Göremediğimiz ışık türleri ve kullanım alanları nelerdir?

İnsan gözü sadece görme yeteneği çerçevesinde görür. Bu nedenle bazı cisimler için “gözle görülebilen” tanımı kullanılır. Çünkü gözümüzle göremediğimiz birçok canlı- cansız varlık- madde vardır. Mikroplar, bakteriler ve uzayda yer alan cisimler gözün görme sınırlarını aşamazlar.

Işık türlerinin de hepsini görebilmemiz mümkün değildir. Televizyon ve radyo sinyalleri, kızıl ötesi, mor ötesi ışınlar, tedavi amaçlı kullanılan ışınlar gözle görülemezler. Örneğin televizyonun kanalını değiştirmek için kumandayı kullandığımızda kumandadan çıkan bir ışık televizyonun alıcısına sinyal verir ve kanalın değiştirilmesini sağlar. Ancak bir bu ışığı gözle göremeyiz.

Gözümüzün göremeyeceği bu ışığı bir deneyle test edebiliriz. Kumandanın ön kısmına cep telefonunuzun kamerasını açarak baktığınızda kumandanın düğmesine basıp, ucunda bir ışığın yandığını göreceksiniz. Bizim göremediğimiz bu ışığı cep telefonu kamerası algılayarak görünür hale getirecektir.

Göremediğimiz Işık Türleri

Radyo dalgaları: Televizyon ve radyo sinyalleridir. Haberleşmede radyo dalgaları kullanılır. Radyo dalgaları iyonosferde yansımaya uğramadan atmosferi delip geçebildiğinden, atmosfer dışı ile dünya arasında haberleşmede kullanılır. Haberleşme uyduları vasıtasıyla yapılan ufuk ötesi haberleşmelerde 30 MHz üzerindeki radyo dalgaları kullanılır.

Mikrodalga:  Mikrodalga fırınlarda kullanılan ışıktır. Bu fırınlarda pişirme ışık enerjisiyle olur. Mikrodalgalar elektromanyetik dalga olarak yayılırlar;  mikrodalga fırınlar dışında, radarlarda, cep telefonlarında, kablosuz Internet erişiminde, Bluetooth kulaklıklarda, mağaza güvenlik sistemlerinde, mikrodalga frekansları kullanılır. “Mikrodalga” sözü elektromanyetik dalganın dalga boyunun 1 metreden kısa olduğu frekansları tanımlar

Kızılötesi Işınlar (İnfraret): Uzaktan kumandalarda, infraret ısıtıcılarda, gece görüş sistemlerinde, termal kameralarda, güdümlü füzelerde, meteorolojide, haberleşmede bu ışık türü  kullanılır.

Mor Ötesi Işınlar (Ultraviyole):  UV ışınlarını; aynı karakteristiklere sahip olmadıkları ve canlılar üzerindeki etkilerinin farklı olması sebebiyle UV-A, UV-B ve UV-C olmak üzere üç kategoriye ayırmışlardır. Ozon tabakası bu ışıkların bize ulaşmasını önler. Sahte para tanıma cihazlarında, mikroptan arındırma işlemlerinde kullanılır. Bazı kimyasal reaksiyonların kolaylaşmasını sağlar. Canlı olan hücrelere hasar verici ve büyük oranda bakteri öldüren bir tesiri olduğundan fototerapi veya su sterilizasyonunda kullanılan bir ışın türüdür. Bu olaylar kuvarstan civa buharı lambası kullanılarak yapılır. Kuvars camın aksine lambadan yayılan mor ötesi ışımaları emmeyip direk geçirmektedir. Bu tip ışımalardan deri rahatsızlıklarında suni helyotropi ve fotokemoterapi gibi alanlarda yararlanılır. Ancak deri kanserine neden olan tehlike içeren ışınlardır.

X Işınları: Günümüzde röntgen ışınları tıp alanında kullanılmaktadır. Röntgen ve tomografi çekiminde, madde analizinde kullanılır.

Gama Işınları: Radyoaktif silahlarda kullanılır. Kanserli hücrelerin öldürülmesi için radyoterapi tedavisinde, paketlenmiş ürünlerin sterilizasyonunda, arşiv ve antikaların üzerindeki mikroorganizmaların öldürülmesi yoluyla çürümesinin önlenmesinde, ağaç ürünlerinin sertleştirilmesinde, plastiklerin parçalanmasında kullanılır.

Işık Spektrumu – Işık Tayfı

Görünür ve görünmez ışığın tamamının yer aldığı sıralamadır. Aşağıda ışık spektrumunda yer alan ışık türleri gösterilmiştir.