Çocukları öldüren ölümcül bakteri: HİB

Keçiören Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Klinik Şefi Sosyal Pediatrist Doç. Dr. Gonca Yılmaz, Hemofilus Influenza Tip B (HİB) bakterisinin menenjit, çocuklarda zatürre, akciğerlerde sıvı toplanması, kana mikrop karışması, eklem ve kemik iltihapları gibi ağır hastalıklara yol açtığını bildirdi. Doç. Dr. Yılmaz, özellikle çocukların sağlığını tehdit eden HİB’e karşı HİB aşısı uygulanmasını önerdi.Doç. Dr. Yılmaz tarafından hazırlanan, “Hemofilus Influenza Tip B (HİB) Enfeksiyonları ve Aşısı” konulu sunum Sağlık Bakanlığı web sitesinde yayınlandı. HİB’in tüm yaşlarda görülmekle birlikte özellikle 5 yaş altında en sık çocukluk hastalığı etkenlerinden olduğunu ifade eden Yılmaz, bakterinin en çok süt çocuklarında (6-18 ay) hastalık yaptığına dikkati çekti. HİB’in 5 yaş üzerinde genellikle görülmediğini vurgulayan Doç. Dr. Yılmaz, “Bütün dünyada bakteriyel menenjitin en sık görülen etkenidir. HİB bakterisinin menenjit dışında başka ciddi hastalıklara da yol açabilir ve çocuklarda zatürre, akciğerlerde sıvı toplanması (zatülcenp; ampiyem), kana mikrop karışması (sepsis), yutak iltihabı (kuş palazına benzer ciddi bir hastalık; epiglottit), eklem ve kemik iltihapları gibi ağır hastalıkların en önemli etkenlerindendir” uyarısında bulundu. HİB’in menenjit veya diğer ciddi hastalıklara yol açmadan önce kişinin boğazında ön yerleşim yaptığını, buradan vücudun hastalık yapacağı bölgelerine yayıldığını ve bu bölgelerde hastalıklara yol açtığını belirten Yılmaz, hasta çocukların solunum salgıları yoluyla (havadaki tükürük damlacıkları, hasta çocukların burun-ağız akıntıları gibi) başka çocuklara bulaştırdığını kaydetti. Gonca Yılmaz, hasta olan kişilerin hastalığı bulaştırma riskinin okul kreş ve ev içi bireylerinde çok daha yüksek olduğunu ifade ederek, aynı evde HİB enfeksiyonu geçiren bir kardeş varsa, o evdeki bir bebekte menenjit riskinin 500 kat daha fazla olduğuna dikkati çekti.HİB AŞISI GÜVENLİ MİDİR?Doç. Dr. Gonca Yılmaz, HİB enfeksiyonuna ilişkin şu bilgileri verdi:”HİB aşısı; uygun zaman ve dozlarda kullanıldığında özellikle çocukluk çağında menenjitlerin çok önemli bir bölümünü oluşturan HİB menenjitinin önlenmesi için önemlidir ( ve daha yüksek oranlarda). Gelişmiş ülkelerde bu aşı ile HİB menenjitleri eradikasyon hedefine oldukça yaklaşmıştır. HİB aşısı aynı zamanda menenjit dışındaki ciddi HİB hastalıklarından korunmayı da (zatürre, sepsis, kemik eklem iltihapları gibi) önler. Ancak HİB aşısı, HİB dışındaki menenjit etkenlerinden korumaz. HİB aşısı konjuge bir aşıdır. Bakterinin kapsülünde enfeksiyona karşı korunmayı belirleyen PRP (Poliribozil ribitol fosfat) yapısına ek olarak bir protein (tetanoz, difteri toksoidi ya da menengegokal dış membran proteini) bağlanmasıyla oluşturulur. Bağlanan protein yapısına göre değişik tipleri vardır. HİB aşısının yan etkileri genellikle önemsiz derecededir. HİB aşısında -25 oranlarında aşı yerinde kızarıklık, ağrı, hafif-orta ateş, huzursuzluk görülebilir. Daha ciddi yan etkiler çok nadirdir. HİB aşısı beş yaş altındaki bütün sağlıklı çocuklara ikinci aydan itibaren belli aralıklarla toplam 4 defa uygulanır. Aşının uygulama şeması çocuğun yaşına göre değişiklik gösterir. Çocuğun yaşı, 0-6 ay arasında ise en az bir ay ara ile 3 doz ve son dozdan en az bir yıl sonra 4. doz olmak üzere 4 doz; 6-12 ay arasında ise en az bir ay ara ile 2 doz ve son dozdan en az bir yıl sonra 3. doz olmak üzere 3 doz ve 1-5 yaş arasındaki çocuklarda tek doz uygulanır. Beş yaşından sonra ağır HİB enfeksiyonu riski taşıyan splenektomi, orak hücreli anemi gibi risk grupları dışında rutin HİB aşısı endikasyonu yoktur. Bunun dışında, sık ve tekrarlayan ciddi hastalık riski olan bütün çocuklara, yaş grubuna bakmaksızın doktorun uygun görmesiyle de yapılabilir. Sağlık Bakanlığı’nca yürütülen ‘Genişletilmiş Bağışıklama Programı’ kapsamında; 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren HİB aşısının sağlık ocaklarında ücretsiz yapılmaya başlanması kararı alınmıştır.”