Çocukların güçleri ve kontrol yetenekleri erişkinlere göre daha az olduğu için, özellikle süt çocukluğu ve oyun çocukluğu döneminde, küçük ve büyük birçok travmaya uğruyor. Bunun sonucunda ağır sonuçlar olabileceği gibi kesik, sıyrık gibi hafif sonuçlar da ortaya çıkıyor. Acıbadem Bursa Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Bülent Öztürk, anne ve babaların bu travmalarda neler yapabileceklerine ilişkin mini bir rehber hazırladı.
Küçük kesikler ve sıyrıklarda yara temizliği:
Yara temizliği yapacak kişi mümkünse ellerini sabunlu su ile iyice yıkadıktan sonra yaraya müdahaleye başlamalıdır.
Yara yerinden fışkıran tarzda kanayan kesiklerde:
Hemen hastaneye gidilmelidir. Hastaneye ulaşana kadar yaranın üzerine temiz bir bez ile bastırılmalıdır. Kanama hafifse önce temiz bir sargı bezi ile bastırarak kanamayı durdurmalı, yara yeri üzerinde giysileri varsa uygun bir şekilde çıkarılmalı ya da kesiğin büyüklüğüne göre giysiler kesilmelidir.
Yara kirli ise:
Merkezden dışarıya doğru ılık sabunlu su ile yıkanmalı, üzerine temiz sargı bezi koyulduktan sonra etrafı sabunlu su ile temizlenmelidir. Ayrıca yaraya değmeyecek şekilde antiseptik solüsyon ile yara kenarından yani merkezden dışarıya doğru sürülerek temizlenmelidir. Yara üzerine antiseptik solüsyon sürülmemelidir. Kesilen yerin üzerine tütün, makine yağı, solvent gibi maddeler sürülmemelidir.
Yara eğer kirli değilse:
Antibiyotikli merhemlere veya pomatlara gerek yoktur, üzerine pamuk konulmamalıdır, sıcak kompres uygulanmamalıdır. Yaranın büyüklüğüne göre üzerine pansuman konulup sargı bezi ile sarılmalıdır.
Yara yerinde şişlik ve morluk varsa:
Şişlik ve morluğu önlemek için buz tatbik edilmeli, yaranın büyüklüğüne göre yaralı kol ya da bacaksa yukarı doğru kaldırılmalıdır.
Yara yerinde atar damar kesilmesi varsa veya kanama durmuyorsa:
Üstten turnike yapılmalı 10-15 dakikada bir gevşetilmelidir ve hastaneye gidilmelidir.
Yara içinde batık cisim varsa:
Yara etrafına simitçik(yara etrafına üzerine sargı bezi sarılınca değmemesini sağlayan sargı bezlerinden oluşmuş yuvarlak oluşum) yapılıp, sargı beziyle sarılıp hastaneye gidilmelidir, sargı bezi hiçbir şekilde çok sıkılmamalıdır.
DELİCİ CİSİM VARSA ÇIKARMAYA ÇALIŞMAYIN
Batarak vücutta kırılmış delici cisimler yerinde bırakarak bölge bir bandajla sarılıp doktora başvurulmalıdır. Delici göğüs travmalarında, göğüs kafesindeki delik bantlarla hava irtibatı kesilecek şekilde kapatılmalıdır. Yara kabukları eğer küçük yaralarda oluşmuşsa dokunmaya gerek yoktur. Ama yara yeri büyükse kabuk altında enfeksiyon bulunma şansızlığı olduğundan kabuklar hekim tarafından temizlenmelidir. Kesiğin yerinin de önemi vardır. Eğer kesik kafadaysa, saçlı deri çok damarlı olduğundan çok kanar. Bu nedenle saçlar kesilip yara yeri görülebilir. Saçlı derideki kesik eğer fazla ise dikilmesi gerekebilir. Kafaya gelen travmalarda beyin hasarı ya da zedelenmesi akılda bulunmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Tüm yaralanmalarda tetanoz akılda bulunmalıdır.
TETANOZ AŞISI İHMAL EDİLMEMELİ
Yaralanmalarda tetanoz aşısının olup olmadığı önemlidir. Ayrıca tetanoza karşı tetanoz ımmunglobulini (tetanoza karşı serum) uygulanması gerekebilir.
Tetanoz aşısı yok ya da bilinmiyorsa veya 3 dozun altında ise, temiz ve küçük yaralarda aşı gerekli, tetanoz serumu gerekli değildir. Ezik ve riskli (kirli) yaralarda hem aşı hem tetanoz serumu gereklidir. 3 doz ve/veya üstünde tetanoz aşısı yapılmış ya da 5 yıldan yakın zamanda yapılmış ise aşıya yada tetanoz serumuna ihtiyaç yoktur. 3 doz ve üstünde aşılanmışsa ya da son doz 5 yıldan daha uzun sürede yapılmışsa tüm yaralanmalarda aşı gerekli ve tetanoz serumu gereksizdir.
