Hiperaktivite Belirtileri İle İlgili

Hiperaktivite Belirtileri

aşağıda sıralanacak olan ilk al­tısı hiperaktivite son üçü fevriliğe ait olan bu belirtilerin Hiperaktif çocuklarda belirtilerin tamamının olması ge­rekmez en az altı tanesinin son altı ayda bulunması tanı koymak için yeterlidir).

a-Çoğu zaman elleri ayakları kıpır kıpırdır ya da otur­duğu yerde kıpırdanıp durur: Hiperaktif çocuklarda ilk gözlemde bu belirti hemen fark edilir. Çocukların oturdu­ğu yerde bile kıpır kıpır oldukları görülmektedir.

Örneğin sakin bir şekilde oturması gereken çocuk otur­duğu yerde ayaklarını sallar, ayakları durduğu zaman parmaklarını kımıldatır, yani devamlı kıpır kıpır olma hali vardır. Anne ve babalar bu durumu “eli dursa ayağı dur­muyor, ayağı dursa eli durmuyor” şeklinde ifade ederler. Bu davranış şekli hiperaktif yapıdan kaynaklanmakta olup bu çocukların tabiatı gereği devamlı hareket halindedirler ve kıpır kıpırdırlar.

Hareketlilik ve enerjik olma hali yaş ilerledikçe azalır. Hiperaktif diyebileceğimiz aşırı hareketlilik daha çok okul öncesi ve ilkokulun ilk yıllarında göze çarpar. Daha sonraki yıllarda hareketlilik yavaş yavaş azalır.. Ergen­lik döneminde ise hareketliliğin yerini iç huzursuzluğu alabilir.

Hareketli çocuklara dur, sus, yapma gibi aktiviteyi kı­sıtlayıcı mesajlar uygun değildir. Evdeki eşyaların zarar görmemesi veya evin yapısı için çocuğu kısıtlamak doğ­ru değildir. Bu çocuklara güvenlikli ortamlar oluştura­rak enerjilerini dışa atmaları sağlanmalıdır. Aktivitesini dışa atan çocuklar daha sağlıklı gelişecektir. Kapalı, dar, sıkıcı mekanlarda uzun süre kalan çocuğun daha da huzursuzlaşması ve agresif hale gelmesi söz konusudur. Günlük yapılacak gezintiler, park, bahçe, oyun ve spor ortamları çocukların bu enerjik dünyalarına çare olabi­lir. Onlara negatif mesaj vererek değil uygun ve güvenli ortam sağlayarak enerjinin dışa atılması sağlanabilir.

b-Çoğu zaman sınıfta ya da oturması beklenen diğer durumlarda oturduğu yerden kalkar: Bu belirti özellikle sosyal ortamlarda ve sınıfta zor durumda bırakır. Anne babalar çocukları ile gittikleri bir restoranda hiperaktif çocukları yerlerinde oturamadığı sık sık ayağa kalktığı için strese girebilirler. Aynı şekilde hiperaktif çocuklar özellikle sınıfta oturdukları yerden kalkıp öğretmeni zor durumda bırakabilirler. Bu durum hiperaktif çocukların sık sık çevreden uyarı almasına neden olur. Özellikle sabit oturması gereken bu gibi yerlerde oturamama hi­peraktif doğadan kaynaklanmaktadır. Çoğu zaman bu durum belirgin olarak göze çarpar.

Hiperaktivite İle İlgili

C-Çoğu zaman uygunsuz olan durumlarda koşuşturup durur yada tırmanır (erişkinlerde bu durum kendine has huzursuzluk duyguları ile belirli olabilir): Hipe­raktif çocuklar bitmek tükenmek bilmeyen bir enerjiye sahiptirler. Sanki bir motor tarafından sürülüyormuş gi­bidir. Bu durum özellikle çocukların yürümeye başladığı dönemlerden beri sıklıkla göze çarparak etraftakilerin dikkatini çeker.

d-Çoğu zaman sakin bir biçimde boş zamanları geçirme etkinliklerine katılma ya da oyun oynama zorluğu vardır:
Hiperaktif çocukların diğer arkadaşları ile uyumunu bozan belirtilerin başında bu belirti gelir. Bu çocuklar özellikle di­ğer arkadaşları gibi sakin bir şekilde vakit geçirememekte olduklarından ve bu türlü sakin yapılan etkinliklerden ça­buk sıkıldıkları için bu türlü oyunlardan uzak kalırlar. Yine aynı şekilde onlardan sakinlik beklenen grup aktivitelerine katılmak istemezler. Bu türlü sakin yapılan grup aktivite-leri onları oldukça sıkar, bunaltır ve monoton gelir. Diğer arkadaşları gibi bu konuda sabır gösteremedikleri için uyumsuz görülerek çok eleştirilirler veya dışlanırlar.

e-Çoğu zaman hareket halindedir ya da bir motor tara­fından sürülüyormuş gibi davranır: Bu belirtide de hipe­raktif çocukların bitmez tükenmez enerjilerinden kaynak­lanan bir durumu görmekteyiz. Hiperaktif çocuklarda bu hareketlilik o kadar fazladır ki sanki içlerinde bir motor varmış gibi hareket ederler. Bu onları diğer çocuklardan farklı olarak çok hareketli yapar ve bu hareketliliğin etkisi ile bir an bile yerlerinde durmuyormuş gibi görünürler. Bu belirtinin de yaşıtlarına kıyasla çok fazla olduğunun altını çizmek gerekir.

f-Çoğu zaman çok konuşur: Hiperaktif çocuklar ha­reketlilikten ve bitmez tükenmez enerjiden dolayı ya­şıtlarına göre daha çok konuşurlar. Çok konuşma bu çocuklarda çoğunlukla zaman ve mekan tanımadan bir çok ortamda görülür. Bu çocuklar çoğu zaman belirgin bir şekilde fazla konuşurlar. Yakınları, anne babaları bu durumdan bıkabilir, “hiç susmuyor” ya da “devamlı ko­nuşuyor” diye bahsederler. Çok konuşma zaten birçok yönden sıkıntı oluşturan hiperaktif belirtiler karşısın­da ailenin çocukları ile daha kolay iletişim problemleri oluşturmasına ve bıkmasına neden olur. Özellikle sınıf­ta da bu durumun devam etmesi öğretmen ve okul iliş­kilerinin bozulmasına zemin hazırlar.
Bu durumdan öğretmenler oldukça şikayetçi olurlar.

Fevrilik veya İç Tepkisellik Belirtileri

a-Çoğu zaman sorulan sorular daha tamamlanmadan cevabını yapıştırır: Hiperaktif çocuklarda fevrilik de­diğimiz durum sıklıkla belirgin bir şekilde göze çarpar. Etrafta ki kişilerin o an ondan beklemediği ani reaksi­yonlar gösterebilirler. Bu belirtide çocuklarda karşılıklı konuşurken diğerinin konuşması bitmeden hemen söze girerek cevabı verme şeklinde olabilir. Aklına gelen bir düşünceyi hemen belirtirler. Bu durum özellikle okulda belirgin bir şekilde öğretmeni rahatsız edebilir. Çocuklar soruların sonunu beklemeden ve sorunun sonunu hiç dü­şünmeden hemen cevabı vermek, aklına geleni söylemek ve hemen konuşmak isteyebilirler. Bu durum onların fev­rilik dediğimiz yönlerinden kaynaklanmakta olup yaşıtla­rına göre oldukça belirgindir.

b-Çoğu zaman sırasını bekleme güçlüğü vardır. Hiperaktif çocukların sabırsızlıkları hayli dikkat çekicidir. Acelecilik ve sabırsızlık okul içerisinde veya sosyal ha­yatta belirgin olarak göze çarpar. Çocuklar sırada bek­leyemezler, sabırsızdırlar, hemen istediklerinin olmasını isterler, tutturmalar şeklinde mutlaka olmasını istediği şeyleri takip edebilir. Hatta zaman geçse bile istediği şeyi unutmayıp tekrar talep etme olabilir. Bu tepkiler sonu­cunda çocuk etraftaki kişiler ile uyumsuzluğa girebilir.

C-Çoğu zaman başkalarının sözünü keser ya da yaptık­larının arasına girer (örneğin başkalarının konuşmala­rına ya da oyunlarına burnunu sokar): Hiperaktif çocuk­larda iki kişi konuşurken lafa karışma sık olarak görülür. Hiç beklenmedik anda birisi hakkında düşündüğü onun hoşuna gitmeyecek bir sözü söyleyebilir. Yalnızca iki kişi­nin konuşmasının arasına girme değil iki kişinin karşılıklı olarak yaptığı işe de müdahale şeklinde de olabilir. Özel­likle yaşıtları ile birlikte yapılan faaliyetlerde başkalarının kendi arasında olan aktivitelere karışma görülebilir.