Fronkül (Çıban) ve Karbonküller
Kıl folliküllerindeki bu lezyonların her ikisinde de etken Stafilokok aure-us’dur. Muhtemelen hijyenik şartlardaki düzelmeye bağlı olarak, günümüzde 20-30 sene öncesinden çok daha az görülür. Buna rağmen halen tekrarlayan çıbanların sorun olduğu kişi ve aileler vardır. Çoğu zaman patojen özellik taşıyan stafilokoklar dış burun deliklerinde, perineum ve vücudun diğer bölgelerinde kolonize olur ve temizlenmesi zordur. Lezyonlar lokalize, kırmızı, hassas ve ağrılı şişliklerdir; karbonküller 3-4 cm’e kadar çok büyük olabilir ve birçok follikülün bir arada enfeksiyonunun varlığını işaret eder.
Merkezinde iltihabi reaksiyon varsa cerrahi olarak drenajı yapılmalıdır. Sistemik antibiyotikler kullanılmalıdır ve kültürdeki duyarlılıklarına göre düzenlenmelidir.
Antraks
Antraks nadir görülen siyah, kabuklu yaralar ve septisemi yapan potansiyel ölümcül bir Gram pozitif basil (Bacillus anthracis) tarafından oluşturulur. Çiftlik hayvanlarından bulaşır ve dirençli bir spor formu olduğundan toprakta yıllarca canlı kalabilir. Amerika’da teröristler tarafından kasıtlı yayılmasına çalışılmasından dolayı büyük öneme sahiptir.
Tüberküloz
Tüberküloz, Mikobakterium tüberkülosis’in yaptığı bir multi sistem hastalığıdır. Eskiden birçok deri tüberküloz formu görülmesine rağmen günümüzde gelişmiş ülkelerde nadir olarak rastlanır. Ancak AİDS’in görülmesi ve yayılmasıyla birlikte tüberküloz maalesef tekrar sık görülmeye başlanmıştır. İn vitro olarak, basilin özel ortamlarda kültürü yapılabilir ama çok yavaş ürer. Dokuda tespit etmek için özel boyalar gereklidir.
Lupus Vulgaris
Lupus vulgaris tüberküloz basilinin neden olduğu deride yavaş gelişme gösteren ve granülomatöz plaklarla seyreden nadir bir hastalıktır. On, yirmi veya otuz yılda çapı yavaşça büyür. Sıklıkla kalınlaşmış bir psoriasi-form görünüm alır ama mikroskop altında granülomatöz yangıya bağlı olarak gelişen gri-yeşil fokuslar (elma marmelatı nodülleri) görülür.
Tedavisinde rifampisin, pirazinamid ve izoniazid’ten oluşan ‘üçlü tedavi 2 ay süreyle verilir, daha sonra izoniazid ve pirazinamid ile devam edilir.
Tüberkülosis verrukoza kütis (siğilli tüberküloz)
Toprakla temas sonucu oluşan sıyrıklar sonucunda el sırtı, dizler, dirsekler ve kalçalarda görülür. Bazen viral siğillerle karışabilen kalın siğil benzeri plaklar görülür. Tanı için biyopside tüberküloid granülomları ve kazeöz nekrozunu görülmesi gereklidir.
Tedavisi lupus vulgaris’in aynısıdır.
Diğer deri tüberküloz formları
Temas yerinde uzun süren bir ülser ‘primer’ enfeksiyon olarak ortaya çıkabilir.
Altta yatan bir tüberküloz enfeksiyon odağından deriye sinüs oluştuğunda kenarları mavimsi olan erode sızıntılı bir alan görülür. Tüberkülidler tüberküloz basiline karşı oluşan aşırı duyarlılığa bağlı gelişebilir. Papüllonekrotik tüberkülit’de papüller büyür ve ortasında siyah kabuklu nekroz oluşur. Eritema induratum nadir görülen ve birçok olguda herhangi bir tüberküloz enfeksiyonuna cevap olarak geliştiğine inanılan ilginç bir hastalıktır. Baldırların alt kısmında plak benzeri endurasyonlar ve nekroz ile karakterize olan bu hastalık daha çok genç kadınlarda görülür.
