Çocuklarda Parmak Emme – Dr. Demet Matben

Hemen her anne baba çocukları parmaklarını emdiklerinde ‘acaba bir sorun mu var?’ kaygısına kapılıyor. Toplumdaki yaygın kanının aksine parmak emme uzmanlar tarafından olağan bir durum olarak görülüyor. Ancak dikkatli olmakta fayda var, çünkü parmak emme bazı durumlarda psikolojik bir soruna da işaret edebiliyor!

Parmak emme çocuklarda psikolojik bir etken olmaksızın 3-4 yaşına kadar görülen ve olağan kabul edilen bir durum. Yüksek oranda beslenmeye bağlı olmuyor ve açlıktan kaynaklanmıyor. Ağızdan haz da alındığı için parmak emme, emme psikolojik doyum da sağlıyor. Bu nedenle 1 yaş civarı çocukların hemen hemen yarısı parmaklarını emiyor. 18. ayda parmak emme sıklaşıyor ve 3-4 yaşına normal kabul ediliyor.

Acıbadem Fulya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Demet Matben, çocuğunuz 4-5 yaşlarına geldiğinde parmak emme alışkanlığı devam ettiği takdirde ona bu davranışının çocukça olduğunu anlayabileceği bir dille anlatmanız gerektiğini dikkat çekerek, “Çocuklar bu yaşlarda büyükleri taklit etme eğiliminde oluyor. Ancak eğer 5-6 yaş sonrasında hala parmak emiyor veya hiç emmezken parmak emmeye başlıyorsa, çocuğunuzun hayatında ne gibi kaygı etmenleri bulunduğunu iyi araştırın ve gerekirse bir uzmandan yardım alın” uyarısında bulunuyor. Çünkü ilgili uzmana başvurulmaz ve altta yatan etmen tespit edilemez ise ilerleyen dönemlerde çocukta daha ciddi psikolojik problemler ortaya çıkabiliyor.

Alışkanlık anne karnında başlıyor!
Bebekler en çok başparmak olmak üzere, diğer parmaklarını, hatta ayak parmaklarını bile emebiliyor. Bu alışkanlık genellikle anne karnında başlıyor. Bazı bebeklerin doğduklarında parmak veya el bileklerinde görülen kabarcıklar da parmak emme alışkanlığından kaynaklanıyor. Bebeklerin doğuştan sahip oldukları en güçlü refleksin, emme refleksi olduğunu belirten Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Demet Matben, “Bebek yaşamak için emmek zorunda kalıyor. Doğduktan sonra 4-5 aylık oluncaya kadar sadece emerek besleniyor. Emme aynı zamanda bebek için haz veren bir faaliyet ve psikolojik doyum sağlıyor. Dolayısıyla zararlı bir davranış olarak görülmüyor.” diyor. Beslenmeye bağlı parmak emme 1. yılın sonunda kesilebiliyor ve 2.yıldan sonra bu davranış duruyor. İlk 3 yılda çocuk parmak emmenin farkında bile olmuyor. Çok nadir olarak da 5-6 yaşına kadar devam edebiliyor. Normal davranış ve ilişkiler yoluyla da 1 yaşın sonunda bu alışkanlığını terk edilebiliyor. Ancak eğer yürümeye başladıktan ve 1 yaşından sonra da parmağını emiyorsa, bu onun fazla yorgun, rahatsız, mutsuz ve sıkıntılı olduğuna işaret ediyor. Ancak bu ciddi bir problem olarak görülmüyor, onu rahatlatan davranışlardan biri olarak ifade ediliyor.

Ceza ile önlemeye kalkmayın!
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Demet Matben, parmak emmenin çocuklukta uyumu etkileyen bir davranış olmadığına dikkat çekerek şunları söylüyor: “Anne babalar da parmak emmenin bir hastalık olmadığını ve diş deformasyonuna yol açmadığını bilmeli. Çünkü buna inanan anne baba ve aile büyükleri, çocuklarını kötü bir alışkanlık olarak düşündükleri parmak emmeden vazgeçirmek için çok şiddetli tedbirlere başvurabiliyor. Hatta parmaklarına acı biber sürerek, ellerini kollarını bağlayarak veya dayak atarak onlara unutamayacakları acı verecek cezalar uygulayabiliyor. Oysa bu alışkanlığı terk etmek için alınan uygunsuz tedbir ve cezalar, çocukta uyum problemi yaratabiliyor.”

Çocuklar neden parmak emerler?
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Demet Matben parmak emme nedenlerini şöyle sıralıyor:
• 1 yaş civarındaki çocuklar uykuya geçerken,
• Diş çıkarma zamanında diş mineleri kaşındığı için,
• Çevrelerinde parmak emen birilerini model aldıkları zaman,
• Ebeveynler arası gerginliklerde,
• Yeni kardeşin dünyaya gelmesi durumunda,
• Zorlukla karşılaştıklarında, utanma, sıkılma, yorgunluk belirtisi olarak,
• Sevgi ve güven eksikliği varsa,
• Memeden erken koparılmışsa,
• Ek besinlere zorlanmışsa parmaklarını emebiliyor.

Parmak emmesini önlemek için…
• Çocuğunuzu uygun pozisyonda besleyin. Bebeğinizi emzirirken veya biberonla beslerken göğsünüzün sıcaklığını duyacak şekilde kendinize yaklaştırın. Böylelikle bebeğiniz kendisini güvende hissedecektir. Ayrıca yemek verirken hırpalamaktan ve azarlamaktan da kaçının.
• Memeden erken kesmemeye çalışın.
• Ona uygun çeşitli faaliyet olanakları ve oyun ortamı yaratarak meşgul olmasını sağlayın.
• Çocuğunuzun psikolojisini olumsuz yönde etkileyecek davranışlarınızı düzeltin. Şiddet uygulamayın ve onu batıl fikirlerle korkutmayın.
• Parmak emmesini terk etme arzusunu harekete geçirmek için onu ödüllendirin.
• Parmağını ağzına götürdüğü zaman zararsız acı mayi sürülebilir veya ellerine eldiven takabilirsiniz
• Ona kendi kendini kontrol edebilmesi için isterse bu alışkanlığı terk edeceği inancını kazandırın.

Ağız ve diş sağlığına zarar verir mi?
Parmak emme henüz gelişmekte olan kas ve kemik yapıları üzerine basınç uygulayarak dişlerin yer değiştirmesine yol açabiliyor. Bu durumda üst ön dişler öne, alt ön dişler geriye doğru eğiliyor ve alt-üst ön dişler arasında açıklık meydana gelir. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Demet Matben, çocuğun bu alışkanlığını 3 yaşına kadar bıraktığı takdirde dişler arasındaki açıklığın kapandığını belirterek şunları söylüyor: “Ancak 3,5 yaşından sonra kalıcılık artıyor. Parmak emme alışkanlığı gece uyurken de devam ederse daha etkili oluyor ve bunun sonucunda üst çenede darlık, yani V şeklinde çene kavisi oluşuyor.”