Faset Eklem Denervasyonu

Faset Eklem Denervasyonu

Faset eklemler, omurgamızı oluşturan her omurun birbirine tutunmasını sağlayan, her omur kemiğinde sağda ve solda ikişer adet bulunan küçük eklemlerdir. Omurgamızın hareketliliğinde büyük önemi olan bu eklemlerin yapısı yaşa, darbelere bağlı olarak bozula­bilir ve ciddi boyun, bel ağrılarına sebep olabilir. “Faset Sendromu” faset hastalığı denen bu durumda uygulanan tedavi yöntemlerinden biri olan faset eklem denervasyonu yani faset eklemin dahili sinir­lerinin yakılması, özellikle diğer tedavi yöntemlerinin ağrınızı kesmekte yeter­siz kaldığı durumlarda tercih edilir.

Faset eklemlere ait sinirler vücudunuzun herhangi bir yerindeki kaslarınızın hareketini kontrol etmez, sadece ağrı sinyallerini beyine taşır. Aynı dişin içinde­ki sinirlere benzer. Diş fazla ağrıdığı zaman nasıl kanal tedavisi adı verilen yön­temle dişin dahili sinirleri alınırsa Faset eklem denervasyonu bu sinirlerin iletisinin engellenmesidir. Bunu gerçekleştirmede kullanılan en modern yön­tem, sinire kontrollü ısı uygulanması esasına dayanan “radyofrekans termokoagülasyon”dur.

Girişim ameliyathane ortamında, lokal anestezi altın­da uygulanır. Bu sırada kan basıncı, kalp atışları ve solunum bir anesteziyolog tarafından sürekli olarak takip edilir. Gerekli hazırlıklar tamamlandıktan sonra bu girişim için özel, ince radyofrekans iğnesi, rady­olojik görüntüleme kılavuzluğunda sinirin bulun­duğu bölgeye ilerletilir. İğnenin yeri hem radyolojik olarak hem de radyofrekans aygıtının verileri incelenerek doğrulandıktan sonra kontrollü ısı uygulamasıyla sinirin bulunduğu bölgede birkaç milimetre çapın­da lezyon oluşturulur. Toplam 20-30 dakika süren girişim sırasında ağrı duyul­maz. Girişimden sonra birkaç saat gözlem altında tutulduktan sonra, ilk günü dinlenerek geçirmek üzere hasta evine döner. Ağrınız tedaviden hemen sonra belir­gin olarak azalacaktır. Ertesi gün hekimin önerileri doğrultusunda işe dönm­enizde herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Girişimi takip eden günlerde girişime ait önemli bir rahatsızlık duymayacaksınız. Gerekli deneyim ve donanıma sahip merkezlerde uygulandığında faset eklem denervasyonu güvenli ve etkili bir girişimdir.

Bu yöntem uygulandıktan sonra hastaya rahat geçireceği bir dönem sağlanmış olur. Bu dönem içerisinde hastanın mutlaka bir fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanının denetiminde fizyoterapi görmesi ve eklemlerin yeniden açılması sağlanmalıdır. Bu yöntem uygulanmadan önce ağrılı olan bir çok egzersiz kolaylıkla uygulanır hale gelecektir. Hastanın bu egzersizleri mutlaka düzenli olarak yapması, eklemlerine yeniden işlerliğini kazandırması gerekir. Disk hastalığı ve radyofrekans termokoagülasyon Geçmişte bel ağrılarının sadece diskin dışarı çıkması ya da yırtılmasına bağlı olduğu tahmin edilirdi. Ancak son zamanlarda yapılan çalışmalarla diskin içinde de sinirler bulunduğu ve her bel ağrısının bel fıtığından meydana gelmediği ortaya çıktı. Bel ağrılarındaki bu yeni yaklaşım yeni yöntemleri de beraberinde getirmiştir.

Disk ağrısı adı verilen bu yeni hastalığın tedavisi için disk içerisindeki sinirlerin yakılması ile bu hastalığın tedavi edilebileceği düşünülmüş ve ona göre yöntemler geliştirilmiştir.

Disk İçi Elektro Termal Tedavi (DÎET) DÎET işlemi bel fıtığı gibi uygun hasta gruplarında bel ağrısının tedavisinde uygulanan cerrahi olmayan bir yöntemdir. Bu yöntemle omurlar arasında bulunan diskler bir kateter yardımıyla ısıtılır. Isı etkisiyle diskin içinde aynı diş sinirlerine benzeyen sinirler tahrip olur ve ağrı geçer. Yapılan işlem diske bir iğnenin içinden özel bir telin (kateter) yerleştirilmesi ve düşük voltajlı elektrik akımı yardımıyla 15-20 dakika süreyle ısıtılmasıdır. işlemin tüm aşamaları radyolojik görüntüleme kılavuzluğunda gerçekleştirilir. Bir ya da daha fazla disk DlET yöntemiyle tedavi edilebilir, İşlem sonrası kateter ve iğne çıkartılır ve hastalar aynı gün evlerine dönebilirler, işlemden 1 hafta önce tüm aspirin ve ağrı kesici ilaçlar kesilmelidir. Kalp, şeker hastalığı, yüksek tansiyon ilaçlan gibi doktor tarafından verilen diğer ilaçlara devam edilmelidir. Şu durumlarda doktor bilgilendirilmelidir:
Kan pıhtılaşmasını azaltıcı ilaç kullanımı iyot alerjisi Ateş ya da diğer enfeksiyon bulgularının varlığı İşlemden 4 saat önce katı gıdalar yenmemelidir. Sıvı gıda alınabilir.

İşlem

Hastanın koluna bir damar yolu açılır ve sakin­leştirici verilir. Hasta operasyon masasına yatırıldık­tan sonra hareketli röntgen cihazıyla işlemin yapıla­cağı disk ya da disk seviyeleri monitörde görün­tülenir. İşlemin yapılacağı bölge ince bir iğneyle bölgesel olarak uyuşturulur. İşlemi yapan doktor monitörden işlemin uygu­lanacağı bölgeyi görerek ilgili diske iğneyi yerleştirir. Bu sırada hasta ağrı duymaz, sadece bir itilme hissi olur. Daha sonra elek-trotermal kateter iğne boyunca ilerletilerek disk içine yerleştirilir. Bu sırada genel olarak hastalar bir rahatsızlık hissetmezler. Ancak bazı hastalarda sadece bir basınç hissi görülebilir.
Kateterin yerleştirilmesinin ardından ısıtma işlemine başlanır. Isı yavaşça artırılır ve 15-18 dakika boyunca uygulanır. Isı yeterli seviyeye ulaştığında hasta disk lezyonuna bağlı olan tipik şikayetlerine benzer şikayetler hissedebilir. Bu sırada hasta sürekli olarak kontrol altındadır.

İşlemin sonunda hasta evine dönmeye hazır olana dek dinlenmeye alınır. İşlem sonrası ilk üç gün bel ağrısında orta dereceli bir artış görülebilir. İstirahat, buz uygulaması ve ilaç tedavisiyle bu dönemdeki rahatsızlıklar hafifletilir. Ateş, titreme, döküntü, artmış hissizlik ve kas güçsüzlüğü gibi beklenmedik yeni bir şikayet gelişirse hemen doktora başvurulmalıdır. Daha önce var olan şikayet­lerin işlemden sonra derhal kaybolması beklenmemelidir. Bu dönemde hastalar işlem öncesi ağrılarında belirgin azalma hissedene kadar kendilerini fazla zorlamamalıdırlar. Ev işi yapmamalı, yük kaldırmamalı ve eğilmemelidirler. 15-20 dakika süren kısa yürüyüşler yapılabilir, ancak genel olarak özellikle işlem sonrası ilk bir kaç günün tamamen istirahata ayrılması önerilir. İşlemden sonra işe dönüş zamanına hastanın yaptığı işin ağırlığına göre hekim ve hasta birlikte karar vermelidirler.

İşlemden sonraki bir kaç hafta içinde girişimin yapıldığı diskin iyileşmesiyle birlikte ağrıda azalma hissedilmeye başlanır. Ancak ağrının azalması 3 aya kadar da uzayabilir. İlk ay boyunca hasta belini çok dikkatli bir şekilde korumalıdır. Öne ve yanlara eğilmeler ve ağır yük kaldırma mümkün olduğunca sınırlan-malıdır. Bu dönemde bir korse de giyilebilir. Spora ise izin verilmez.

Rehabilitasyon ve Egzersiz

Doktorun direktifleri doğrultusunda bel egzersizleri devam ettirilir. Ancak egzersizler işlem öncesindeki yoğunluğa kademeli olarak çıkarılır. Bu dönemde doktorun tavsiye edeceği ekstra ilaçlar düzenli kullanılmalı, fizyoterapi ve egzer­siz programlarına uyulmalıdır. Hastaların hayatlarının geri kalan bölümünde bellerini doğru kullanabilmeleri için bel okuluna devam etmeleri de önemli yararlar sağlayabilir.