Hortum nedir, nasıl oluşur?

Hortum nadir yaşanan hava olaylarından birisidir. Şiddeti artıkça etkisi doğal afet durumuna gelebilen olaylardan birisi olan hortum da, bir rüzgar türüdür. Hortum, gökyüzünün derinliklerinde meydana gelen ve yeryüzüne doğru spiral şeklinde inerek, gücü sayesinde birçok zarar meydana getiren bir olaydır.

Havada su buharlarının oluşturduğu bulutların, çok farklı çeşitleri bulunmaktadır. Kümülüs olarak adlandırılan bulut türü hortum denilen rüzgar türüyle ilişkilidir. Hortumlar çoğunlukla kara üzerinde oluşurlar. Nadiren de göl ya da deniz üzerinde de oluştuklarında su hortumları meydana gelir.

Hortumlar, şiddetlerinde ve büyüklüklerine göre F1 ve F5 arasında derecelendirilir. Şiddetli hortumlar çok kısa bir süre içerisinde kocaman yapıları bile yerinden sökerek büyük bir şehri yıkabilir. F5 olarak derecelendirilen en şiddetli hortumlar büyük bir doğal afet niteliği taşır. Amerika’da sıklıkla büyük hortum felaketleri yaşanmaktadır. Oklama Eyaletinde F5 derecesinde yaşanan hortumun çapı bu eyaletin 1,5 kilometreyi bulan alanını yerle bir etmişti.

Kümülüs adı verilen bulutlar kabarık bir şekilde gözlemlenir. Halk arasında bu şekil karnabahara da benzetilmektedir. Kümülüs bulutunun üstü, kubbeleşerek alt kısımda bulunan bulutlarla etkileşime girer. Bu etkileşimle gökyüzünden yeryüzüne doğru spiral bir rüzgar esmeye başlar. Bu rüzgara hortum denir. Hortuma neden olan rüzgar türünün hızı birkaç yüz kilometreyi bulabilmektedir. Hortumlar önüne kattıkları her şeyi devirir, ağaçları yerinden söker ve içine alarak gökyüzüne doğru çekmeye başlar.

Doğal ve ani gelişen bir hava olayı olan hortum felaketinin önlenebilmesini mümkün değildir. Yani hortumlar hiç beklenmedik anlarda olabilmektedir. Ancak hortumların şiddetleri hortumun meydana gelmesinde etkin bir payı bulunan kümülüs bulutlarının yoğunluğu nedeniyle, yaklaşan hortum felaketleri çok kısa süre öncesinde kestirilse de büyüklüğü ve şiddeti tahmin edilmemektedir. Aksi halde Amerika gibi teknolojinin en fazla kullanıldığı bir kıtada hortuma karşı önlem alınarak, felaketler yaşanmazdı.