El Yaralanmalari El Yaralanmasi Tedavisi

El Yaralanmaları, El Yaralanması

Majör el yaralanmalarının gerçek anlamda takip ve tedavisi, yeterli imkanları olan merkezlerde tec­rübeli el cerrahları tarafından yapılmalıdır; Bunun yanında ciddi yaralanmaların acil şartlarda bakımı konusundaki temel prensipler, bu sorumluluğu alan bütün hekimler tarafından bilinmelidir.

Replantasyon : İnsan elinin insan gözünün gö­rebileceğinden daha ince işler yapabilme yeteneği­ne dayanan bir teknik olan mikrocerrahi teknikler kullanılarak çapları 1 mm.den de küçük olan da­marların ve ince sinir fasiküllerinin onarılmalarının gerçekleşmesi ile ampute olmuş el, kol ve parmak­lar tekrar yerine dikilerek (replante edilerek) ya­şam, duyu ve fonksiyon kazanabilirler.

Replantasyon ameliyatına karar vermede, ame­liyatın teknik olarak yapılabilirliğinin tartışması yanında, alınabilecek fonksiyonel ve estetik sonu­cun, hasta için değerlendirilmesi de önem kazan­maktadır.
Replantasyonun yapılabilirliğine, bazen ilk mu­ayenede, bazen de ancak ameliyat esnasında karar verilebilir. Bu karada gözönüne alınacak başlıca hususlar: yaralanmanın şekli ve kopan parçanın durumu ile, kazadan geçen süre ve ilk yardımın ne şekilde olduğudur.

Amputasyon keskin bir cisimle olmuşsa -giyo­tin tipi amputasyon- replantasyon daha kolay ve iyi sonuç alınacak, buna karşılık parçalanma ya da ağır ezilme -crush tipi amputasyon- replantasyonu olanaksız kılabilecektir.
Kazadan sonra replantasyon yapılana kadar ge­çen süre ve bu süre içinde ampute parçanın koru-nuş ve taşmış şekli de önemlidir. Genel kural olarak, kopmuş parmağın kansız kalmaya 8-10 saat dayanabileceği, el ve kol için bu sürenin 6 saate ine­bileceği söylenebilir; ancak kopan parça hiç gecik­meden soğutulursa, 0 ile +4 derece arasında bakte­ri üremesi, adele otolizi, metabolik asidoz ve plaz­ma kaybı azalacağı için, hele kas dokusu olmayan parmak amputasy onlarında, 12-24 saat sonra dahi replantasyon denenebilir.

Genel değerlendirmede, anamnezdeki psikiatrik sorunlar, diabet, aterosklerotik hastalık, miyokard infarktüsü gibi çok uzun sürecek bir ameliyat için kontrendikasyonlar yanında; yaralının yaşı, mesle­ği, uğraşları, ayrıca kopan kısmın dominant elde, başparmak, birden fazla parmak olması ve ampu-tasyon düzeyi de göz önüne alınmalıdır.

Çocuklar, estetik görünüm ve mesleki gereksin-‘ menin önem kazandırdığı durumlar, uygun lokal şartlar da başlıca genel indikasyonları oluşturur.

Lokal durumun değerlendirmesine geçildiğinde ise: Başparmak -sayılan kontrendikasyonlar dışın­da- her olguda replante edilmeye çalışılmalı; Bir­den fazla parmağın amputasyonlarında kopan par­makların mümkünse hepsi önem sırasına göre rep­lante edilmeye çalışılmalı; Başparmak dışında di­ğer parmaklar sağlamken tek bir parmağın replan-tasyonu ise, ancak normale yakın fonksiyonel so­nuç beklenebilecek uygun olgularda, çocuklarda ya da özel bir gereksinim varsa, denenmelidir. Tam amputasyonlarda İlk Yardımda düşülünecek ilk şey, kopmuş olan parçanın atılmaması, kaza yerin­de unutulmaması ve uygun bir şekilde korunmaya alınmasıdır.

Bilinmesi gereken çok önemli bir nokta, proksimal güdükten olan kanamanın bir kompres sargısı ve yaralı uzvu yukarı kaldırarak hemen herzaman durdurulabileceğidir.Turnike çok istisna durumlar dışında gerekmez; uygulaması profesyonelce ya­pılmadıkça zararlı olabilir ve amputasyon duru­munda konulmasına hemen hiçbir zaman gerek yoktur.

Yara içine antiseptiklerin sürülmesi, damar ligasyonu, yaranın eksplorasyonu, dikiş veya agraf konulması replantasyonu imkansız kılabilecek sa­kıncalı girişimlerdir.

İlk yardım, hastanın genel durumunun kontrolü, varsa diğer yaralanmaların saptanması; analjeziklerin, tetanoz rapelinin ve antibiotiklerin injeksiyo-nu, ağızdan birşey verilmemesi ve yaranın kompresyonlu bir şekilde steril olarak sarılması şeklinde anlaşılmalı; kopan parça serum fizyolojik ile yıkan­mış ve mümkünse steril sargı ile sarılmış şekilde plastik bir torbaya), bu torba da için­de buz dolu bir başka kaba konulmalı proksimal bölümde usulüne uygun ola­rak kanama kontrolü yapılmalı, tam olmayan ciddi yaralanmalarda yara sıkmayan steril pansuman ile sarılıp üzerine buz dolu plastik bir torba konularak replantasyon yapılacak ilgili merkeze -daha önceden haber verilerek- vakit geçirilmeden gönderilmelidir.

El ve parmak amputasyonları, amputasyon nedir : Elin bir bölü­münün veya tamamının amputasyon ve dezartikülasyonları, travma sonucu oluşmuş ve mikrocerrahi yöntemler uygulanarak onarılamayacak durum­daki ağır yaralanmalarda, akut ya da kronik tıbbi veya cerrahi girişimlere olumlu cevap vermeyen periferik vasküler hastalıklarda, infeksiyonlarda, tümöral, nörolojik ve doğumsal nedenler ile uygu­lanabilir.

Amputasyon yahut dezartikülasyon planlanır­ken, fonksiyonel boyun korunulmasma, duyu ve hareketliliğin korunmasına özen gösterilmeli, koz-mezis gözardı edilmemelidir. Amputasyon ve sevi­yesinin seçiminde kişinin yaşı, cinsi, mesleği, hobi­leri, dominant eli, konu ile ilgili davranışı ve bek­lentilerinin yanında, yaralanmanın yeri,şekli,zamanı ve genişliği belirleyici rol oynamaktadır