaraları
yıkayıp temizlemek maksadıyla.

2- Merhemler: Merhemler vücut üzerine tatbik edildikleri zaman vücut sıcaklığında erirler. Merhemin içindeki ilaç uzun bir müddet deri ile temas halinde kalır ve deriden
emilerek tesir eder. Merhemler hiçbir zaman akıntılı yaralara sürülmemelidirler. Çünkü sürüldükleri takdirde yaranın akıntısına mani olurlar.

İçten Veriliş

İlaçlar içten birçok yollarla vücuda verilirler. İç ten verilen ilaçların çoğu kana karıştıktan sonra bütün vücuda veya bir kısım organlara tesir ederler; ilaçların bu tesirleri; ilacın verilme yollarına, cinsine ve miktarına göre değişir.

İlaçlar içten en çok şu yolarla verilirler:

1- Ağız yolu:
Sıvı ve katı ilaçların pek çoğu ağız yolu ile veri lirler. ilacı ağız yolu ile kullanmak pek kolaydır. Çünkü hem hasta ağrı duymaz, hem de ilacı vermek için özel bir alete ihtiyaç yoktur. İcabında ilacı hasta kendisi dahi alabilir. Alınan ilaç sindirim sisteminden inilerek kana karışır.
Ağız yolu ile ençok kullanılan ilaç şekilleri şunlardır: (Kapsül), (Tablet), (Draje), (Hap) , (Şurup), (Tentür) vs.

2- Solunum Yolu:
Bazı ilaçlar vücuda solunum yolu ile verilirler. Bu şekilde verilen ilaçların, bazıları Soluk borusu ve Bronşlar üzerine tesir ederler. Bazıları da Akciğerlerden emilerek kana karışırlar ve bütün vücuda tesir ederler. Solunum yollarına tesir etmesi arzu edilen ilaçlar su da eritilerek kaynatılırlar. İlaç verilecek olan şahıs, ilaç kaynarken onun yanına oturtulur ve başından aşağı bir örtü örtülerek ilaçtan çıkan buğuyu teneffüs eder.

Solunum yolu ile en çok solunum yollarını temizleyici ilaçlar ve (Eter), (Kloroform), (Azot protoksit) gibi Narkotik ilaçlar yani Bayıltıcı ilaçlar verilir.

3- Zerk Yolu:
İlaçlar zerketmek suretiyle de kullanılırlar. Burada ise kısaca; zerkedilecek ilaçların steril olarak hazırlanmış ampul veya şişeler içersinde bulunduklarını ve bu ilaçların vücuda (Enjektör) adlı aletle, yerine göre derialtından, adale içine veya damardan zerkedildiklerini söyleyelim.

4- Rektum Yolu:
Ağız yolu ile ilaçların verilmesi mahzurlu veya im kansız olduğu hallerde bu ilaçlar rektum yolu ile verilir ve bardaklardan kana karışarak bütün vücuda tesir ederler.
Rektum yolu ile ilaçlar iki tarzda verilir:

a- Lavman Suretiyle: Verilecek ilaç sıvı hale getirildikten sonra İrrigatör denilen aletle Rektuma sevkedilir. Bu ilacın emilmesi ve kana karışma sı rektum yoluyla olur.
Bazı lavmanlar bağırsakları boşaltmak suretiyle tesir eder ki bu çeşit lavmanın emilmesi ve kana karışması mevzubahis değildir.

b- Fitil: Fitiller, ilacın Kakao yağı gibi zararsız maddeler ile karıştırılarak koni biçimine sokulan ilaç şekilleridir.

Fitillerin bir de kadınlarda Vajen yolundan tatbik edilmek üzere hazırlanan şekilleri vardır ki bunlara da Ovul denir ve küçük zeytin tanesi biçimindedirler. Gerek fitiller, gerekse ovüller oda sıcaklığında katı halde oldukları halde Makat veya Vajene sokulunca vücut hararetinde erirler ve içlerinde bulunan ilaç Rektum veya vajeni kaplayan zardan emilerek kana karışır.