FİBROMİYALJİ SENDROMU

Fibromiyalji sık görülen ve yaygın ağrıya neden olan bir romatizmadır. Kasları ve kasların kemiğe yapıştığı bölgeleri etkilemektedir. Bir eklem hastalığı değildir ve eklemlerde şekil bozukluğu yapmaz. Bir çeşit iltihaplı olmayan yumuşak doku romatizmasıdır. Kadınlarda erkeklere göre 7 kat daha fazla görülür. Daha çok yetişkin yaşların (35-60 yaş) hastalığıdır

Fibromiyalji belirtileri nelerdir?

Ağrı en önemli belirtisidir. Omuz, boyun gibi tek bir ekleme sınırlı olabileceği gibi yaygın olarak da hissedilebilir. Hastalar tarafından yanma, hassasiyet, karıncalanma, üşüme ya da kemirici ağrı gibi değişik şekillerde tarif edilebilir, net olarak tarifi güçtür. Ağrıya el ve ayaklarda şişlik hissi eşlik edebilir. Ağrının şiddeti gün içinde değişkenlik gösterir, hava şartlarına, uyku bozuklukları ve strese bağlı olarak değişir. Bazen vücudun bir yarısında daha yoğun hissedilebilir.

Kasların ayrıntılı muayenesi ile belli noktalarda (trigger point, tetik noktalar) bu hastalık için tipik hassas noktalar bulunur.

Yorgunluk hissi önemli bir belirtisidir ve hastaların yaklaşık %90’nında gözlenir. Hastaların bir kısmı çabuk yorulmadan yakınırlar. Uyku bozuklukları ve sabahları yorgun kalkma gibi genel şikayetler bulunabilir. Uykuya dalmada güçlük olmasa da derin uyku kısmı bozulmuştur ve gece sık sık uyanma olabilir.

Hastaların yaklaşık dörtte birinde depresyon bulunabilir. Kendini kötü hissetme gibi duygudurum bozukluğu ise çok daha sık görülebilir. Bazı hastalarda konsantrasyon güçlüğü, basit zihinsel işlevlerde yavaşlama gözlenebilir.

Başağrısı ve migrenin fibromiyaljili hastalarda sık görüldüğü bilinmektedir. Karın ağrısı, kabızlık – ishal atakları, idrar yakınmaları, ciltte ısıya karşı hassasiyet ve renk değişiklikleri de görülebilir.

Fibromiyalji tanısı nasıl konur?

Tanı hastada yaygın ağrı ve belli hassas noktaların varlığı ile klinik olarak konur. Hastalığa özel laboratuvar testi ya da röntgen bulgusu yoktur. Testler ancak fibromiyaljiye benzer bulgular yapabilen diğer hastalıkların (tiroid bozuklukları, romatoid artrit, lupus, enfeksiyon gibi) ayırt edilmesinde yardımcıdır. Detaylı hastalık öyküsü ve fizik muayene ile kronik ağrı ve yorgunluk yapan diğer hastalıklardan ayrılmalıdır.

Fibromiyaljinin nedeni nedir?

Nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Fibromiyalji ile uyku bozuklukları arasında bir ilişki olabileceğini düşündüren veriler bulunmaktadır.
Ayrı ayrı ya da bir arada fibromiyaljiyi başlatan farklı nedenler olabilir. Örneğin hastalıklar (grip gibi enfeksiyonlar başta olmak üzere), ruhsal travmalar, fiziksel travmalar, beyinde biyokimyasal değişiklikler (serotonin düzeylerinde bozukluk gibi) ve hormonal bozukluklar, yaygın ağrı, yorgunluk ve uyku bozukluğu yaparak fibromiyaljiyi tetikleyebilir. Fibromiyaljili hastalarda kaslarda basit incinmelere karşı hassasiyet olduğu bilinmektedir. Yanlış egzersizler ya da duruş bozukluklarının da bu hastalığı artırabileceği unutulmamalıdır.

Fibromiyalji nasıl tedavi edilir?

Net bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Olasıklıkla hastalığa neden olan etkenler çeşitli olduğundan her hasta tedavinin başarısını sağlayan tek bir tedavi yaklaşımı sağlanamamaktadır.
1.Ağrıyı azaltmak ve uykuyu düzenlemek için ilaç tedavisi
2. Kas germe ve kalp damar uyumunu artırma egzersizleri
3. Kas spazmını azaltmaya yönelik gevşeme egzersizleri
4. Hastalığı anlamaya ve başetmeye yardımcı eğitim programları yararlı olmaktadır.

Fibromiyaljinin hafif seyrettiği hastalarda sadece hastalığın anlatılması ve endişelerin giderilmesi yardımcı olabilir. Ancak çoğu hastada detaylı bir tedavi programı planlamak gerekecektir

İlaç tedavisi:

Ağrı kesici ve iltihap giderici romatizma ilaçlarının fibromiyalji tedavisinde yeri yoktur. Derin uykuyu sağlamaya ve kasları gevşetmeye yönelik ilaç tedavisinin yararı daha fazladır. Bu ilaçların çoğu depresyon tedavisinde kullanılmaktadır, ancak, ilaç dozları depresyonda kullanılandan çok daha düşüktür. Gün içinde devam eden uyku hali, kabızlık, ağız kuruluğu gibi yan etkileri olabilir. Bu ilaçların mutlaka hekim kontrolünde kullanılması gerekmektedir.

Fibromiyaljide tedavinin 2 esas amacı gergin ve ağrılı kasları gevşetmek ve kalp damar uyumunu artırmaktır. Sıcak uygulamalardan hemen hemen tüm hastalar yarar görmektedirler. Çoğu hasta dayanıklılığı artırmaya, ağrıyı azaltmaya yönelik egzersiz programından ve yüzme-yürüme-bisiklet gibi aerobik egzersizlerden büyük fayda görmektedir. Ancak fizik tedavi ve egzersiz tedavisinin çeşidi, süresi, dozu, hastadan hastaya değişebildiği için mutlaka hekim kontrolünde yapılması tavsiye edilir.

Fibromiyalji sendromu diğer iltihaplı eklem romatizmaları gibi hayatı tehdit eden, sakatlık yapan bir hastalık olmasa da, ağrı ve yorgunluk nedeniyle yaşam kalitesini bozabileceği ve iş gücü kaybına neden olabileceğinin hasta ve yakınları tarafından bilinmesi tedavinin başarısına katkıda bulunacaktır.