Kalsiyum Denge Bozuklukları
Kalsiyum bileşikleri vücut ağırlığının takriben % 2’si olduğu halde, vücut sıvılarında solüsyon halindeki oranı %1’dir. Plazmadaki total Ca konsantrasyonu takriben % 9-10. 5 mg dir. Serum Ca seviyeleri iki hormon etkisi altındadır. Paratiroid yükseltir, kalsitonin ise düşürür. Vit. D ve bilhassa bunun aktif formu olan 1. 25 dihidroksikolekalsiferol ve serum fosfatları Ca regulasyonunda etkilidirler. Kemikler gerektiğinde vücut sıvılarına verilmek üzere Ca için bir depo vazifesi görürler. Ca’un esas atılımı böbrek yoluyladır.
Ca birçok enzimler, mukoproteinler, mukopolisakkaritler ve kan Ca için elzemdir. Nöromuskuler fonksiyonlar için ayrı bir önemi vardır. Hücre membranı potansiyeli ve geçirgenliği üzerine etkisi ile bu fonk, lan yerine getirir.
Hiperkalsemi Nedir
Serum Ca’unun %10. 7 mg den fazla olması hallerinde sözkonusudur. Buna yol açan hastalıklar aşşağıda görülmektedir;
Hiperproteinemi
Primer Hiperparatiroidizm
Malign TM (Özellikle kemik metastazı yapan meme, prostat ca ve myelom)
Vit. D entoxikasyonu
Vit. D ye karşı duyarlılığın artması
Sarkoidozis
Tbc
Hipertiroidizm
Süt-alkali sendromu
Renal atılımı azaltıcı sebepler
Diğerleri; Adrenal yetmezlik, tiazid diüretikleri, akut Bb yetmezliği. Vit. A intoxikasyonu
Hiperkalsemide halsizlik , poliüri, dehidratasyon, susuzluk kusma, konstipasyon, dalgınlık , koma ve sonuçta azotemi gibi klinik bulgular vardır. Psişik şikayetler hastayı önce psikiatriste götürür.
Total plazma kalsiyumunun %40’ı proteinlere bağlı olduğu için kan proteinleride muhakkak beraber tayin edilmelidir. Proteinlerinde rol oynadığı plazmanın normal dansitesi 1027 dir ve her 3 düşüklüğe % 0. 25 mg Ca ilave edilmelidir. Proteinlerin fraksiyonlarınında önemi vardır.
Bağırsaktan Ca emilmesinde proteinli diyet önemli rol oynar.
Total vücut Ca 1200 gr, dır. Bunun %99’u iskelette (Ca fosfat), %1’i vücut sıvılarında bulunur.
%40’ı proteine bağlı halde
%50’si ionize Ca halinde
%10 sitrat, bikarbonat, sülfat, fosfat şeklinde Ca komplexleri olarak bulunur. Vücutta yüksek CA olduğu halde kanda normal veya düşük görünen bazı durumlarda vardır. Bunlar arasnda;yüksek fosfat alımı, malabsorbsiyon, akut pankreatitis, nefrotik sendrom ve total protein azalması kanda düşük CA seviyesine neden olmaktadır veya yüksek CA seviyesini maske ederler.
Akut Hiperkalsemi Acil Tedavisi, Ekg
1. İntravenöz 3-4 litre sıvı (şekerli ve tuzlu sıvı)
2. Düşük CA iu diyet
3. Prednisolon 60-80 mg/gün (4-5 gün)
4. Diüretik (İV furosemid)
5. Bilhassa göğüs kanserleri ve diğer kanserlerin tedavisi sırasında ortaya çıkan hiperkalsemide yukardaki uygulamalara ilaveten sodyum fosfat (1-2 gr/gün) oral olarak verilebilir.
6. Kronik hiperkalsemide yukardaki tedbirler yeterli olmayabilir. Bu zaman haftada 1 defa Mithamycin injeksiyonları (25 Mikrogram/kg) yararlıdır, (bilhassa kemik metastalarına bağlı hiperkalsemide)
7. Dializ
Hipokalsemi Nedir
Adele krampları, tetani, konvülsiyon, stridor, dispne, diplopi, abdominal kramplar, pollakiüri ve şahsiyet değişikliği gibi klinik tablolar görülür
Hipokalsemiye yol açan hastalıklar, Hipokalsemi Nedenleri
Hipoproteinemi (hipoalbuminemi)
Hipoparatiroidizm (indiopatik veya cerrahi)
Vit. D eksikliği
Nutrisyonel malabsorbsiyon, hipoparatiroidizm, antikonvulzif ilaçlar, karaciğer hastalıkları böbrek yetmezliği.
Renal itrahı arttıran faktörler
Hiperfosfatemi
Renal yetmezlik
Fosfat alımı artması
Sitotoksik droglar (lenfoma ve lösemide)
Değişik sebebler
Magnezyum eksikliği
Akut Pankreatitis
Tiroid meduller kenseri
Sitratlı kanla massif tranfüzyon
Osteoblastik metastas
Posttroidektomik hipokalsemi
Hipokalsemide tanıya götüren önemli noktalar ve Ekg
1. Tayin tekrar edilmelidir.
2. Hipoproteinemi kontrol edilmelidir.
3. Hipomagnesemi kontrol edilmelidir.
4. Plazma fosfat seviyesi ölçülmelidir.
Eğer düşükse hipoparatiroidizm düşünülmez, aksine sekonder hiperpa-ratirodizm akla gelir. Vit. D eksikligide olabilir. Eğer plazma fosfat yüksekse hipoparatiroidi veya böbrek fonksiyonlarınd bir düşme söz konusudur.
5. Serum paratiroid hormon dozajı yaplmalıdır.
6. Vit. D metabolitleri veya Vit, d’ye karşı elde edilen klinik sonuç değerlendirilir.
7. Tiroidin meduller kanserlerinde CA infüzyonunu takiben Trokalsitonin artması görülür.
8. Akut pankreatitis Massif transfüzyon Malabsorbsiyon-sendromu
Osteoblastik metazdaz gibi klinik şartlarda hipokalsemi görülebilir.
Tedavi: Parenteral veya oral CA verilir. Bağırsaktan fosfor emilimini azaltan aliminyum hidroksit verilmesinde dolaylı olarak kan CA seviyesini arttırır.
