Dondurma Yerken Nelere Dikkat Etmeli?

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Hatice Karaböcüoğlu dondurma hakkında merak ettiğiniz herşey hakkında bilgi veriyor.

Dondurma besleyici midir?
Dondurma süt, şeker, salep, yumurta, vanilya, meyve püresi, kakao kullanılarak üretilen besleyici özelliği yüksek olan bir süt ürünüdür. Süt proteini, karbonhidrat, kalsiyum, fosfor, demir, çinko, magnezyum, A, E, C, D ve B vitaminleri içerir. 100 gram dondurma 100 gram sütten daha fazla enerji, mineral ve vitamin içerir. Ancak dondurma çocuklar için ana besin kaynakları içinde sayılmaz. Kalsiyum ve protein gereksinimi öncelikle süt, yoğurt ve peynirden karşılanmalıdır. Dondurma ve pudingler süt ürünleri olmakla birlikte ekstra şeker ve diğer başka katkılar içerdiği için ikinci sırada önerilecek yiyeceklerdir. Ama yazın çocuklarda süt tüketimi azalabiliyor. Daha çok soğuk, gazlı içeceklere yönelme görülüyor. Daha yoğun şeker ve katkı maddesi içeren bu içeceklerdense, dondurmanın tüketilmesi önerilebilir.

Dondurma üretimi çok önemli
Tüm besin maddelerinde olduğu gibi dondurmanın da üretimden tüketime ve sunulmasına kadar geçen aşamada sağlıklı koşullara maksimum dikkat edilmesi gerekir. İçerdiği süt mutlaka pastörizasyon işleminden geçmelidir. Pastörize olmayan sütten brusella (malta humması) denilen hastalık bulaşabilir. Genellikle pastörize olmayan süt ve süt ürünlerinin tüketiminden 6-8 hafta sonra bulgu vermeye başlayan bu hastalıkta nöbetler halinde gelen ateş, gece terlemeleri, baş, boyun, eklem ve kas ağnlan olur. Sığır tüberkülozu da yine pastörize edilmemiş süt ürünlerinden bulaşabilir. Aynca kullanılan yumurtanın kabuğundan salmonella bakterisi bulaşabilir ve 6-24 saat içinde besin zehirlenmesi bulguları ortaya çıkabilir.

Ambalajlama ve satış koşulları
Uygun koşullarda üretilen dondurmanın uygun ambalajlanması ve soğuk zincir kurallarına kesinlikle uyularak satılacağı ortama ulaştırılması da sağlık için zorunludur. Açıkta satılan dondurmalarda ise üretilme tarihi, saklanma koşulları, kullanılan kaşıkların uygun solüsyonlarda bekletilmesi, bu solüsyonların sık değiştirilmesi, kaşıkların sık temizlenmesi, hizmet eden kişilerin sağlık kontrollerinin düzenli yapılması dondurma yenmesine bağlı salgın hastalıkları önler.

Her çocuk dondurma yiyebilir
İlk 1 yaşta, genellikle bütün besinlerle yeni tanışan ve alerji riski yüksek olan çocuklara vermek doğru olmayabilir. Kanıtlanmış inek sütü ve yumurta alerjisi olan çocuklara dondurma yedirilmemelidir. Diyabetik çocuklarda, doktoruna danışılarak diyeti düzenlenerek verilebilir. 1 yaş üstü çocuklarda her besinde olduğu gibi aşırıya kaçmadan günde 1 -2 top dondurma tüketimi faydalıdır. Ancak genellikle yemek üstüne verilmesi hem iştah kapanmasını önler hem de midede soğuk yiyeceğin yaratacağı kramp tarzı rahatsızlıkların ortaya çıkışına neden olmaz. Dondurma ağız ısısını 4-7 derece düşürür. Yerken ağzınıza aldığınız dondurmayı 6-10 saniye ağzınızda çevirmek, yavaş yemek dondurmanın soğuk etkisini azaltacaktır. Dondurma yeme-nin mevsimi yoktur. Her mevsim tüketilebilir. Dondurma yemek ile üst solunum yolu hastalıktan arasında bilimsel olarak kanıtlanmış bir ilişki yoktur. Ancak hasta olan çocukta soğuk yiyecek tüketimi boğaz bölgesinde rahatsızlık hissini artırabilir.

Aşırı tüketmek kilo aldırır
Dondurma yağlı sütten yapılır, karbonhidrat içeriği de fazladır. Çeşitlendirirken içine eklenen çikolata ve meyveler kalori yükünü daha da artırır. Aşın tüketimi, benzer özellikli besinler gibi kilo alımına neden olabilir. Tüm besinlerde olduğu gibi kontrolsüz aşın tüketim, obezite riskini artırabilir. Tek başına obeziteden sorumlu değildir. Çocuk beslenmesinde ana besin maddesi değildir. Ancak özellikle süt ve süt ürünlerini az tüketen çocuklarda kalsiyum kaynağı olarak tüketimi teşvik edilebilir.

Öncelikle süt yoğurt ve peynir
Çocukların öncelikle besin gruplarını dengeli tüketmesi ve her besinden yeterince yemesi gerekir. Büyüyen çocukta protein, enerji ve kalsiyum gereksinimi fazladır. Uzman olarak bunların öncelikle süt, yoğurt ve peynir ile karşılanması gerektiğini belirtmeliyiz. Ancak direkt alımında zorluk varsa yoğurdun ayran, cacık, çorba şeklinde, peynirin omlet veya eritilerek verilmesi gibi sütün de kışın sahlep, çikolatalı süt, yazın ise dondurma olarak tüketilmesi az süt tüketiminden daha iyi olacaktır. Ama kalorisi süte göre daha yüksek olduğu için, obezite riski açısından tüketimini günde 1-2 top ile kısıtlamak gerekecektir.