Hamilelikte Beslenme

Gebelerin Enerji ve Besin İhtiyacı

Gebelikte, vücuttaki değişmeler nedeniyle enerji ve besin öğelerine ihtiyaç artar. Ergenlik çağmdakilerle normal durumdaki kadınlar ve gebeler için öne­rilen enerji ,ve besin öğeleri miktarları anlatılmaktadır. Gebelik için eklenen besin öğeleri miktarları, depoların boşalmasını önlemek ve güvenilir miktarda depo sağlamak amacıyla önerilmiştir. Bu tablodaki miktarlarda artış, yapılmadığı takdirde, gebelerin aldığı besin öğelerinde en az Tablo 10-3′te ve­rilenler kadar artış yapılması zorunludur.
Enerji İhtiyacı: Gebelikte, gelişen annelik dokuları, bazal metabolizmanın, hızlanması, ağırlık artışı ve dölün büyümesi için enerji harcandığından, gebelerin enerji ihtiyacı artar. Gebelik döneminde, toplam 80 000 kaloriye (335 MJ.) ya­kın enerji harcandığı hesaplanmıştır. Bunun yarısı kadarı, kadının vücudunda yağ olarak (4 kg. dolayında) depolamr. Normal ağırlıkta olan anne adayının za­yıflaması ve şişmanlaması istenmediğinden, gebeliğin ortalama 40 000 kalori gerektirdiği varsayılır.
Gebelik süresince toplam ağırlık artışının alt ve üst sınırları 9-12 kg. ara­sındadır. Haftalık ağırlık artışı ilk aylarda 0,25 kg. kadardır; sonraları 0,45 kg. dolayında olması önerilir. Gebede ayda ortalama 1 kg.’dan fazla artış istenmez. Dölün büyüme hızına ve gebelikte değişikliklere göre annenin enerji ihtiyacı, ge­beliğin ilk aylarında ortalama 150 kalori (0,6 MJ.), üç aylıktan sonra da 300-350 kalori (1,3 – 1,5 MJ.) kadar artar. Normal ağırlıktaki ve durumdaki kadın, Bölüm 10-1-2′de açıklandığı gibi, diyetinde besin gruplarına yeterince yer veriyorsa ilk aylarda 150 kalorilik (0,6 MJ.) sonra da 300-350 kalorilik (1,3-1,5 MJ.) besin eki yapılır. Bunu karşılamak için, günlük diyete ilk aylarda bir porsiyon süt grubu, bir porsiyon sebze ve meyve grubunun eklenmesi yeterlidir. İlk aylardan sonra, bunlara 1/2 – 1 porsiyon et grubu eklenmesi uygun olur.

Gebe kadın, fiziksel etkinliğinde önemli ölçüde azaltma yapmışsa, enerji ih­tiyacı da azalacağından gebelik nedeniyle yapılan ek azaltılmalıdır ya da ek ya­pılmamalıdır. Aksine, gebe kadın büyüme döneminde ise, kendi büyümesi içinde fazladan enerji gerektiğinden, yapılacak enerji eki artırılmalıdır. Aynı durum, gebeliğin başlangıcında zayıf gebeler için de geçerlidir.
Ergenlik Çağındaki Kızlar, Normal Durumdaki Kadınlar, Gebe ve Emzik­lilerin Önerilen Günlük Enerji ve Besin öğeleri Tüketim Standartları (Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Araştırma Konseyi Besin ve Beslenme Kcmitesi.
Normalden az ağırlıktaki gebe kadınların da normal kilolarına çıkarılması için, duruma göre daha çok ek yapılması gerekir. Diyetin enerji değeri, anne adayının normal ağırlıkta kalmasını ve gebelikte yeterli ağırlık artışını sağlaya­cak şekilde ayarlanır.
Gebeliğin başlangıcında şişman olan kadınların da normal kilolarına zayıf­lamaları gerekir. Bu gebelerin diyetinde enerji kısıtlaması yapılır. Günlük alınan enerji 1500 kalori (6,3 MJ.) altına düşürülmeden, şişman gebenin yavaş yavaş normal kilosuna inmesi sağlanır. Bunun için özellikle, tahıl ve türevleri ile yağ ve şekerlerde azaltma yapılır. Öğün atlayarak, aç durarak, öteki besin grupla­rından yeterince almayarak ve kısa sürede fazla ağırlık kaybetmeye çalışarak za­yıflamak anne adayı ve yavru için sakıncalıdır; aşın durumlarda ise tehlikelidir.
Protein: Yeni doğanın vücudundakiyle birlikte, gebelikte bir kiloya yakın protein harcanır. Bunu karşılamak için bazı yazarlar, gebeliğin ilk aylarında daha az olmak üzere, normal ihtiyaca günde 5-6 gr. protein eki yapılmasını ye­terli görmektedir. Bazı yazarlar ise gebeliğin ilk aylarından sonra gebe kadımn günlük normal ihtiyacına, kalitesi fo 70 dolayında olan protein için 15 – 30 gr. ek yapılmasını önermektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde gebelerin günlük protein ihtiyacına, gebeliğin ikinci ayından sonra 30 gr. ek yapılması önerilmiş­tir. Bu ekle, gebenin protein ihtiyacı, ikinci aydan sonra kilo ba­şına 1,3 gr. dolayında olmaktadır. Annenin sağlığı ve dölün bedensel ve beyin­sel gelişimi için bu ekin gerekliliği vurgulanmaktadır. Protein yetersizliğinin dö­lün direncini azalttığı, bedensel ve zihinsel geriliklere eğilimi artırdığı düşünüle­rek, gebelikte normal günlük ihtiyaçtan 15 – 30 gr. fazla protein alınması ya­rarlı görülmektedir.
Mineraller ve Vitaminler: Gebelikte; annelik dokuları, hücre çalışmasında hızlanma ve öteki değişiklikler ile döl için fazladan mineral ve vitamin harca­nır. Annenin ve dölün sağlığını korumak için, gebelikte ek mineral ve vitamin alınması gerekir. Gebe ve gebe olmayan kadm için günlük alınması önerilen vi­tamin ve mineral miktarları.
Demir yetersizliğine karşı korunmak için diyetin demir yönünden zengin olması gerekir. Demir depolarını doldurmak için gebelerin günde 30-60 mg. demir almaları önerilmektedir. Bu miktardaki demi­rin normal bir diyetle karşılanmasının zor olduğu belirtilerek gebe kadına dı­şardan ek demir verilmesinin yaran üzerinde durulmaktadır.
Gebelikte, kemik yumuşaması ve diş çürüklüğüne de sık rastlanmaktadır. Bu ve benzeri durumlara karşı korunmak için, gebelikte artan kalsiyum ile fos­for ve D vitamini ihtiyacının karşlanması gerekir. Gebelikte, bazı vitaminlerin ve minerallerin yetersiz alınmasının dölde bedensel ve zihinsel yönden bozuk­luklara eğilimi artırdığı bilindiğinden, gebe kadının bu besin öğelerine ihtiyacının karşılanması kendisi ve yavrusu için önemlidir.