Hiperpigmentasyon

Hiperpigmentasyon

Gelişen pigmentasyonun, melanin veya diğer pigmentlerden kaynaklandı­ğı saptanmalıdır.

Generalize melanin hiperpigmentasyonu; Addison hastalığı, otoimmün ve metastalik hastalıklar ile tüberküloz ve amiloidozdan dolayı adrenal korteksin yıkımı sonucu görülür. Pigmentasyon katlantı yerlerinde ve gü­neşe maruz kalan alanlarda daha belirgindir. Ek olarak, mukoza ve tırnak­lar da hiperpigmentedir. Hipotansiyon, hiponatremi ve aşın güçsüzlüğün saptanması tanıyı destekler. Hiperpigmentasyonun nedeni, adrenal steroid azlığından dolayı hipofizer bezlerin aşırı çalışmasıdır. Bilateral adrenalek-tomiden sonra pigmentasyon artabilir (Nelson sendromu).

Generalize hiperpigmentasyon, akantozis nigrikansın bir parçasıdır. Bu katlantı yerlerinde daha belirgindir ve aşırı artmış deri çizgileri ve akrokordonlar (deri etiketleri) ile beraberdir.

Bronz görünüm, primer hemokromatöz da görülür (bronz diyabet). Tu­tulan organlar olan pankreas (diyabet oluşur) ve karaciğerde (siroz oluşur) demir birikir. Derideki artmış pigmentasyon ise melanizasyon artışı ve de­mir tarafından oluşturulur. Ayrıca pigment artışı sekonder hemosideroz’da görülebilir. Generalize hiperpigmentasyon ise, sirozda (özellikle biliyer si­roz), kronik böbrek yetmezliğinde, glikojen depo hastalığında ve Gaucher hastalığında görülür. Biliyer siroz ve böbrek yetmezliğinde genellikle cid­di bir kaşıntı eşlik eder.

İlaçlar; generalize diffüz hiperpigmentasyona ek olarak yama tarzında veya lokalize hiperpigmentasyona neden olabilir. Klasik örnekler, nadir ağır metal zehirlenmesinden dolayı görülenlerdir. Arsenik alımını yağmur damlası şeklinde generalize hiperpigmentasyon yapar. Topikal gümüş pre-paratları, mukoza ve derinin koyu gri renk aldığı “argiriya” durumuna se­bep olur.

Modern ilaçlar da, koyulaşmaya neden olabilir. Minooksisiklin (mino­siklin) akne skarlarınm koyulaşmasına yol açabilir, ayrıca güneş gören de­ri alanlarında yama tarzında koyu pigmentasyon görülebilir. Burada olu­şan pigmentasyon, melanin, ilaç ve demir karışımıdır. Pigmentasyonun ta­mamen düzelmesi mümkün değildir. Antiaritmik olan amiodaron, güneş gören deri alanlarında grimsi renk oluşturur. Fenotiyazin uzun süreli yük­sek doz kullanımında derinin güneş gören bölgelerinde, ilaç ve melanin birikiminden dolayı morumsu lekelere sebep olur. Klorpromazin özellik­le bu pigmentasyonu yapma eğilimindedir.

Karotenemi deride beta-karoten birikiminden dolayı derinin turuncu-altın sarısı bir renk almasına yol açar. Bu durum, aşırı miktarda havuç ve­ya diğer kırmızı sebze tüketenlerde de görülür. Beta-karoten, eritropoietik protoporfirya hastalığında tedavi amaçlı verilir.

Kanteksantin, benzer deri pigmentasyonunu oluşturan diğer bir karotenoidtir ve güneşte bronzlaşmayı uyarmak için satılır. İlacı kullanan hasta­ların retinasında pigment kristallerinin bulunmasından dolayı piyasadan kaldırılmıştır.

Dapson tedavisinden sonra sülfaglobinemi ve methemoglobinemi so­nucu deride geçici renk değişiklikleri görülür.

Lokalize (Sınırlı) Hiperpigmentasyon

Hiperpigmentasyon Tedavisi

Mongol lekeleri, Ota ve İto nevüslan büyük düz gri kahverengi lekeler olup, ezilme veya travmayı taklit edebilir. Cafe au lait leke­leri nörofibramatözun bir parçasıdır (Von Recklinghausen hastalığı bakı­nız sayfa 199). Tüm deri yüzeyinde görülebilen ve 0,5-4 cm2 arasında de­ğişen boyutlarda olan düz açık kahverengi makûllerdir ve karakteristik olarak nörofibromlarla yan yana koltuk altında görülebilir.

Peutz-Jeghers sendromunda farklı olmayan kahverengi makûller par­maklar üzerinde, ağız etrafında ve dudaklarda görülür. İnce bağırsak po­liplerine eşlik edebilir ve Albright sendromunda kemik anormallikleriyle beraber bulunabilir.

Lokalize pigmentasyonun çok yaygın bir sebebi ise kloazma’dır. Yüz­de oluşan pigmentasyon, gebeliğin artmış pigmentasyonunun bir parçası olabilir veya bununla ilişkisiz olarak bağımsız bir şekilde bulunabilir. Ya­naklar, perioküler bölgeler, alın ve boyun etkilenebilir. Bu duruma gebe­lik maskesi denir.

Postinflamatuar hiperpigmentasyon kronik egzema özellikle atopik egzemada, epidermal kalınlaşmanın bir bölümü olarak meydana gelen melanositik hiperplaziden dolayı olabilir. Bu durum geçicidir ve gerçek ola­rak deride bir hasar yoktur.

Hasar görmüş epidermisten melaninin aşağı inmesi, dermişte makro-fajlar tarafından fagosite edilmesi sonucu pigmentasyon oluşabilir. Oluşan “dövme” aylar içinde kaybolabilir. Bu durum liken planus ve sabit ilaç döküntüsünde de görülebilir