Hafif Zehirli Mantar Boletus Satanas

Boletus Satanas LENZ 1831 (Hafif Zehirli)

Mantarın Özelliği

Genç mantarların hoşa gitmeyen, gelişmiş mantarların ise hafif «leş» kokusu mantarı eline alıp biraz sıkıştırıp kok-lanırsa hemen duyulur. Mantarın şişkin bir fıçı gibi sapı, şap­ka altındaki kırmızı renkli delikleriyle kolayca tanınır. Manta­rın herhangi bir yerinden keserseniz veya kırarsanız derhal mavileşir (bu özelliği diğer Boletus türlerinde de görebiliriz).

Morfolojik Özellikleri

Şapka: Şapkanın üstü, solgun gri, duman renginde ve­ya yeşilimsi gri renklerde görülebilir. Şekil olarak üstü dal­galı görünüşte kalınca yastık şeklindedir. Genç mantarların şapka kenarları sapa doğru kuvvetli kıvrım meydana getir­miştir. Gelişmiş mantarlarda kenar kıvrıklığı görülmez. Bü­yüklüğü: 6-25 (30) cm? çapında büyüklüğe erişebilir. De­likler (Bu mantarların şapkalarının altında sporları taşıyan lameller yerine delikler meydana gelmiştir. Delikler çoğun­lukla 0,5 mm. – 1,5 mm. genişliğinde olabilir.) Genç mantar­larda deliklerin görünüşü, solgun sarı gelişmiş olanlarda ise kan kırmızı rengine döner. Deliklerin üzerine parmakla bas­tırılınca hemen yeşilimsi mavi bir renk alır. Sap: Şekil ola­rak uçları inceltilmiş fıçıya veya lobuta benzetilebilir. Sapın toprağa yakın kısmı altın sarısı renginde, topraktan şapkaya doğru yeşilimsi gri zemin üzerinde, damar şeklinde kırmızı ağlar görülür. Büyüklüğü: 5-12 cm. boyunda ve 3 – 9 (10) cm. çapında olabilir. Etli kısmı: Şapka kenarlarında ve de­liklerin üstündeki kısım sarımsı beyaz, diğer kısımlar ise be­yaz renklidir. Mantarın etli kısmını kırarsak veya kesersek hemen mavi bir renk alır. Gelişmiş mantarların elle ezilmele­ri veya dikkatlice koklanmasıyla hafif leş kokusu daima du­yulur. Sporları: Sarımsı renkli ince uzun elips veya iğ şek­lindedir. Büyüklüğü: 10-16×5-7 mikrondur.

Yetişme Yeri Özellikleri

Mantar Temmuz ayından Eylül ayına kadar kalkerli top­raklarda yetişen kayın ormanlarının güneş ışını alan açıklık­larında veya orman içi yol kenarlarında yetişir. Mantar diğer türler gibi çok bol yetişen ve rastlanan bir tür değildir. Ken­di istediği mikro klima faktörleri meydana gelmedikçe yetişe­mez.

Diğer Özellikleri

Mantar çiğ olarak yendiğinde kuvvetli zehirlenmeler meydana getirir. Bu mantardan zehirlenen şahıslarda kuv­vetli ishaller meydana getirir. Mantarın içindeki etkin madde muskarin olarak bildirilir fakat bazı araştırıcılar bunun ya­nında «Boletol veya Satanin» maddelerindende bahsederler. Etkin maddeleri, mantar, pişirilince veya kurutulunca azalmaktadır. Pişirilip suyu dökülünce mantarın yenebilecek ha­le geldiğinden bile bahsederler. Bu sahada yazılan eserler­de, bu mantardan ölen henüz tesbit edilememiştir.

Bütün bu şartlara rağmen mantarı tanıyıp yememek en uygun olanıdır.