Gastroenterit

Mide mukozası ile ince bağırsak mukozasının birlikte yangılanması. Mide mukozasının yangılanması gastrit, ince bağırsak mukozasındaki enterit adını alır. Gastroenteritte gastrit ve enteritin belirtileri birlikte görülürse de baskın olan, enteritin özellikleridir.

Gastroenteritin kendine özgü türü çocuklarda görülen ivegen gastroenterittir. Ağır bir hastalık olması ve ishalle birlikte görülmesi nedeniyle bu hastalığa çocuk kolerası adı da verilir.

Çocuk kolerası bazen tek başına bir hastalık olarak, bazen de kısa bir süre önce geçirilmiş bir başka mikroplu hastalığın sonucu olarak ortaya çıkar. Yaz aylarında görülen bir hastalıktır. Genellikle süt çocukları ve bunların içinde de, en çok doğal yolla beslenmeyenler yani biberonla duyurulanlar bu hastalığa tutulur. Etkenler besinlerden alınan toksinlerle, hastalık mikroplarıdır. Çoğu zaman bu etkenler birbirine çok karışmış durumda olduğundan, ivegen gastroenteritte hangisinin asıl rolü oynadığı kolayca anlaşılamaz.

Hastalığın iki ana belirtisi ishal ve kusmadır. Çocuğun 24 saatte 2030 defa altını kirlettiği olur. Dışkısı tüm sıvıdır ve fışkırarak dışarı atılır. Rengi yeşilimsi veya sarımtıraktır. Bazen renksiz de olabilir. Çoğu zaman asit olan dışkı fazla kokmaz. Çocuk sürekli olarak kusar. Kendini hemen hiç tutamaz. Çıkan kusmuk pıhtılaşmış süttür. Başlangıçta balgam, sonunda da öd gelir.

Bu kadar çok su kaybı doğal olarak dokularda kuruma yapar. Deri kuru ve kırışık bir görünüş alır. Burun ileri doğru sivrilir. Gözler parlaklığını kaybeder, çukura kaçar; dudaklar kuru ve çatlak, dil kuru ve yapışkandır; karın içeri çöker; nabız hızlı fakat güçsüz atar. Bunlardan başka çocukta sinirli bir hareketlilik, bir aşırı duyarlık da görülür. Bu hareketlilik döneminden hemen sonra uyuşukluk ve uykulu bir durum gelir. Yüzde, kollar ve bacaklarda hızlı titremeler görülür. Hasta koma durumuna girebilir. Ateş 39°C veya daha yüksektir. Fakat en ağır durumlarda bunun tersi olur, ateş 37°C’ye düşer. Buna son kollaps durumu denilir. Erken doğmuş çocuklarda bütün hastalık boyunca hipotermi görülür; yani vücut sıcaklığı 36°C’nin altındadır.

Tedavi, için 48 saat süreyle sadece su verilir. Deri altına veya damara serum fizyolojik ya da şekerli su şırınga edilir. Bunun amacı hem kuruyan dokuları canlandırmak, hem de vücudu zehirli maddelerden arındırmaktır. Damara günde 100-150 santimetre küp kan plazması şırınga edilir. Besinsel zehirleri yok edecek streptomisin, kloromisetin gibi antibiyotikler ve daha başka bağırsak dezenfektanları verilir. Bunlardan başka kalp dolaşım güçsüzleşmesine karşı kafuru ve başka kalp güçlendirici maddeler verilir. Çocuk sıcak suyla yıkanır. Fazla hareketlilik durumu gösterdiğinde bromürle sakinleştirilir. Çocuk yan karanlık, serin ve sık sık havalandırılan bir odada yatırılır.