Günde 500 kalori yakmalı
Dünya Sağlık Örgütü raporuna göre, az fiziksel aktivite ve hareketsizlik, kalp hastalığı riskini ikiye katlarken, diyabet ve kalın bağırsak, meme kanseri ve obezite risklerini de artırıyor. Bütün bu hastalıklar içinde obezite ve diyabet son 30 yılda büyük artış gösteriyor.
Hergün daha da hareketsizleşiyoruz Yürüyüş ve bisiklete binme istatistikleri, araba kullanımı, fiziksel iş yükünü azaltacak makineler, televizyon izleme oranları, hareket edilmeyen yaşam tarzını giderek artırıyor. Öyle ki son 50 yılda enerji tüketiminde kişi başına günde 300-600 kalori azalma olduğuna dikkat çekiliyor.
Beslenme ve Diyetetik Kongresi için Türkiye’ye gelen İngiltere Bristol Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kenneth Fox, hareketsiz yaşamın yol açtığı sorunlar ve hastalıklar hakkında sorularımızı yanıtladı. Hareketsizlik ve sedanter yaşamın yol açtığı sağlık sorunları nelerdir? Fiziksel aktivitede bulunmadığımızda bir çok hastalık açısından risk altında olduğumuzu pek çok kanıt gösteriyor. Üzerinde en çok durulan sorun, kalp damar hastalıkları. Hareketsiz olduğunuzda kalp hastalığına yakalanma riskiniz iki kat artıyor.
Ancak, bu durum felç için de geçerli şeker hastalığı söz konusu olduğunda da. Hareketsizlikle şeker hastalığı arasındaki ilişki çok güçlü. En son kanıtlar fiziksel aktivite, hareketsizlik ve bazı kanserler arasında bir ilişki olduğunu gösteriyor. Özetle, hareketsizseniz, kendinizi her türlü sorunla karşılaşma riskiyle karşı karşıya bırakıyorsunuz, bu kadar basit. Kalp hastalıkları, diyabet ve kanser gibi en sık görülen hastalıklar için birinci risk faktörü yanlış beslenme mi yoksa egzersiz yapılmayan hareketsiz bir yaşam mı?
Kolon kanseri örneği, beslenme ilişkileri için benzer bir ilişkiyi gözler önüne seriyor, sağlıklı beslenmeyle yaklaşık yüzde 40’lık risk azalması sağlanıyor. Buna ek olarak egzersizle de riskte yüzde 40 bir azalma sağlıyoruz. Belirli durumlara veya hastalıklara yönelik özel egzersizler öneriyor musunuz? Genellikle bir dolaşım sistemi hastalığı olan kalp hastalığı gibi bazı hastalıklarda, sistem daha sağlam olmalıdır. Bunun için kalp atım ve metabolik hızınızı artırmanız gerekir. Bu nedenle en azından orta şiddetli egzersizler önemlidir.
İdmanlı kişilerde kardiyovasküler sistem daha iyi işleyecektir.Diyabet de bu özelliktedir. Çünkü o da bir metabolizma hastalığıdır. Bu türden şeylerin kanser için de geçerli olduğu görülüyor. Günümüz insanı günlük ne kadar kalori alıp bunun ne kadarını harcıyor? Pedometriye baktığımızda, bütün gün boyunca oturan bir insan bile yaklaşık üç bin adım atıyor.
Genel olarak, yürüdüğünüz her kilometre ile kilonuza bağlı olarak yaklaşık yüz kalori harcıyorsunuz. Ne kadar hızlı yürürseniz o kadar etkili. Eğer kiloluysanız daha fazla yakarsınız çünkü üzerinizde daha fazla kilo taşıyorsunuz. Yani, harcanan enerji eşittir kilo çarpı mesafe. Bu nedenle çok kiloluysanız ve yokuş yukarı yürüyorsanız, daha da ağır çekersiniz çünkü yer çekimine karşı yürüyorsunuz ve bu daha güç bir iş. İnsanların, günde yaklaşık 500 kalori harcamalarını istiyoruz.
Toplumun yüzde 70’i günde 500 kaloriye doğru gidiyor bu da 3-4 mile ve yaklaşık 45 dakikaya eşit. Son 50 yılda enerji tüketiminde kişi başına günde 300 – 600 kalori azalma görüldüğünü söylüyorsunuz. Bunda etkili olan faktörler nelerdir? Bunların tamamı sadece tahmindir ama aralık, günde 300 ile 600 kalori arasındadır. Obezite salgınının İngiltere’de 1950’lerde başladığı düşünülüyor. Obezite oranı 1980’lere kadar İngiltere’de sadece yüzde yedi iken, şu anda bu rakam yüzde 24’lerde.