Karbonhidratların sağlıklı beslenme planında nasıl kullanılacağı yıllar boyu tartışma konusu olmuştur.
Ben 20 yıldır yapılan beslenme araştırmalarına baktığımda; yağdan fakir, kompleks karbonhidrattan zengin beslenmenin kalp hastalıkları, şeker hastalığı ve şişmanlığın oluşumunu önlemede önemli bir yol olduğun yaygın bir şekilde vurgulandığını gördüm.
Ancak toplumlar diyetlerinde yağı azaltmalarına rağmen kalp hastalıklarının artmasında sadece beslenme değil farklı nedenlerin olabileceği düşüncesindeyim.
Cinsiyet, yaş, fiziksel aktivite durumu, genetik faktörlerin dışında toplumların basit karbonhidrat alımlarında aşırı tüketimlerinin kalp hastalıkları, diyabet ve şişmanlık için risk oluşturduğu da bir gerçek. Bu nedenle karbonhidratların sağlıklı beslenmede yeri tartışılmaz önemli.
Bu araştırmalar ve bilim merakı farklı karbonhidrat kaynakları tüketiminin farklı kan şekeri düzeylerinin kavranılması ile Glisemik İndeks kavramı ön plana çıktı.
İlk önce sadece şeker hastaları için düşünülen bu indeks, daha sonraları kardiyovasküler hastalıklar ve şişmanlığın önlenmesinde ve tedavisinde de etkin olduğu görülünce sağlıklı beslenme stratejileri ile beraber anlatılmaya başlandı.
2002 yılında ilk defa Avusturalya besin etiketlerinde besinin Glisemik İndeks değerlerini etiketleyerek bir ilke imza atmıştır. Amacı insanları daha bilinçli besin seçimine yönlendirmektir.
Ancak besinin Gİ değerini etkileyen birçok etken bulunmaktadır. Besinin içerisindeki nişasta miktarı, posa türü, pişirme ve hazırlama şekli, protein ve yağ miktarı gibi… Besinlerin pişirilme şekli, nişasta içeriği, protein ve yağ içeriği, lif içeriği, hazırlama şekli glisemik indeksi etkilemektedir.
Aşağıda bulunan tabloda besinlerin glisemik indeks değerlerini göreceksiniz. Gİ 60 ve altındaki besinleri tercih ederseniz kan şekerinizi daha normal sınırlarda ve daha uzun süre tutarak acıkmanızı engellemiş olursunuz.
EKMEK ADI GLİSEMİK İNDEKS
Tam taneli buğday ekmeği……….. …93
Yulaf ekmeği…………………………… 93
Buğday ekmeği………………………… 73
Arpa ekmeği……………………………. 58
Çavdar ekmeği…………………………. 54
BESİN ADI GLİSEMİK ENDEKS
Glukoz, Beyaz ekmek………………………………………100
Tam buğday ekmeği, Kuru üzüm, Yulaf ekmeği………. 90
Pirinç, Yulaf lapası, Patates……………………………… 80
Muz, Kepekli kahvaltılık tahıl gevreği, Krakerler……….70
Portakal suyu, Kuru fasulye, Spagetti……………………60
Yoğurt, Elma, Çavdar ekmeği, Arpa ekmeği…………… 50
Yağsız süt, Şeftali, Portakal……………………………….40
Kakaolu süt…………………………………………………..35
Tam süt, greyfurt……………………………………………25