HAMİLELİKTE ÜROLOJİK PROBLEMLER

Hamilelerde en sık görülen sorun sık görülen ürolojik problem sık idrara çıkma ve idrar kaçırmadır. Utanma, çekinme gibi nedenlerle hamilelerin bir çoğu bu durumu saklar.

Hamilelikte idrar kaçırma iki şekilde görülür.
Urge inkontinans : Tuvalete gidene kadar idrar kaçırmadır. Mesane duvarının idrar yolu enfeksiyonları sonucunda hassaslaşması ile ortaya çıkar.
Stres inkontinans : Öksürme aksırma gibi karın içi basınç artırıcı hareketlerle idrar kaçırmadır. Mesane ile idrar yolu ( üretra ) arasındaki sfinkterin görevini yeterince yapamaması ile ortaya çıkar.

Gebelikte böbrekten geçen ve süzülen kanın miktarı dolayısıyla idrar miktarı artmaya başlar. Bu durum sık sık idrarın gelmesine ve çabuk sıkışmaya yol açar. Büyüyen rahim idrar torbasını yukarıya ve geriye doğru iter. Ayrıca gebelikte progesteron hormonu artar. Progesteron hormonunun artışı mesane ile idrar yolu ( üretra ) arasındaki sfinkterin gevşemesine neden olur. Hamilelik döneminde idrar yolları enfeksiyonlarıda daha sık görüldüğünden mesane duvarı hassaslaşır sıkışınca idrar meydana gelir. Ayrıca aşırı kilolu kadınlarda, daha önce çok doğum yapmış veya 4 kilonun üzerinde bebek doğuran kadınlarda idrar kaçırma riski daha fazladır.

İdrar kültürü ve antibiyogram mutlaka yapılmalı ve idrar yolu enfeksiyonu var ise tedavi edilmelidir. Hamilelik esnasında oluşan fizyolojik değişiklikler sebebi ile doğum sonrası 6 hafta geçinceye kadar diğer ürolojik tetkiklerin yapılması luzumsuzdur. Gene hamilelik sırasında cerrahi tedavi uygulanması gereksizdir. Hamilelik döneminde aşırı kilo alımı varsa doğum sonrası bu kiloların verilmesi önerilmelidir. Bundan sonra idrar kaçırmalar devam ediyor ve enfeksiyon yoksa üroflowmetri ve ürodinamik incelemeler, sistoskopik inceleme, idrar kaçırma tipini belirleyecek testler yapılıp idrar kaçırma tipine göre tedavi seçimi yapılmalıdır.Hastalara işeme egzersizleri ve perine kaslarını çalıştırıcı egzersizler ( Kegel eksersizleri )öğretilir. Bu egsersizlerle idrar kaçırma şikayetleri oldukça azalır. Doğum sonrası 6 hafta süreyle bu egzersizin yapılması sonraki problemleri engellemede çok faydalıdır. Tüm bunlara rağmen şikayetler devam ediyorsa, ameliyat ile mesane ile idrar yolu ( üretra ) arasındaki bozulmuş anatomik ilişki düzeltilmeye çalışılır. Ameliyat sonrası başarı oldukça yüksektir.

Kegel Eksersizi Nasıl Yapılır ?
Kegel eksersizleri çok kolay ve herkesin her zaman her yerde yapabileceği eksersizlerdir. Ancak hastaların bu eksersizleri doğru yapmaları için eksersiz yaparken hangi kaslarını kasmaları gerektiğini anlamaları ve bu hareketleri yaşamının ayrılmaz bir parçası ve alışkanlığı haline getirmeleri lazımdır. Egzersiz yapacağınız kasları bulmak için vajeninizde bir tampon olduğunu hayal edin ve onun düşmesini engellemek için kaslarınızı sıkın. Kastığınız kaslar egzersiz yaptırmanız gereken kaslardır. Bir diğer yolda idrar yaparken birden idrarınızı durdurmak için kaslarınızı kasın. Bu haraket Kegel egzersizidir. Bunu hangi kasları kasmanız gerektiğini anlamak için yapın Kegel eksersizini idrarınızı yaparken değil otururken, TV seyrederken, ütü yaparken vs. yapacaksınız. Eğer doğru yapmazsanız yarar yerine zarar görebilirsiniz. Kegel eksersizlerine günde 3 kez 25 kasma hareketini yaparak başlayın, her kastığınızda 10 a kadar sayın ve her hafta kasma sayınızı 25 er kez arttırın. 4 hafta sonra günde 3 kez 100 kasma yapacaksınız. Bu oldukça iyi bir rakamdır ve hastalar tarafından rahatlıkla yapılabilir. Bu şekilde yıllarca Kegel eksersizleri yapabilirsiniz .

Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonlar:
Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonları sıklıkla karşımıza çıkar. Hamilelikte yaklaşık % 10-15 inde idrar yolu enfeksiyonu görülür. Çünkü hamilelikte hem yükselen progesteron hormonunun düz kasları gevşetici etkisi nedeniyle hemde büyüyen rahim idrar torbasını yukarıya ve geriye doğru iter ve idrarın böbreklerden mesaneye akışı yavaşlar. Gene hamilelik döneminde mikropların idrar yollarına yerleşmesini engelleyen koruyucu mekanizmalar olumsuz etkilenirler. Bu nedenlerle hamilelikte idrar yolu enfeksiyonlarına eğilim artar. Bu enfeksiyonlar basit bir sistit olabileceği gibi, pyelonefrit gibi çok ağır böbrek enfeksiyonları şeklinde de olabilir. En sık rastlanan mikroorganizma normalde barsak florasında bulunan E.coli’ dir. Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonları sıklıkla karşımıza çıkar. Hamilelikte yaklaşık % 10-15 inde idrar yolu enfeksiyonu görülür. Çünkü hamilelikte hem yükselen progesteron hormonunun düz kasları gevşetici etkisi nedeniyle hemde büyüyen rahim idrar torbasını yukarıya ve geriye doğru iter ve idrarın böbreklerden mesaneye akışı yavaşlar. Gene hamilelik döneminde mikropların idrar yollarına yerleşmesini engelleyen koruyucu mekanizmalar olumsuz etkilenirler. Bu nedenlerle hamilelikte idrar yolu enfeksiyonlarına eğilim artar. Bu enfeksiyonlar basit bir sistit olabileceği gibi, pyelonefrit gibi çok ağır böbrek enfeksiyonları şeklinde de olabilir. En sık rastlanan mikroorganizma normalde barsak florasında bulunan E.coli’ dir.

İdrar yolları enfeksiyonnları 3 şekilde görülür.

Sistit:
Mesanenin mikroplarla etkilenmesi ile oluşur. Hamilelikte bu durum ortaya çıktığında belirgin sık idrara gitme, idrar yaparken yanma, idrarın renk ve kokusunda değişiklik görülür. Ateş olmaz. İdrar tahlili ve idrar kültür antibiyogramı ile tanı konulur. Hastalara bol su içmesi önerilir. Uygun antibiyotik tedavisi başlanır. Tedavi bitiminde idrar kültürü tekrarlanarak hastalığın tam olarak geçip geçmediği araştırılmalıdır.

Asemptomatik bakteriüri:
Anne adayının şikayeti olmadan idrar testlerinde enfeksiyon saptanması durumudur. İdrar kültüründe 100.000′ in üzerinde bakteri olduğu halde anne adayının yakınması yoksa, bu durum asemptomatik bakteriüridir. Tüm gebeler her ay düzenli olarak asemptomatik bakteriüri açısından taranmalıdır. Basit bir tam idrar testi ve idrar kültürü doğru neticeyi verecektir. Hamilenin bol su içilmesi sağlanır ve mutlaka kültür antibiyogram yapılır. Uygun ve bebeğe zarar vermeyecek antibiyotiklerle tedaviye başlanır.

Akut pyelonefrit:
Enfeksiyonun böbreği tutması ile ortaya çıkar. Gebeliklerin %1′ inde görülür. Çok yüksek ateş, titreme, sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma, bulantı kusma ve böğür ağrısı bulguları ile kendini gösterir. Hastanın mutlaka hastaneye yatırılarak tedavisi gerekir. Hastanede hastaya damar yolu ile uygun antibiyotik ve bol miktarda sıvı takviyesi yapılır. Hamile ateşsiz geçen 24 saat sonrasında ağızdan antibiyotiğe geçilerek evinde takibe alınabilir. Pyelonefritin tekrarlama riski mevcuttur. Bu nedenle hamileliğin geri kalan döneminde bol sıvı alması önerilmeli, baskılayıcı antibiyotik tedavileri uygulanmalı ve belirli aralıklarla idrar kültürleri tekrarlanmalıdır.