Çocuklarda da hipertansiyon var!

Hipertansiyon çoğunluk yetişkinlerin hastalığı olarak bilinir. Ancak sorun her ne kadar yetişkinlerdeki kadar sık görülmese de çocukları etkiliyor. İstatistiklere göre her 100 çocuktan dördünde hipertansiyon görülüyor.

Çocuklarda hipertansiyonun çok çeşitli nedenleri var. Fast food tüketiminin artması, bilgisayar ve televizyon başında geçirilen sürelerin artmasıyla gelişen obezitenin hipertansiyonda payı çok yüksek. Tedavi edilmeyen idrar yolu enfeksiyonu da önce kronik böbrek yetmezliğine, daha sonra hipertansiyona yol açıyor.
Milli Pediatri Derneği Genel Sekreteri, Gazi Üniversitesi Tıp Faklütesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Öğretim Üyesi Prof. Dr. Enver Hasanoğlu, hipertansiyonun çocuklarda görülme sıklığı ve nedenleri hakkında sorularımızı yanıtladı.

Çocuklarda hipertansiyon artıyor mu?

İzafi olarak bir artış var. Çünkü pediatri alanı ve aileler yeni yeni bunun bilincine varıyor. Eskiden bilinmezdi. Hâlâ daha birçok çocuk hekiminin muayenehanesinde tansiyon aleti yoktur. Ailelere sorarsanız özellikle kırsal alanda çocukta tansiyon olmaz derler. Ama artık hem toplum hem de doktorlar bilinçlendi.

Çocuklarda hipertansiyonun görülme oranı nedir?

Yüz çocuktan dördünde görülüyor.

Çocukluk çağındaki hipertansiyonun nedenleri nelerdir?

Hipertansiyon hakikaten çocukluk yaş grubunda da önemli bir sorun. Bunun çeşitli nedenleri var. Özellikle yenidoğan devresinde birtakım doğumsal anomaliler kalp anomalileri gibi ya da endokrin, hormon bozukluklarına bağlı görülebilir.
7 – 8 yaşlarında ise çocuklarda hipertansiyon, böbrek hastalıklarına bağlı gelişir. Türkiye’de idrar yolu enfeksiyonları vardır ama biz bunu önemsemeyiz. Halbuki idrar yolu enfeksiyonu zamanında teşhis ve tedavi edilemezse kronik böbrek yetmezliğine neden olur. Bu da hipertansiyona yol açar.
Tabii bunların tedavisi mümkün. Gerek ameliyatla gerekse hormon tedavisiyle gideribiliyor.

Sağlıklı doğan bir bebekte ileride neden hipertansiyon ortaya çıkar?

Bir de Avrupa’da nadir görülen böbrek hastalıklarından akut nefrit, ülkemizdeki bir diğer sorun. Akut nefrit, bizde çocukluk yaş grubunda yüzde 85’i boğazdaki streptokok enfeksiyonuna bağlıdır. Tabii aile bunu önemsemiyor. Ama tedavi edilmezse nefrit gelişiyor ve çocuk kırmızı idrar yapıyor veya az idrar yapıyor, bacağı şişiyor. Sonuç olarak hipertansiyon gelişiyor.
14 – 15 yaşlarına gelindiğinde ise ”esansiyel” yani sebebi bilinmeyen hipertansiyon vardır. Onlarda da sebep genetiktir, annesi ya da babası hipertansiyondur. İkinci bir sebep de kötü beslenmedir.

Çocuklarda hipertansiyonun görülmesinde çevresel etmenlerin rolü nedir?

Maalesef son senelerde hamburger ve kola kültürü nedeniyle, bilgisayarın, televizyonun karşısında hareketsiz kalmak, nedeniyle obez nesil yetişiyor. Bu da maalesef hipertansiyona neden oluyor. Obezitenin hipertansiyonda payı çok yüksek. Çünkü damarlarda kolesterol birikimine yol açıyor.

Peki stres etkili mi?

Stres çok önemli bir faktör. 16 – 17 yaşındaki 1,5 milyon çocuk her yıl sınava giriyor. O sırada tansiyonlarını ölçtüğünüz zaman yüzde 60’ının tansiyonu yüksektir. Buna da dikkat etmek lazım. Aileler maalesef çocukları ilkokuldan itibaren bir robot gibi çalıştırıyorlar. Mümkün olduğunca çocukları sınav stresinden uzak tutmak lazım.

Hipertansiyonlu çocukta ilaç tedavisine ne zaman başlanır?

Doğuştan itibaren sorun varsa yenidoğanlara dahi ilaç tedavisi uygulanır. Eğer hipertansiyon çok yükselirse yani 120’in üzerine çıkarsa korktuğumuz bir şey vardır ”hipertansif ansefelopati” dediğimiz. Hasta başağrısı, görme kaybı gibi belirtileri vardır. Ona da acil damardan ilaç verilmesi gerekir.

Çocuklarda görülen tipik belirtiler nelerdir?

Başağrısı en tipik belirtidir. Anne babaların başağrılarına dikkat etmesi gerekir. Yine baş dönmesi, görme bozukluğu, kulak çınlanması hipertansiyon belirtileridir.

Peki bu belirtilerle örneğin göz doktoruna mı götürülüyor çocuklar?

Aynen öyle. Göz doktoruna götürülüyor o da tansiyon ölçmüyor. Onun için biz diyoruz ki her çocuk doktoru bir tansiyon aleti bulundurmalıdır.

Fast food ürünler çok tuz içeriyor

Türkiye’de en önemli fakörlerden biri de tuz. Bir gün hükümet, aynı sigara yasağında yapmak istediği gibi lokantalardaki masalarda tuzu kaldırırsa hipertansiyonun önüne geçebiliriz. Türk toplumu olarak yemeğin tadına bakmadan tuz ekleriz. Çocuklar da bu alışkanlığı anne babadan kazanıyor. Ayrıca fast food yemekler, ketçaplar, mayonezler çok tuz içerir.