Etiyolojisi henüz bilinmiyor: Enfeksiyonlar, immünolojik, stres, genetik yatkınlık (?). GİSin herhangi bir yerinde olabilirse de en sık TERMİNAL İLEUM da görülür.
Bu nedenle terminal ileit ya da rejyonel enterit olarak da adlandırılır. İlk bulgu, mukoza ve submukozda oluşan şiddetli ödemdir. Ödemi, aftöz ülserlerin oluşumu izler. Zamanla linear ülserler gelişir. Ilerleyen aşamalarda da tüm barsak duvarı tutulur. En belirgin ve patolojik bulgu, submukozal ve subserozal fibrozis ve bunun neden olduğu darlıktır. Crohn hastalığı tüm katları ile barsağı tutan transmural bir hastalıktır.
√ Klinik bulgular ve tanı:
Hastalar 20-40 yaş arasındadır. En sık rastlanılan bulgular karın ağrısı, ishal ve kilo kaybıdır. Belirtilerin başlamasından tanıya kadar geçen süre ortalama 3 yıldır. İshal, karakteristik olarak kolik şeklinde başlayan karın ağrısı sonucunda patlayıcı tarzdadır ve genellikle noktürnaldir. Akut appendisit bazen ilk bulgu olabilir.
√ Radyolojik Bulgular : Klasik bulgular şu şekilde özetlenebilir;
1- Nodülasyon
2- Derin ülserler
3- Fistüller ve abseler
4- Kaldırım taşı görüntüsü
5- Barsak duvarında kalınlaşma
6- Barsak luplarının itilmesi
7- Lümenin daralması ve ip işareti
8- Hastalıksız alanlar (skip areas)
√ Lokal Komplikasyonlar:
• Obstrüksiyon
• Intraabdominal abse
• Intestinal fistül
• Perforasyon
• Kanama
• Perianal abse ve fistül
√ GIS ile ilgili olan komplikasyonlar
Crohn hastalığının en sık görülen komplikasyonu intestinal obstrüksiyondur. Hastaların % 75inden çoğunda obstrüksiyona ait belirti ve bulgular az ya da çok vardır. Obstrüksiyon nedeni, inflamasyon, fibrozis, ödemin barsak lümeninin daraltması ya da paralitik ileusa neden olmasıdır.
Ayrıca yapışıklıklara bağlı mekanik sorunlar ve obst. da oluşabilir. Yapışıklıklar sonucu barsak lupları arasında, barsaklar ile deri ve barsaklar ile mesane, üretra, uterus, vagen gibi organlar arasında fistüller gelişebilir.
– Hastaların çoğunun steroid kullanıyor olması fistül ve perforasyon olasılığını arttırır.
– GİS kanaması (gizli, minör ya da masif) görülebilir.
– Uzun süreli Crohn hastalığında barsaklarda kanser gelişme riski : Iliokolonik ve kolonik olanlarda bu olasılık artar.
√ Sistemik Komplikasyonlar:
– Malnütrisyon
– Büyüme ve gelişme geriliği
– Anemi
– Küçük eklemleri tutan gezici tipte poliartrit
– Eritema nodozum, pyoderma gangrenozum görülebilir
√ Tıbbi Tedavi : Başlangıçta tüm hastalar tıbbi tedaviye alınmalıdır.
• Hafif hastalığı olanlarda, diare ve abdominal krampları azaltmak için intestinal moliliteyi azaltan ilaçlar hafif sedatif ve antispazmodikler verilir. Sindirimi kolay, posasız ve nütrisyonel ekleri olan diet önerilir.
• Diete ek olarak sülfasalazin başlanır. Günde 2 kez 500 mg ile başlanıp günde 4000 mga kadar çıkarılabilir.
• Şiddetli vakalarda tedaviye steroid eklemek gerekebilir. Günde tek doz 40-60 mg prednizon verilir. Budesomid de faydalıdır.
• 6 merkaptopürin ve azatiopirin kullanılabilir. Azotiopirin özellikle fistülü olan hastalarda faydalı olur.
• Siklosporin, radyoterapi, BCG uygulamaları, levamizol, 5ASA, immunglobulinler de diğer uygulanan tedavi yöntemleridir. Ancak başarı oranları düşüktür.
√ Cerrahi Tedavi :
• Crohn hast. batı toplumlarında ince barsakların en sık cerrahi hastalığıdır. Hastaların % 60-75i yaşamının herhangi bir döneminde cerrahiye ihtiyaç duymaktadır.
• Cerrahi rezeksiyonlar ile hastalığın tamamen ortadan kaldırılamayacağı düşünülerek, yeniden operasyon gerekebileceği de hatırlanarak rezeksiyon sınırlı tutulmalıdır.
• Rezeksiyon sınırları makroskopik hastalığa göre yapılmalıdır. Frozen sonucu ya da mezenterik lenf nodlarının durumuna göre yapılan rezeksiyon genellikle gereksiz yere aşırı rezeksiyon yapılmasına yol açar.
• Cerrahi tedavi endikasyonları:
♪ Obstrüksiyon
♪ Fistül oluşumu
♪ Abse
♪ Perforasyon
♪ Ağır perianal tutulum
♪ Tıbbi tedaviye cevapsızlık
♪ Kanser varlığı
♪ Kanama
√ En sık karşılaşılan hospitalizasyon ve cerrahi endikasyon obstrüksiyondur. Öncelikle medikal yaklaşım denenmelidir.
√ Tercih edilen cerrahi yöntem, hastalıklı bölgenin çıkarılması ve uç uca anastomozudur. Striktüroplasti gerekebilir.
√ Prognoz:
Cerrahiden sonra rekürrens 5 yılda % 50-50dir. Rekürrens şansı genç hastalarda, yaygın tutulumu olanlarda, kolon tutulumu olanlarda ve daha önce rekürrensi olanlarda daha sıktır.
