Çocuğum Yaşıtları Gibi Büyümüyor!

Doğumdan sonraki ilk aylarda hızlı bir büyüme gösteren bebekte daha sonra büyüme hızı azalır. Süt çocukluğu dönemi olarak adlandırılan 0-1 yaş, bebeğin en hızlı büyüdüğü dönemdir.

Çocuk organizmasını erişkinden ayıran en önemli özellik, sürekli bir büyüme ve gelişme süreci içinde olmasıdır. Büyüme, vücut kitlesinin artması anlamına gelirken, gelişme biyolojik işlevlerin kazanılmasını ifade eder.

Rutin kontrollerin bir amacı bebeğin yaşına uygun büyüme ve gelişme gösterip gösteremediğinin saptanmasıdır. Bu amaçla hazırlanmış büyüme eğrileri gelişimi izlemek için yararlıdır.

Anne babalar, ellerinde olmadan çocuklarını yaşıtlarıyla kıyaslar, daha zayıf veya kısa gördüklerinde üzülür, çocuğun normal büyüyüp büyümediğinden endişe ederler. Oysaki büyümeyi etkileyen birçok faktör vardır. Tıpkı biz erişkinler gibi çocuklar da farklı boy ve tartılara sahip olabilirler ve bu onların normali olabilir.

Çocukluk dönemlerinde büyüme hızı değişkenlik gösterir. Doğumdan sonraki ilk aylarda hızlı bir büyüme gösteren bebekte daha sonra büyüme hızı azalır. Süt çocukluğu dönemi olarak adlandırılan 0-1 yaş, bebeğin en hızlı büyüdüğü dönemdir.

Bebek ilk 5 ayda doğum kilosunun 2 katına, 1 yaşta ise 3 katına ulaşır. Yine boy ilk yıl % 50 oranında artış gösterir. 1-2 yaş arası büyüme daha yavaşlar ve 2-10 yaş arası sabit büyüme gösterir. Ergenlik döneminde yine bir büyüme atağı olur. Bu dönemde kız ve erkeklerde değişmek üzere ortalama 25 cm kadar boy artışı ve buna uygun bir kilo artışı olur.

Her çocuğun doğum boy ve ağırlığına göre hangi çizgide olduğu ve aylık değişimler işaretlenir. Genetik yapıya bağlı olarak aynı yaştaki çocuklar arasında boy ve kilo farklılıkların olması normaldir, bu nedenle çocuğu yaşıtları ile kıyaslamamalıdır. Önemli olan çocuğun kendi persantil çizgisini devam ettirmesidir.

Ağırlık: Doğumda bebeklerin ortalama ağırlığı 3,3 kg, alt sınır 2,5 kg, üst sınır 4,6 kg olarak saptanmıştır. Bu zamanında doğan bebekler için geçerli, erken doğanlar için farklıdır. İlk hafta içinde bebeklerde fizyolojik bir tartı kaybı olur. Bundan sonra bebek hızla kilo almaya başlar. İlk aylarda günde 20-30 gr, daha sonra 15-20 gr civarında kilo alımı olur.

Boy: Zamanında doğan bebeklerde ortalama 50 cm, alt sınır 48 cm, üst sınır 53,3 cm’dir. İlk 3 aylık dönemde yaklaşık 8 cm, sonraki aylarda giderek azalan hızla devam eder ve 1 yaşındaki çocuk ortalama 75 cm boya ulaşır. 1-2 yaşlarında 10-12 cm bir artış olur, çocukluk dönemi boyunca sabit hızda bir artış olur. Ergenlik döneminde kızlar daha önce büyüme atağına geçerler ve yaklaşık 18 yaşına kadar boy uzaması devam eder.

Baş Çevresi: Çocukta beyin gelişiminin bir göstergesidir. Doğumda başın boya oranı ¼ oranındadır. Baş çevre artışı, doğum öncesi ve doğum sonrası ilk aylarda hızlıdır. Doğumda baş çevresi ortalama 35 cm dir. 1 yaşında 46 cm civarındadır. Ailevi olarak baş çevresi büyük ya da küçük olabilir, önemli olan başın büyüme hızıdır.

Vücut Bölümlerinin Birbirine Oranı: Gövde ile kol-bacak uzunluğunun uyumlu olup olmadığı kontrol etmek için kullanılır. Gövdenin boya oranı, kulaç uzunluğu gibi ölçümler değerlendirilir. Beslenme durumunun değerlendirilmesine yönelik kol çevresi, baş çevresi, göğüs çevresi oranı kullanılabilir.

Diş Gelişimi: Anne karnında diş gelişimi başlar; 25 yaşında kalıcı dişlerin tamamlanmasıyla sona erer. Diş çıkarma yaşı bireysel farklılıklar gösterir. 4 ay-1 yaş arasında ilk dişler çıkar. 16 aya kadar hiç diş çıkmamışsa araştırılmalıdır. Diş çıkma sırası; alt kesiciler, üst kesiciler birinci azı dişi, köpek dişleri ve 2. azı dişleri şeklindedir.

Kemik Gelişimi: Büyüme ve gelişmenin değerlendirilmesindeki en önemli ölçütlerden birisidir. Kemik olgunlaşma düzeyi (kemik yaşı), kronolojik yaşın saptanmasında kullanılan bir yöntemdir. Uzun kemiklerin büyümesi, uç kısımda kıkırdak dokusunun gelişmesiyle başlar, kıkırdak dokunun kemikleşmesiyle tamamlanır.

Büyüme hormonu kıkırdak gelişimini, tiroid hormonu ve cinsiyet hormonları ise kemikleşmeyi etkiler. D vitamini kemik gelişiminde önemli rol oynar, kalsiyumun kemiklerde yerleşmesini sağlar. Bu nedenle bebeklere anne sütü ile birlikte koruyucu dozda D vitamini verilmelidir. Yenidoğan bebekte fontonel (bıngıldak) gelişimi de kemik gelişiminin göstergesidir. Ön fontonel 10-16 aylar arasında kapanır. 3 ay kadar erken veya 18 aya kadar geç olabilir, baş çevresi önemlidir.

Baş Çevresi: Çocukta beyin gelişiminin bir göstergesidir. Doğumda başın boya oranı ¼ oranındadır. Baş çevre artışı, doğum öncesi ve doğum sonrası ilk aylarda hızlıdır. Doğumda baş çevresi ortalama 35 cm dir

Kaynak: Hastane.com.tr