doğru ilaç kullanımı

DOĞRU İLAÇ KULLANIMI

Hastalıklar iki sınıfa ayrılır.Birinci grupta ani ortaya çıkan ve tedavi ile veya kendi kendine iz bırakmadan düzelen(akut) hastalıklar bulunur.Bunlara örnek olarak ,nezle,gıda zehirlenmesi,orta kulak iltihabı,apandisit sayılabilir.Gerekirse ilaç başlanır ve hastalık geçince kesilir.İkinci grupta ise yavaş yavaş ortaya çıkan ancak tedavisi uzun yıllar veya kimi zaman ömür boyu süren (kronik) hastalıklar bulunur.Bu sınıfın en iyi örnekleri şeker hastalığı,yüksek tansiyon,yüksek kolesteroldür.İlaçlar ömür boyu kullanılır.

Doktorların en sık karşı karşıya kaldığı, belki de ülkemize has ilaç bırakma nedenleri, hastanın uzun süreli ilaç kullanınca “vücudunun ilaca alışıp bağımlı kalacağı” veya “yan etkilerin ortaya çıkacağı” endişesidir.Bunlara bir de “ara verip vücudu dinlendirme”yanılgısı eklenebilir.Halbuki durum tam tersini gerektirir.Kronik hastalıkların tedavisi ömür boyu sürmelidir.

Düzenli ilaç kullanımı ile normal insanlardan hiçbir farkınız kalmaz ve hastalığın komplikasyon dediğimiz kötü sonuçları tamamiyle engellenebilir.Bu durumun en iyi örnekleri,yüksek tansiyon tedavisi ile felçlerin önlenmesi,kolesterol tedavisi ile kalp krizlerinin azaltılması,çok sıkı şeker tedavisi ile görme kaybı,böbrek yetmezliğinin engellenmesidir.

Gelin şu yanlış bilinenleri düzeltelim. Vücudunuz ilaca alışmaz. Bu tür hastalıklarda kullanılan ilaçlar alındıkları sürece etkilerini, tam olarak sürdürürler ve uzun yıllarca fayda sağlarlar.Hatta bazı ilaçların istenilen etkileri ancak belli bir süre sonra ortaya çıkmaya başlar.Depresyon ilaçları en az 15 gün, tansiyon ilaçları bir ay,kolesterol ilaçları ise ancak iki ay sonra maksimum etkilerini gösterirler. İşte bu yüzden “fayda görmedim” diye erken bırakmak tedaviyi engelleyecektir.

Vücudunuz ilaca bağımlı kalmaz.Eğer tabii bu bağımlılık yaratan sınıftan bir ilaç değilse ki bu durumda zaten doktorunuz sizi uyaracaktır.Yukarıda saydığımız uzun süreli hastalıkların ve benzerlerinin tamamında ilacı aldığınız sürece fayda görürsünüz ve kestiğinizde canınız o ilacı çukulata ister gibi istemeyecektir.

İlaca ara verip vücut dinlendirilmez, tam tersine bu şekilde vücuda zarar verilir.Tansiyon veya şeker ilacını kesince tansiyon ve şeker yükselecek,astım ilacını bırakınca nefes darlıkları tekrarlayacaktır.

Yan etkilerin uzun süreli kullanım ile alakası sadece birkaç ilaç sınıfı için geçerlidir ve bu durumlarda doktorunuz sizi uyaracaktır. Diğer yan etkiler ise doğru ve zamanında yapılacak kontroller ile engellenebilir veya düzeltilebilir. Yüksek tansiyon ilaçları çok ender durumlar dışında böbrekleri bozmaz,tam tersine korur!Kolesterol ilaçlarının karaciğer üzerindeki yan etkileri tamamen geriye dönebilir türdendir,kalıcı hasar bırakmaz.

Son olarak doğru ilaç kullanma yollarını özetleyelim;Doktorunuza ilaçları neden ve ne süre ile alacağınızı sorun.Eczaneden aldığınızda kontrol edin,doktora sorulmadan değiştirilmesine asla izin vermeyin.Muhtemel yan etkileri sorun ve bu konuda uyanık olun.Asla kendi başınıza dozu değiştirmeyin.Komşunuza veya eltinize iyi gelen size ağır zararlar verebilir,hekimlerden başkasından ilaç tavsiyesi almayın!

Dr. Metin Okucu