Cocukta Dikkat Eksikligi Sendromu

Dikkat Eksik ve Hiperaktivite Bozukluğu Neden Tedavi Edilmelidir

Çocukta Dikkat Eksikliği Sendromu

Bu yapısal durumun tedavi edilmesi ya da edilmeme­si çocuğun bütün hayatı açısından mühim bir konu olup onun bütün hayatını değiştirebilmektedir. Tedavisiz kalan çocukların ileri hayat aşamalarında karşılaştıkları sıkın­tılar çok büyüktür. Bu sıkıntıları madde madde sıralamak yerinde olur

a-Özgüven azalması: Hiperaktif çocukların aşırı hare­ketliliğinden ve dikkat eksikliğinden dolayı çocukluktan beri etraftan “yaramaz çocuk” ” tembel çocuk” gibi ya­kıştırmalar söz konusu olur. Dikkatsizce hatalar yaptık­larından ve bir kısmında ince motor becerilerinin yeterli olmamasından dolayı sakarlıkla, beceriksizlikle suçlana­bilirler. Buna bağlı olarak da kendi özgüvenleri hak et­medikleri halde giderek zedelenir.

b-Kendilerinde olan kapasiteyi ortaya koyamama:
Zeka düzeyi hiperaktif çocuklarda her seviyeden olmakla birlikte genel olarak zeka seviyeleri normal sınırlardadır. Ancak burada temel eksiklik ve sıkıntı bu çocukların ken­di zekalarından ve kapasitelerinden beklenen seviyeyi yakalayamamalarıdır. Yani çocukta normal zeka olduğu halde zekasını ders başarısında, dikkat ve konsantrasyon gerektiren işlerde ortaya koyamaz ve ders başarısızlığı, dikkat gerektiren görevleri yapamama gibi sıkıntılar söz konusu olur.

C-Ders başarısızlığı: Biraz önce saydığımız maddeye pa­ralel olarak çocuk kendi kapasitesini dikkat eksikliğinden dolayı kullanamadığı için ders başarısızlığı söz konusu olur. Hiperaktif çocukların zeka kapasiteleri, ders çalış­ma süreleri ve derse olan gayretleri göz önüne alındığın­da daha az başarılı oldukları görülür. Ders başarısızlığı­nın uzun süreli etkileri ile çocuğun davranış sorunları ve diğer saydığımız sorunlar giderek artar.

d-Okul ve öğretmen ilişkilerinin bozulması: Hiperak-tif çocuklarda ders başarısızlığı, derslerde gösterilen hareketlilik ve dikkat eksikliği, dersten çabuk sıkılma, ders boyunca dikkatini verememe, derste arkadaşları ile konuşma onlar, dikkatini derste uzun süre yoğunlaştıra-mama, derste ani fevri hareketler, hareketlilikten dolayı okulun kendi kuralarına uymama görülebilir.

e-Anne baba ve aile ile ilişkilerin bozulması: Hiperaktif çocukları yönlendirmek ve gün içinde meuşgut etmek onları idare etmek anne babaları çok yorar özellikle ele avuca sığmayan bir çocuğun yıllar yılı farklılaşan dav­ranışlarını doğru bir şekilde yönlendirmek gerekir. Bu davranışlar ile nasıl yönlendirme yapacağını bilemeyen, ortaya çıkan problemleri çözemeyen her anne baba belli bir safhadan sonra sıkıntı yaşayabilir.

f-Arkadaş ilişkilerinin bozulması: Hiperaktif çocuklar­da hareketlilik ve dikkat eksikliğinin yanı sıra, impulsi-vite dediğimiz “fevri” olma durumu söz konusudur. Bu durumdaki hiperaktif çocuk ani ve beklenmedik tarzda bazı aklına gelen hareketleri yapabilir, ani ve fevri bir şe­kilde davranışları olabilir. Bu davranışlar olduğunda za­ten grup içindeki kurallara uymakta zorlanan çocuklar, oyunlardaki kurallara ve arkadaş ilişkilerindeki düzene uymakta güçlük çekerler. Buna bağlı olarak da arkadaş­ları arasından dışlanabilirler.

g-Sosyal aktivitelerin kısıtlanması: Hiperaktif çocuk­ların hareketliliği çoğunlukla herhangi bir ortam ayırt etmez, ortam seçmez, yani hemen her ortamda bu hare­ketlilik ve özellikler devam eder. Bu durum anneleri daha çocukluk yıllarından beri misafirliklerde, marketlerde, alışveriş merkezlerinde, toplu ulaşım araçlarında zor du­rumlarda bırakabilir. Yani hiperaktif çocukların anneleri bu çocuklar ile herhangi bir sosyal ortamda bulunrken sıkıntı yaşayabilir.

h-Davranış problemleri: Hiperaktif çocuklarda bitmez tükenmez bilmeyen enerjinin yönlendirilmesi çok önem­lidir. Eğer bu enerji tedavi ve müdahale ile iyi yönlendiril-mezse çocuklarda ek olarak birçok davranış problemleri söz konusu olabilir. Davranış sorunlarının artması çocu­ğun anne-baba ve okul ile ilişkilerinin bozulduğu dönem­lerde artar. Bu dönemde anne babanın sözünü dinleme­me, yalan söyleme, tutturma nöbetleri, kardeşine karşı zarar verici davranışlar, okulda diğer çocuklara zarar verme, toplum kurallarına uymama, öğretmene karşı gelme, okuldan kaçma, riskli davranışlar görülebilir.

İ-Madde kullanımı: Hiperaktif çocuklarda madde kul­lanımına özellikle ergenlik dönemi ve sonrasında rast­lanmaktadır. Madde kullanmaya eğilimin nedeni ise yine bu enerjinin ve çocukların iyi yönlendirilip tedavi edilme­mesi, ilişkilerinin bozulması, hayattaki sık karşılaşılan sıkıntılar ve başarısızlıklardan dolayı kendini salıverme, bozuk arkadaş çevreleri, anne baba ile çatışmalar, ek olarak görülen psikiyatrik durumlar (depresyon, davranış bozukluğu, kaygı bozuklukları gibi] gelir.
Zamanında tedavi, tedavinin devam ettirilmesi, başarının devam ettirilmesi, aile ve sosyal ilişkilerin sağlıklı olma­sı, mutluluğun devam etmesi madde kullanımı konusun­da koruyucu faktörlerdir.

j-Birlikte görülebilecek diğer psikiyatrik durumlar: hi­peraktif çocuklarda ek olarak özel öğrenme güçlükleri, davranış bozukluğu, karşıt gelme bozukluğu, depresyon, madde bağımlılığı gibi ek sorunlar olabilir. Ek olarak gö­rülen psikiyatrik durumların olması hiperaktif yapının iyi tedavi edilmesi konusunda önemi artırır. Hiperaktiviteye eşlik eden psikiyatrik durumlar mevcut belirtilerin şidde­tini artırır ve daha başka belirtilerin de ortaya çıkmasına sebep olur.

Bütün bu sebeplerden dolayı hiperaktivite tedavisi önem­lidir ve ihmale gelmez. Kitapta sık sık vurgulanan belir­tileri tanımak ve erken tedaviye başvurmak önemlidir. Aksi takdirde birçok çocuk ve gencin gelecekte yaşaya­cağı problemlere zemin oluşabilir. Anne babaların bazı problemlerin farkına varması bu açıdan mühimdir.