Deri Kanseri (Malign Melonom)

Deri Kanserleri ve Malign Melonom

Korunma

Derimizin üstünü çok hücreli bir tabaka örter. Bu hücreler iç organları örten epitele benzer. Ancak bir veya birkaç hücreden değil aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi pek çok hücreden yapıl­mıştır.

Derinin üzerini örten, birbirine az çok benzeyen 5 hücre tabakasından yapılan epidermisin en alt tabakasında melanositler bulunur. İşte bu epidermis hücreleri, bölünmeleri esnasında maruz kaldıkları bir kanser yapıcı etken sonucu seneler sonra kansere dönüşürler. Sonra çoğalmaya başlarlar ve ülserleşirler veya to­murcuk şeklinde kendilerini gösterirler. Bu hücreler kansere dö­nüşmeden önceki durumdayken, kanser yapıcı etkileri ortadan kaldırmaya “korunma” adı verilmektedir. Kanser meydana gel-diğindeyse erken tanınarak tedavi edilmekte ve çok iyi neticeler alınmaktadır.

Deri kanserleri iki gruptur:

1- Bazal hücreli kanserler: Daha ziyade mum damlaları şeklin-dedirler ve daima iyileşirler. 2- Skuamöz kanser tipi: Daha ziyade ülser tarzmda görülürler ve bunların %10-15’i lenf düğümlerine sıçrayarak %5 oranında ölüme sebep olabilir.

Fakat melanositlerden çıkan tümörler “malign melanom” adını alırlar ve daha hızlı gelişirler. Lenf düğümlerine sıçrayarak ve metastazlar yaparak Evre I + H’de olanlarda %20-40 oranında ölüme neden olurlar. Evre IV’te olanlar ise sayısız ameliyatla an­cak %3-5 oranında iyileştirilebilmektedir.

Deri Kanserinden Korunmak İçin Öğütler

1. Kendinizi ve çocuklarınızı güneşten koruyun. 11:00-16:00 arası güneşe çıkmayın.
2. Özellikle işyerlerinde maden kömürü katranı, zift gibi maddele­re maruz kalmayın.
3. Eğer deride bir leke fark ederseniz veya bir beninizin büyüklük, derinlik ve şekil itibariyle değiştiğini görürseniz hemen bir heki­me başvurun.
4. Ailede deri kanseri geçmişi olanlar ve organ nakli (transplantas­yon) yaptıranların tarama yaptırmaları tavsiye olunur.

Risk Faktörleri

Aşağıdaki tablodan da anlaşılacağı gibi deri kanseri riski ya­şın artmasıyla doğru orantılı olarak yavaş yavaş artıp 60-90 yaş­larında erkeklerde %0.14’lere yükselmektedir.

Deri kanserlerinden ilk ikisi çok kolayca iyileştirilebilir ancak malign melanomları iyileştirmek güçtür ve bazı durumlarda ölüm kaçınılmazdır.

Değişebilir Risk Faktörleri / Riski Artıran Faktörler

Ultraviyole: Güneş ışınlan içerisinde bulunan alçak frekanslı ışınlardır. İlk iki kanser tipinden daha fazla olarak, M. Melanom oluşumuna neden olurlar. Gen mutasyonlarma ve bağışıklık sis­teminin yavaşlamasına sebep olurlar. Sedef hastalığında (Psoriasis) kullanılan fotokemoterapi de deri kanserine neden olur.
Melanom olmayan deri kanserleri, güneşe maruz kalan yerler­de yani baş, yüz ve ensede daha fazla görülürler. M. Melanomlar ise gövdede, başta, yüzde, boyunda, kol ve bacaklarda da bulu­nurlar. Yani güneşe maruz kalmayan yerlerde de görülürler.

Hastaların kendilerini şu 4 özelliğe göre muayene etmeleri tavsiye olunur:

1- A (Asimetri): Benin bir kesiti diğerlerininkine benzemez.
2- B (Kenarlar): Şekilsiz, girintili, çıkıntılı ya da dişlidirler.
3- C (Renkleri): Lezyon hep aynı renkte değildir. Siyah, kahve­rengi, güneş yanığı, kırmızı ve mavi renklerinde değişirler.
4- D (Büyüklük): 6 mm’den daha fazla büyürler.

Hastanın meydana gelebilecek değişiklikleri hemen hekime bildirmesi tavsiye edilmektedir.
Kimyasal maddelere maruz kalma: Maden kömürü katranı, zift ve katran ruhu gibi polisiklik aromatik hidrokarbonlu mad­delere maruz kalma, melanom dışı deri kanseri riskini artırmak­tadır. Radyum makinelerindeki yağlar, arsenik ve sedef hastalı­ğı tedavisinde kullanılan psolarens, deri kanseri riski taşır. İşyer­lerinde bazı maddelere maruz kalmalar M. Melanom riskini ar­tırırlar.

Değişmez Risk Faktörleri

Yaş: Yaş ilerledikçe deri kanseri riski artar. M. Melanomlarda ortalama yaş 57’dir.
Ailevi faktörler: M. Melanom dışı deri kanserinde pek önem­li değilse de M. Melanomda saç, göz ve deri rengi nedeniyle aile­de kanser görülmesi M. Melanom riskini 7 misli artırır.
Açık renk göz, deri ve saçlar: Beyaz tenli, sarışın, kızıl ve ma­vi, yeşil veya ela gözlü insanlar, deri kanseri riski taşırlar. Beyaz ırkın 1 /3’ü deri kanserine yakalanır ve Afrika kökenlilere kıyasla 10 misli daha fazla M. Melanoma yakalanırlar. Afrika kökenliler derilerinde az melanosit taşırlar ve ultraviyole ışınlarından daha az zarar görürler.

Çok sayıda ben: M. Melanom riski taşımaktadır. İyonize radyasyon: Maruz kalanlarda veya radyoterapi gör­müş hastalarda deri kanseri riski artar.

Bağışıklık azaltıcı ilaçlar: Bir organı hastalanıp organ nakli yapılanlarda deri kanseri riski artar.

Araştırılmakta Oları Risk Faktörleri

Tarama: Bütün hastalara tarama tavsiye edilmez.
Beslenmeyle ilgili faktörler: Yapılan araştırmalardan henüz sonuç alınamamıştır.
Tütün: İçenlerde dudak kanserlerinin arttığı görülmüş, diğer deri kanserlerinin arttığı görülmemiştir.
Doğum kontrol hapları: Hapları alanlarda deri kanserinde artma veya eksilmeyle ilgili bir sonuca varılamamıştır.
Glukokortikoit: Bağışıklık sistemini zayıflatmasına rağmen sonuç veren bir çalışmaya rastlanamamıştır.

Deri Kanserinde ve Malign Melanomda Erken Tanı

Deri kanseri, epidermis hücrelerinin çoğalmaları esnasında, kanser yapıcıların etkisiyle uzun yıllar sonra, bu çoğalan hücre­lerin kanser hücresine dönüşmesi sonucu oluşur. En az 5-10 yıl­da bu hücreler çoğalarak 1 cm’ük bir lezyon oluştururlar. İşte bu safhadan önce hasta bunları tanıyıp hemen hekime başvurarak tedavisini yaptırmalıdır. Melanom dışı deri kanserleri çok kısa sürede cerrahiyle veya göz kenarında, burun ucunda, dudak üzerinde oluşmuşsa radyoterapiyle %100’e yakın tedavi edilebi­lirler. Deri kanseri genellikle beyaz ülserler veya mum damlası şeklinde oluşurlar.

Halbuki M. Melanomlar, siyahımsı bir renge sahip melanositlerden oluştukları için %98 itibariyle kahverengi-siyahtırlar. Büyüme hızları yüksek oranda ve yayılmaları hızlıdır.
Deri kanserleri ve M. Melanomlarm erken tanısı için önceki bölümde bahsedilen 4 özelliği tanımak gerekir.

1. Asimetri: Eğer bir benin üzerine hafif dokunularak par­mağımız ileri geri oynatılırsa bazı yerlerde bir kabarıklık oluştuğunu fark edebiliriz.
2. Kenar: Bir benin kenarları gayet düzgünse ondan korkma­yın. Fakat kenarları girintili, çıkıntılı veya dişli ise bu ben­de dejeneresans başlamış demektir.
3. Renk: Ben hep aynı renkte değilse, siyah, kahverengi, gü­neş yanığı, kırmızı ve mavi renkler arasında değişiklik gösteriyorsa bu beni hemen bir doktora göstermelisiniz.
4. Büyüklük: Deri kanserleri yavaş, M. Melanomlar daha hızlı büyürler. Büyüklüğü itibariyle 6 mm’yi aşan bir ben­de, yeni oluşan değişiklikleri veya yeni gelişen bir tümör­de bu değişiklikleri gördüğünüzde derhal bir onkoloğa ve­ya bir cilt uzmanına başvurursanız tedavi edilme şansını yakalarsınız.