Sofralarımızdan eksiz etmediğimiz ekmeğin o kadar çok çeşidi yapılıyor ki, hangisini alacağımızı şaşırıyoruz. Ekmeğin lezzetinin yanında besin değeri de çok önemli olduğu için hangi ekmeğin daha sağlıklı olduğunu merak ediyoruz.
Beyaz ekmek, kepekli ekmek, tam buğday ekmeği, yulaflı ve çavdarlı gibi tahıllı ekmekler arasında hangisini tercih etmeliyiz? Pek çoğumuz hala en sağlıklı ekmek olarak, kepekli ekmeği tercih etsek de yapılan yeni bilimsel çalışmalar yulaf ve çavdar ekmeğinin diğer ekmeklerden daha besleyici ve sağlıklı olduğunu gösteriyor. Bakalım hangi ekmek, hangi özellikleri taşıyor.
Beyaz Ekmek
Beyaz buğday unundan yapılan ekmek sofralarımızda en çok yer alan ekmek çeşididir. Beyaz ekmek rafine edilmiş buğday unundan yapılmaktadır. Tahıl ürünleri rafine edildikçe posa ve vitamin içerikleri azalır. Beyaz ekmeğin glisemik indeksi diğer ekmeklere göre daha yüksek olduğundan için, kan şekerini daha hızlı yükseltir ve daha hızlı düşürür. Bu nedenle daha kısa sürede acıktırır.
Kepekli Ekmek
En sağlıklı ekmek olarak bilinen kepekli ekmek, rafine edilmiş buğday ununa ham kepek eklenerek üretiliyor. Beyaz ekmeğe kıyasla glisemik indeksi düşük ve posa değeri yüksek olduğundan tercih ediliyor. Ancak ham kepek içerdiği fitatlar nedeni ile vücutta kalsiyum, demir ve çinko gibi bazı minerallerin etkisini azaltıyor. Bu nedenle tam tahıl ekmeklerinden daha sağlıklı değildir. Ayrıca çocuklara kilo almasın diye kepekli ekmek verilmesi de yanlıştır. Büyüme ve gelişme çağındaki kişilerde minerallerin etkin kullanılabilmesi için kepekli ekmek tüketiminden kaçınılması önerilir.
Tam Buğday Ekmeği
Tam buğday unu denilen rafine edilmemiş olan buğday unundan üretilen ekmek beyaz ekmekten ve kepekli ekmekten daha sağlıklı olarak bilinir. Çünkü kepekli ve beyaz ekmekte olmayan vitaminlerden zengin buğday özü içerir. Sağlığa birçok faydası olduğu bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Kalori yoğunluğu daha az ve içerdiği posanın sindirim sisteminde dolgunluktan dolayı uzun bir süre tokluk hissi sağlaması, tam buğday ekmeğinin diyet yapanlar tarafından tercih edilmesini sağlar. Posalı, düşük glisemik indeksi olması nedeni ile kan şekerinin daha dengeli olmasını sağladığı için şeker hastalarına da tavsiye edilir. Çözünmez posa içeriğiyle kabızlığı önleyen ve barsak kanserlerine yakalanma riskini azaltan bu ekmeğin kan kolesterolü üzerinde de olumlu etkileri tespit edilmiştir. yarattığı bilinir. Çözünür lif içeriği tam buğday ununda az olmasından ötürü bu etkisi yulaf ekmeğine göre daha azdır. İşte nu özelliklerinden dolayı ekmek çeşitleri içerisinde olumlu sağlık etkileri en yüksek olan ekmektir.
Tam Çavdar Ekmeği
Kilo kontrolünde, kan şekerinin dengelenmesinde, kalp sağlığının korunması, kabızlığın önlenmesi ve barsak sağlığının korunmasında tam buğday ekmeği ile benzer etkileri bulunur. Tam buğday unu ile çavdar ununun veya tanelerinin karıştırılmasından elde edilen undan yapılır.
Yulaf Ekmeği
Tam buğday unu ile yulaf kepeğinin karıştırılması ile üretilen yulaf ekmeğinin kendine has lezzeti vardır. Sağlığa yararları da oldukça fazladır. Yulaf, yüksek oranda çözünür lif içeren bir tahıldır. İçerdiği beta-glukan adlı çözünür lifin kalp sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğu bilimsel araştırmalarla kanıtlanmıştır. Yulafın kan kolesterolünün dengelenmesinde olumlu etkileri bulunmaktadır. Birçok bilimsel çalışmanın sonucuna göre, yulaf ezmesi, unu veya kepeğinin kötü huylu kolesterol olan ve kalp sağlığını tehdit eden LDL kolesterolü azalttığı gösterilmiştir. Ayrıca Tip 2 diyabet (şeker) hastalarında da öğün sonrası kan şekerinin hızla yükselmesini engeller.
Hangi ekmek tercih edilmeli?
Ekmeğin vücudumuza enerji sağlayan karbonhidratların alınması için gerekli olduğu unutulmamalıdır. O nedenle her öğünde kişinin yaşına, cinsiyetine ve fiziksel aktivite durumuna göre ortalama 1-2 dilim ekmek tüketmesi gerekmektedir. Ancak pilav, makarna, börek gibi tahıl ürünleri ve unlu gıdaların ekmek yerine geçtiği için, sofranızda bu besinler olduğunda ekstra ekmek tüketmeyin.
Sağlıklı bir yaşam için tam buğday veya tam çavdar ekmeği ile yulaf ekmeğini tercih edin. İsterseniz bazı öğünlerinizde tam buğday veya çavdar, diğer öğünlerde ise yulaf ekmeği tüketerek beslenme zevkinizi farklı lezzetlerle arttırabilirsiniz.
