Herpes Simpleks Virüsü
Herpes simpleks virüsü (HSV) öpüşme, kucaklaşma, cinsel temas gibi çok yakın ilişki ile bulaşan bir virüs enfeksiyonudur. Hastalık tükrük, idrar ve diğer atıklardaki enfekte sekresyonlarla direk mukoz membran temasıyla yayılır. Temas bölgelerinde su çiçeği ve zonaya benzer lokal lezyonlar oluşur. Virüs girdiği yerde hayat boyu latent yaşar ve uyarılarla enfeksiyon tekrarlanır. HSV virüsünün insanda hastalık yapan iki tipi vardır. HSV 1 daha çok dudakta uçuklara ve keratite neden olur. HSV 2 ise, va-jen, serviks, anüs, penis gibi genital ve anal organlarda yerleşir, cinsel temasla bulaşır. Her iki tipte de klinik tablo genellikle aynıdır. Herpes grubu virüsler ısıya dayanıksız, etere hassastır. Enfeksiyon her yaşta ve cinste görülebilir. Her mevsimde, daha çok kış aylarında, sosyo-ekonomik düzeyi düşük gruplarda ve rasgele cinsel ilişkide bulunanlarda daha sık olarak ortaya çıkar. Kuluçka dönemi; 2-12 gündür.
Belirti ve Bulgular
HSV nin tipine, etkenin vücuda giriş kapısına, hazırlayıcı faktörlere göre değişir:
/. Herpes Labialis (Ora/ herpes).- Oral herpesi HSV-1 oluşturur ve yüzde, özellikle ağız veya burun etrafında su dolu kesecikler olarak görülür. Primer enfeksiyon veya ilk atak genellikle çok ciddidir. Öpüşme ile doğrudan bulaşır, enfeksiyon bölgesinde yanma ve kaşıntı, hafif ateş ve servikal lenf adenopati vardır.
2. Herpes Genitalis (Genital herpes): HSV-2 tarafından oluşur. Belirti ve bulgular; genital organlann üzerinde bir ya da birden fazla vezikül vardır. Bu veziküUer yırtılır yüzeyel ülsere dönüşür. Primer enfeksiyonda semptomlar ciddidir. Ateş, halsizlik, anoreksia ve iki taraflı olarak hassas inguinal lenfodenopati oluşur. Primer enfeksiyonda belirtiler birkaç hafta sürer. Primer enfeksiyondan sonra sıklıkla ağn, yangı ve kaşıntıyla seyreder. Nevralji, menenjit, asendan miye-lit, üretral darlık, üriner retansiyon ve sekonder bakteriyal enfeksiyon gibi komplikasyonlan vardır. Aktif genital enfeksiyonlu bir annenin bebeği vajinal doğum sırasında enfekte olabilir. Yenidoğandaki semptomlar orta düzeyden öldürücü bir enfeksiyona kadar gidebilir.
Tanı
Klinik değerlendirme ve ağız, genital lezyonlardan virüs izolasyonu ile tanı konur.
Herpes Simpleks Virüsü Tedavi ve Bakım
Hem oral hem de genital herpesin tedavisi bir antiviral ajan olan acyclovir’in verilmesini içerir; tüm lezyonlara 3 saat arayla günde 6-7 kez uygulanır. Yalnızca sekonder bakteriyal enfeksiyonun varlığında antibiyotikler verilmelidir. Ağrı ve rahatsızlığı önlemeye yönelik parasetamol veya diğer analjezikler yapılır. Oral herpeste; ağızdaki lezyonlar beslenmeyi ve sıvı alımını engelleyebilir. Sıvı ve elektrolit dengesi izlenmeli ve gerekirse IV yol açılarak sıvı elektrolit dengesi sürdürülmelidir. Tekrarlayan enfeksiyonlarda lezyonlara %70’lik alkol veya eter gibi kurutucu ajanlar uygulanabilir. Lezyon-ların aktif döneminde enfekte lezyonlarla doğrudan temas önlenmelidir. Hastalara; ilk oluşan lezyonlarda 7-12 gün, ikincil enfeksiyonlarda ise, 4-7 gün bulaştırıcı olduklarından bu dönemde öpüşme ve cinsel temasta bulunmamaları öğretilmelidir. Genital herpes-li gebeler doğumu yaptıracak hekimlerine durumu bildirmeli ve doğum lezyonlann aktif olduğu dönemlere rastlıyorsa seksiyo yapılmalıdır. Lezyon üzerine buz ile soğuk uygulama yapılabilir, lezyonlar kuru tutulmalı, lezyonlar üzerindeki giysiler dar ve yünlü olmamalı, bol ve pamuklu giysiler kullanılmalıdır. Güneş banyolarından kaçınılmalıdır. İdrar yaparken ağrı oluşursa, ılık oturma banyoları yaptırılabilir. Lezyonlar günde 4-5 kez 5-10 dakika süre ile serum fizyolojikle yıkanmalı, ağız içindeki lezyonlarda serum fizyolojik veya karbonatlı su ile ağız bakımı yapılmalıdır.