Diş Çürükleri, Çürük Dişler İçin Tedavi Bilgileri
Mikrobiyal dental plağın marifetlerinden kabaca bahsetmiştik. Diş çürüğünün ve dişeti hastalıklarının temel sebebi bu plaktır demiştik. Şimdi, bu plak çürüğü nasıl oluşturur onu görelim.
Plağımız, 24 saat içinde dişlerimize zarar vermeye yetecek toksik atığı üretecek seviyeye erişir. Bir taraftan da gıdalarımızı (özellikle karbonhidratları) kullanarak asit oluşturur. Eğer bu süre içinde kaldırılmaz ve daha da artmasına izin verilirse, bu toksik atıklar ve asit ortam, yoğun olarak bulundukları bölgelerdeki minenin sert yapısında çözünmelere neden olur. Bunu tuz ruhunu beton zemine döktüğünüzde yaptığı aşındırmaya benzetebiliriz. Bu atık ve bu çözünme olayı sürekli olarak devam ederse, yani dişlerinizi düzenli olarak fırçalamıyorsanız, dişinizin koruyucu sert tabakası minede (aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi) önce minik kahverengi lekeler, daha sonra da bu bölgede oluşan küçük çukurcuklarla kendini gösteren, nur topu gibi bir çürüğün sahibi olursunuz. Bu aşamadaki bir çürük sadece mine düzeyindedir. Kendini arada sırada tatlıda, soğukta kısa süren bir sızlama ile gösterir. Bazen hiç belirti vermez. 6 ayda bir diş hekimine görünüyorsanız hekiminiz bu çürüğü ve aşamasını rahatlıkla tespit eder.
1. Aşama Mine Çürüğü
Henüz mine tabakasında sadece soğuk ve tatlıda sızlar, kısa sürer. Belki de hiç belirti vermez sadece kahverengi-siyah bir lekedir.
2. Aşama Dentin Çürüğü
Ağrılar daha uzun süren
Sıcak ağrıları da olabilir.
Dişte oyuk belirginleşmiştir,
Acilen Dolgu Yapılmalıdır
Dolgu yapılıp yapılmayacağına karar verir. Dolgu yapılmayacak kadar küçükse kontrol altına alır.
Eğer bu aşamada düzenli fırçalamaya geçerseniz; hekiminiz, minedeki yıkımın duracağına ve zararsız olduğuna karar verebilir. Bu arada bir hatırlatma yapalım. Eskiden çürükte ufak bir çukur oluşmasına ve tatlı sızlamalarına rağmen, dişi kendi haline bırakıp biraz daha büyüdüğünde dolgu yapılıyordu. Ama günümüz hekimliğinde kullandığımız maddeler, dişe hem kimyasal hem mekanik olarak çok iyi yapışabiliyor. Bu tür çürüklerin büyümesine izin verilmeden, hemen doldurulabiliyor. Size önerim, tatlı yediğinizde ağrıyan bir dişiniz varsa, vakit geçirmeden bu sorunun çözümünü sağlayın. Bir diş, üzerinde mine tabakasının bütünlüğü bozulmadan, durup dururken tatlıda ağrı yapmaz. Bazen toplu iğne başından küçük bir madde kaybı da olsa (ki çürüğün başladığı noktadır) bu tarz ağrıya sebep olur. Hemen kontrol altına alınmalıdır.
Bu küçük çürük tedavi edilmez ya da fark edilmezse, çukurcuğa yerleşen plağın da yardımıyla sert dokulardaki harabiyet devam eder. Ağız hijyenine, atığın şiddetine ve dişin yapısına bağlı olarak; 6 ayla 2-3 yıl arasında ilerler. Dişin diğer sert dokularına ulaşır. Ulaştığı bölgelerde de önüne gelen sert dokuları eritir. Nihayet dişin pulpa dediğimiz, damar sinirden oluşan özüne ulaşır. Dişin sadece sert dokularını ilgilendiren çürükle, iyi bir dolgu yeterli olurken, diş özüne ulaşmış bir çürükte ise; iltihaplanmış diş özünün çıkarılıp temizlenmesi anlamına gelen, kanal tedavisi de gerekir. Çürük henüz sadece sert dokularda ve diş özünü etkilememişse tatlıda, soğukta, sıcakta ağrı yapar. Bu ağrı bir süre devam eder ve kesilir. Ama hiçbir şekilde uykudan uyandırmaz. Eğer yüzünüz şişer ya da gece uykudan kaldıran bir ağrı yaşarsanız, diş özünüzün artık dönülmez bir yolda olduğunu anlarsınız. Bir belirti de o dişin üzerine basamamaktır. Bir şey yediğinizde ağrı yapmasıdır. Çiğneme esnasında ağrı iki şekilde olur. Birincisi, diş üzerinde oyuk o kadar büyüktür ki, o boşluğa giren, tıkayan yiyeceklere yapılan basınç diş özüne de basınç yapar, İkincisi, diş özünde oluşan apse, diş kökünden çıkıp, kök ucunda kemik içinde birikmiştir. Dişe yaptığınız basınç buraya iletilir ve ağrıya sebep olur.
Kısaca özetlersek; dental plak atığının dişlerimizin sert dokusunda yaptığı harabiyete çürük diyoruz. Eğer plak oluşunu engeller, yani düzenli fırçalarsanız çürük oluşumunu da engellersiniz. Çürük oluşmuşsa da yapılacak şey, iyi bir dolgudur. Dişiniz, üzerine bastığınızda ağrıyorsa ya da gece uykudan sizi kaldırıyorsa, bilin ki orada bir sorun vardır. Bazen çürük, kaba bir bakışla görünmez. Eğer hekim, şikayetleriniz üzerine sizi muayene eder, görünen bir çürük olmadığı için de ağrı kesici verip sizi yollarsa diş hekiminizin korsan olup olmadığını kontrol edin. Mutlaka sorunu bulacak bir hekime gidin. İyi bir muayene ve röntgen ile bu durumdaki bir diş, gizli bir ara yüz çürüğü bile olsa kolayca teşhis edilir. Ve tedavisi hemen yapılmalıdır. Yapılmazsa, bir süre sonra sıkıntılarınız kendi kendine geçebilir. Ama sorununuz orada duruyordur. İlerde daha büyük ağrılarla, kemik dokusunda oluşan yıkımla karşı karşıya kalabilirsiniz. Ve bir dolguyla kurtulacağınız küçük bir çürük yüzünden, dişinizi kaybedebilirsiniz.
