Pnömokok, vücudun farklı bölgelerinde ciddi enfeksiyon hastalıklarına neden olan bir bakteri türüdür. Özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda ölümcül olabilen veya kalıcı hasarlara yol açabilen hastalıklara neden olur.
Pnömokok Enfeksiyonu Nedir?
Pnömokoklar sağlıklı insanların burun, geniz ve boğazında yaygın olarak bulunurlar. Bu bakteriler;
- zatürre
- menenjit
- orta kulak iltihabı
- sinüzit
- bakteriyemi (kan dolaşımına bakteri karışması)
gibi enfeksiyon hastalıklarına neden olurlar. Bu enfeksiyonlar en sık kış aylarında ortaya çıkmakla birlikte, her mevsimde görülebilir.
Burun ve boğazlarında pnömokok bulunan çocuklar bu bakteriyi diğer çocuklara da bulaştırabilir. Bulaşma genellikle; öksürme, yıkanmamış ellere dokunma veya öpüşme gibi doğrudan temas yoluyla olur. Bu bakteri özellikle çocukların toplu halde bulunduğu kreş ve anaokulu gibi yerlerde çok hızla yayılabilir. Küçük çocuklar bağışıklık sistemleri henüz tam olarak gelişmediği için, pnömokoklara karşı daha savunmasızdır.
Pnömokok Enfeksiyonları Ne Kadar Yaygındır?
Pnömokok, bebeklik ve çocukluk çağında en sık rastlanan ve ölüme sebep olabilen enfeksiyon etkenlerinden biridir. Pnömokokların neden olduğu zatürre dünya üzerinde her yıl 5 yaşından küçük yaklaşık 1.2 milyon çocuğun ölümüne neden olmaktadır. Pnömokok enfeksiyonları birçok ülkede zatürre, menenjit, bakteriyemi, sinüzit ve orta kulak iltihabının başlıca nedenidir.
Zatürre: Akciğerlerde iltihaplanma ile seyreden bir enfeksiyondur. Çocukluk çağında en sık ölüm nedenlerinden biridir. Belirtileri arasında;
- öksürük
- ateş
- solunum güçlüğü, sık soluk alıp verme
- aşırı yorgunluk ve halsizlik sayılabilir.
Bakteriyemi ve Menenjit: Pnömokoklar kan dolaşımına ve/veya santral sinir sistemine girdikleri zaman bu hastalıklar meydana gelir. Her iki enfeksiyon da ölümle veya kalıcı hasarlarla sonuçlanabilen son derece ciddi enfeksiyonlardır. Menenjitin belirtileri arasında;
- yüksek ateş
- başağrısı
- kusma
- ense sertliği (ensede hareket kısıtlanması veya hareketle ortaya çıkan ağrı)
- aşırı yorgunluk ve/veya huzursuzluk
- iştah kaybı
sayılabilir.
Orta Kulak İltihabı: Kulakta duymamızı sağlayan bölgenin enfeksiyonudur. Çocukluk çağında antibiyotiklerin en sık kullanıldığı hastalıktır. Orta kulak iltihabı bazen işitme kaybına neden olabilir. Bu ise çocukların konuşmayı öğrenmesini geciktirir ve okul başarısını düşürür. Belirtileri arasında;
- kulak ağrısı (küçük çocuklar ağrı nedeniyle kulaklarını kaşıyabilir veya çekiştirebilir)
- ateş
- huzursuzluk
- ağlama
sayılabilir.
Sinüzit: Yüz kemiklerinde bulunan, içi hava dolu boşlukları kaplayan zarların enfeksiyonudur. Sinüs boşlukları sıvı ile dolabilir. Belirtileri arasında;
- ateş
- göz arkasında basınç hissi
- yüzde ağrı
- burundan soluk alıp verme güçlüğü
- genizde akıntı veya uzun süreli burun akıntısı
sayılabilir.
Pnömokok Enfeksiyonları Nasıl Teşhis ve Tedavi Edilir?
Doktorunuz, çocuğunuzun tıbbi öyküsüne, hastalık belirtilerine ve fiziksel muayene bulgularına dayanarak pnömokok enfeksiyonu teşhisi koyabilir. Bu teşhisi doğrulamak için de röntgen, kan testleri ve bazen de menenjit tanısı için bel bölgesinden su alma işlemine gerek duyulabilir.
Pek çok ülkede pnömokok enfeksiyonları ile mücadelede tercih edilen antibiyotikler penisilin grubudur. Ne yazık ki, pnömokoklar her geçen gün antibiyotiklere karşı daha fazla direnç geliştirmektedirler.
Doktorunuz, çocuğunuz için hangi antibiyotiğin en doğru olduğuna karar verecek kişidir.
Pnömokok Enfeksiyonları Nasıl Önlenir?
Pnömokok enfeksiyonlarını önlemenin en etkili yolu aşılamadır.
Ayrıca çocuklarınıza ellerini düzenli olarak su ve sabun ile yıkamalarını öğretin. Bu, enfeksiyonun bulaşmasını ve yayılmasını önlemeye yardımcı olur. Aynı zamanda solunumu olumsuz etkileyebilen ve çocukların hastalanma olasılığını artıran toz, sigara dumanı ve diğer maddelerden kaçının.