Herkes brokoli ile zayıflayamaz

“267 ayrı besine karşı vücudun duyarlılığını ölçüyoruz. Herhangi bir hastalığa yatkınsanız ona göre beslenmenizi öneriyoruz”

Günümüzde artık her şey kişiye özel. Tedaviler, ilaçlar, diyetler… Yani “Kalbi korumak için her gün bir Aspirin şart” ya da “Zayıflamak için bol sebze yiyin” diye bir şey yok.

Özellikle de beslenme konusunda “kişiye özel muamele” çok önemli. Çünkü örneğin brokoli çok yararlı bir sebze olsa da, bazı insanların bünyesi bunu kaldırmıyor.

Ya da Ayşe makarnayla zayıflarken, Fatma kilo alabiliyor. Bireysel Sağlık Yönetimi Uzmanı ve Aile Hekimi Dr. Banu Özmen, bu farklılıkların genlerle ilgili olduğunu söylüyor. Nasıl beslenerek ideal kilonuza ulaşabileceğinizi, hangi hastalıklara yatkın olduğunuzu ya da hangi ilaçların sizde işe yaradığını öğrenmek içinse genetik testlerden geçmeniz gerekli.

Zayıflamak için brokoliye çok güveniyorduk. Şimdi içimize “Bana bir yararı var mı?” kuşkusu düşürdünüz.

Çok doğru. Brokolinin herkese yararı dokunmayabilir. Bize başvuran kişilere özel sağlık hizmeti hazırlıyorum. Öncelikle bir kan ya da tükürük örneği ile genetik yapınızı ortaya çıkararak hangi hastalıklara yatkın olduğunuzu anlıyoruz. Sizi neye karşı koruyacağımı, hangi ilaçları yazıp hangilerini yazmamam gerektiğini tespit ediyorum. Kilo vermek ya da kilonuzu korumak için neyi yiyip yemeyeceğinizi de söylüyoruz.

“Sen pırasa ye, sen yeme” mi diyorsunuz?

Evet. Herhangi bir hastalığa yatkınlığınız varsa size ona göre bir beslenme programı çiziyoruz. Hangi gıdalara karşı reaksiyon gösterdiğinizi tespit etmek içinse gıda intolerans testi yapıyoruz. Burada etlerden çay-kahveye kadar 267 gıdaya tek tek bakıyoruz. Kişinin duyarlı olduğu besini mönüden ya tamamen çıkarıyoruz ya da belli oranlarda veriyoruz.

Genetik testle kalıcı zayıflık da mümkün o zaman.
Evet. Bu şekilde verilen kilolar geri alınmıyor. Sadece kilo vermek için değil, kiloyu korumak ya da kilo almak için de bu testlerden yararlanılabilir.

Türkler hangi besinlere duyarlı mesela?
Glutene, yani buğdayın içindeki bir proteine duyarlı.

Ama biz çok ekmek yiyoruz.
Evet. Diyetisyenler mesela sabah-öğlen-akşam, yemeklerin yanında bir dilim ekmek veriyor. Ama sizde glutene duyarlılık varsa, o bir dilim ekmekle metabolizmanızı beter edersiniz, zayıflamanıza imkan olmaz. Türkler bir de süt, süt ürünleri, maya ve yumurtaya da duyarlı.

Test hastalıklar açısından nasıl bir yol gösteriyor?
En çok hastalanma ve ölüme neden olan genlere bakılıyor. İlk olarak damar sertliğine neden olan genler inceleniyor. Kalp krizi, alzheimer, parkinson, damar tıkanıklığı, diyabet, obezite, kemik erimesi ve yüksek tansiyona yatkınlık olup olmadığına ya da kişinin üreme yeteneğine bakıyoruz. Buna göre de kimin nasıl besleneceğine ve hangi ilacı kullanacağına karar veriyoruz.

“Bu testler işe eleman alırken de kullanılıyor”

Testleri herkes yaptırmalı mı?
18 yaşından itibaren herkes yaptırabilir. Her şeye baktırmanız şart değil. Ancak kansere olan yatkınlığınızı belirleyen genlere baktırmak şart. Özellikle de bağırsak, akciğer, meme, prostat, mide ve mesane kanserine olan yatkınlık tespit edilmeli.

Ayrıca damar ve kalp sağlığına da bakılmalı. Testler hangi sporların size uygun olduğu, ne kadar atak ve heyecanlı olduğunuz hakkında da bilgi veriyor. Bu testler Almanya’da futbolcularda ve işe eleman alırken sık kullanılıyor.

Gol atmak da mı genetik yani?
Aynen öyle. Futbolcuların genetik yapısına göre maçta görev alacağı pozisyon belirleniyor çünkü. Adam genetik yapı olarak sakin ve yavaşsa ondan zaten golcü olmaz. İnsan kaynakları da istediği elemanı bulmak için genetik test yapıyor. İstediği özelliklere sahip olan ya da yatkın olan kişileri belirleyip ona göre yetiştiriyorlar. Test kişinin strese ne kadar yatkın olduğunu gösteriyor mesela.

“Aileye bakmak yeterli değil”

Kalbi korumak için herkesin günde bir Aspirin alması doğru değil o zaman…
Kesinlikle. Bazı insanlar Aspirin kullanabilir, bazıları kullanamaz. Herkese kalp krizi geçirecekmiş ya da kanser olacakmış gibi davranmak yanlış.

“Annem kalp hastası değil, bende de çıkmaz” diye rahat etmemek lazım demek.

Kesinlikle. Aileye bakmak yeterli değil. Herkesi bir birey olarak ayrı ayrı incelemek lazım. Anneden 23, babadan 23 kromozom bir araya gelerek 46 kromozomla sizi oluşturuyor. Bu geçiş sırasındaki sorunlar yüzünden, anne-babada olmamasına rağmen, sizde hastalık ortaya çıkarabilir.

Genetik test dünyada da yaygın mı?

Evet. Dünyanın her yerinde aynı testler uygulanıyor. Biz bu işi bir yıldır yapıyoruz, dünya ise üç yıldır yapıyor. İlk uygulayan ülke ABD. Daha sonra Avrupa ülkelerine yayıldı. Biz Viyana’daki laboratuvarla çalışıyoruz. İnsanların verdikleri kan örneklerini Viyana’ya yolluyoruz, testler orada yapılıyor.