Halı ve Sağlık Hijyen

“Halının iç mekandan kaldırılmasının astım hastalarına faydalı olduğu yönündeki iddiayı destekleyecek bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır. Halısız bir ortamın astım hastalarına faydasının olduğunu kanıtlayan, yapılmış hiçbir bilimsel çalışma yoktur.”

Son yıllarda halı, maytlar ve halının astımla olan bağlantısı hakkında ürkütücü hikayeler duyuyoruz. Bu halı karşıtı propaganda Avrupa’nın çoğu ülkesinde olduğu gibi Türkiye’de de insanları sağlık gerekçesiyle ahşap zeminlere yönelmeye zorladı. Ancak, İngiltere’de bir internet sitesinde çıkan haberde bu halı karşıtı planlı kampanyanın İsveçli bir laminat parke üreticisi tarafından finanse edildiği bildirildi. Kısacası, “halıyı kaldırıp atın” kampanyası düşünüldüğü gibi bağımsız ve tarafsız olmaktan çok uzak.

The Carpet Foundation (Halı Vakfı), İngiltere Halı Üreticileri Mesleki Birliği, European Carpet Association (Avrupa Halı Birliği), GuT, Alman Çevre Dostu Halılar Birliği, The Wool Research Organization of New Zealand (Yeni Zelanda Yün Araştırma Kurumu) ve ABD’deki Carpet & Rug Institute (Halı Enstitüsü) ile işbirliği yaparak astım ve zemin kaplamaları ile ilgili bilimsel çalışmaların detaylı bir değerlendirmesini gerçekleştirdi. Yapılan değerlendirmede halının büyük bir sağlık tehdidi olduğunu öne sürmenin hiçbir bilimsel dayanağının olmadığı kanıtlandı. Yapılan çalışmadan elde edilen bulgular ise şöyle:

1. Astım çok karmaşık bir hastalık ve uzmanlar hastalıkla ilgili tek bir neden üzerinde fikir birliği sağlamış değiller. Tozdaki alerji yapıcı maddeler astım nedenlerinden yalnızca bir tanesi.

2. İngiltere’deki evlerde tozdaki maytların yaşayıp büyüdüğü en önemli yer yataklar.

3. İngiliz evlerindeki halıların durumu büyük mayt kolonilerinin yaşamasına elverişli değil çünkü İngiltere’de sıcaklık ve nemlilik çok düşük.

4. Canlı maytlar astım hastaları için bir tehdit oluşturmaz ancak dışkı taneleri solunduğunda hassas bireylerde astımı tetikleyebilecek alerji yapıcılar içerir.

5. Halının filtre özeliği alerji yapıcıları halının tüylerinde tutar ve tekrar havaya karışmalarını büyük ölçüde önler. Sert zeminler yüzeydeki alerji yapıcıların havanın hareketi sayesinde tekrar havaya karışmasını sağlar.

6. Nemlilik ve sıcaklık kontrolüyle birlikte içeriye temiz havanın girmesi toz keneleri popülasyonunu önemli ölçüde azaltırken, halıdaki alerji yapıcıları düzenli vakumlama ile giderebilirsiniz.

7. Halının iç mekandan kaldırılmasının astım hastalarına faydalı olduğu yönündeki iddiayı destekleyecek bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır. Halısız bir ortamın astım hastalarına faydasının olduğunu kanıtlayan yapılmış hiçbir bilimsel çalışma yok. İsveç’te yaşanan histeri şeklindeki sağlık krizi 1975 ile 1990 yılları arasında halı kullanımında %77’lik bir azalmaya neden oldu. Ancak bu yıllarda alerjik hastalıklarda %300 artış oldu.

8. Tüm materyaller uçucu organik bileşik gazlar çıkarır ancak halıların mobilyalar ve iç mekan eşyalarından daha düşük seviyelerde gaz yaydığı ve tüketiciler için bir tehdit oluşturmadığı kanıtlanmıştır.

9. Yünlü halılar havadaki gaz kirleticileri emer ve iç mekan havasını iyileştirir. Halı aynı zamanda ayakkabıyla gelen diğer partikül kirleticilerin yüzeyine inmesine izin vermeden düzenli vakumlama ile giderilene kadar tüylerinde tutar.

10. İngiltere’de halıların imalatı çevre yasaları tarafından kontrol ediliyor ve üreticiler çevreye olan sorumluluklarının farkındalar. Üretimle ilgili tüm emisyonların çevre kurumu tarafından getirilen düzenlemelere uyması gerekmektedir. İngiltere halı endüstrisinin çevre ile ilgili düzenlemeleri yerine getirme konusunda görülmemiş bir hassasiyeti var.

11. Halı gibi bir ürünün üretiminde veya hammaddesinin üretiminde kullanılan kimyasalların izlerini taşıması şaşırtıcı olmasa gerek. Halının evdeki işlevini artırıcı güve kovucu permethrin gibi bazı kimyasallar bilinçli olarak uygulanabilirken diğer kimyasal izleri de artıklar, yan ürünler veya hammaddenin işlenmesi sırasında oluşan kirleticilerden kaynaklanabilir. Her iki durumda da, kimyasalların izleri çok küçüktür ve tüketici için bir tehlike doğurmamaktadır. Ancak, halı sektörü de bu arada boş durmuyor ve sürekli olarak bu önemsiz izleri bile ortadan kaldırabilecek işlemler ve malzemeler bulmak için çalışıyor.