Hipotiroid Nedir Konjenital Hipotiroidi

Hipotiroid Nedir, Konjenital Hipotiroidi

Dolaşımdaki tiroid hormon düzeylerinin azal­ması sonucu ortaya çıkan klinik tabloya hipotiroidi adı verilir. Ağır ve uzun süreli hipotiroidi vakala­rında deri altında ve interstisyel dokularda gluko-zaminoglikanların toplanmasıyla ortaya çıkan ve gode bırakmayan ödem durumuna “miksödem” denir. Hipotiroidi vakalarının % 95 inden fazlasın­da sorun tiroide ilişkindir (Primer hipotiroidi). % 5 inden azında ise hipotalamo-hipofizer ya da perife-rik nedenler sözkonusudur (Sekonder hipotiroidi).

Bilinen en yaygın hipotiroidi nedeni iyot eksik­liğidir. İyot eksikliğinin söz konusu olmadığı ülke­lerde ise tiroidektomi, radyoaktif iyot tedavisi, an-titiroid ilaç tedavisi ya da boyun bölgesine radyas­yon uygulaması gibi iyatrojenik nedenler ve otoim-mun tiroiditler hipotiroidi nedeni olmaktadır.

Klinik bulgular ve Bebeklerde Hipotiroidi; Hipotiroidi, ortaya çıktığı yaşa ve tiroid hormonlarının eksiklik düzeyine göre farklı klinik özellikler gösterir.
Doğumsal hipotiroidi (kretenizm): Sporadik veya endemik olabilir. Sporadik türün başlıca nedenleri tiroid dokusunun doğuştan yokluğu (Agenezis), anormal yerleşimi (Ektopi) ya da daha ender olarak hormon sentezindeki bozukluklardır (Dishormo­nogenezis). Endemik guatr bölgelerinde görülen endemik kretenizmden ise hem anneye hem de ço­cuğa ilişkin iyot eksikliği sorumludur.

İyot profilaksisi yapılan endemik bölgelerde, hastalığın insidansmda belirgin azalma sağlanmış­tır. Klinik bulgular değerlendirilerek doğumsal hi­potiroidi tanısı koymak oldukça güçtür. Yenidoğan sarılığının uzaması, kabızlık, beslenme güçlüğü, kalın ses, sürekli uykuya eğilim gibi belirtiler dik­kati çekebilir. Yenidoğanda nörolojik ve fiziksel ge­lişimin tam olarak sağlanabilmesi, hipotiroidinin erken tanı ve tedavisi ile mümkün olur. Doğumu izleyen ilk günlerde TSH ve T4 ölçümleri yapılarak replasman tedavisine başlamak gerekir. Tedavi edilmeyen vakalarda ilerki yaşlarda gelişme gerili­ği, boy kısalığı, büyük dil, kısık ses, deri kuruluğu, kemik yaşı gecikmesi, göbek fıtığı, yürüme bozuk­luğu, konuşmada güçlük, zeka geriliği gibi krete­nizm bulguları ortaya çıkar.

Jüvenil hipotiroidi: Çocukluk veya adolesan ça­ğında ortaya çıkan hipotiroidilerin nedeni çoğun­lukla otoimmun tiroiditlerdir. Ancak erişkindeki hipotiroidi nedenlerinin tümü çocukluk çağı içinde geçerlidir. Büyüme geriliği, kemik yaşı gecikmesi, anlama ve kavrama yeteneğinde azalma, puberta gecikmesi, abdominal distansiyon, göbek fıtığı, rektal prolapsus gibi bulgular saptanır.

Erişkin hipotiroidisi: Hastalığa ilişkin bulguların çok hafif olduğu subklinik formdan, belirgin hipotiroidi bulgu ve belirtilerinin gözlendiği ağır klinik tablolara kadar değişik şekillerde ortaya çıkabilir. Erişkinlerde ortaya çıkan hipotiroidinin başlıca ne­denlerinden biri, tiroid üzerine yapılan cerrahi giri­şimlerdir. Tiroid kanseri, Graves hastalığı, basit ve toksik multinodüler guatr nedeniyle yapılan yeter­li girişimlerden sonra hipotiroidi kaçınılmaz bir tablodur. Ameliyatı izleyen 2. haftadan sonra TSH yükselmeye başlar, 4-6 hafta arasında belirgin hi­potiroidi gelişir. Graves hastalığının radyoaktif iyotla tedavisi sonrası verilen doza bağlı olmak üzere hipotiroidi gelişebilir. Radyoaktif iyot teda­visinden sonra gelişen hipotiroidi geçen zaman sü­recinde daha da derinleşir. Hashimato tiroiditi ve otoimmun tiroiditlerde hipotiroidi başlangıçta çok sessiz gelişir. Hastalık ilerledikçe miksödem hatta miksödem komasına varabilen tipik hipotiroidi bulguları ortaya çıkar.

Sekonder hipotiroidi: Tiroidden kaynaklanmayan, TSH eksikliğine bağlı hipofizer ve TRH eksikliğine bağlı hipotalamik hipotiroidiler çok ender görülen tablolardır.

Tanı: Kan TSH düzeyi ölçülür. Primer hipotiro-idide yüksek, sekonder hipotiroidide düşüktür. T3 ve T4 düzeyleri her ikisinde de düşük bulunur. T3 ve T4 ün normal sınırlarda TSH nm yüksek bulun­ması subklinik hipotiroidiyi düşündürür. Hipotiro­idinin otoimmun bir hastalık sonucu oluştuğu dü­şünülüyorsa, tiroid otoantikorlarınm saptanması tanıyı doğrular.

Hipotiroidi Tedavisi

Tedavide sentetik T4 preparatları kulla­nılmaktadır. Erişkinlerde 50-100 mikrogram/gün (L-tiroksin) dolayında bir doz tedaviyi sağlar. Yaş­lı ve kalp hastalığı olanlarda tedaviye düşük doz­larla başlanır. Bazı hastalara daha düşük veya daha yüksek dozlar gerekebilir. Bu nedenle 6 haftalık aralarla TSH ve serbest T4 düzeyleri ölçülerek doz ayarlaması yapılır.

Yeterli cerrahi girişim yapılmış Graves hastala­rında ötiroid durumu sağlamak için L-T4 tedavisi gerekir. Tiroid kanseri nedeniyle total tiroidektomi, basit veya toksik multinodüler guatr nedeniyle subtotal ya da totale yakın tiroidektomi yapılmış hastalarda hem ötiroid durum sağlamak hem de TSH yi baskılayarak nüksleri önlemek amacıyla L-T4 replasman tedavisi verilir ve bu tedavi ömür bo­yunca sürer.