ÇOCUĞA KAHVALTI YAPMA ALIŞKANLIĞI GEREK!

Kahvaltı çocuklar için de günün en önemli öğünü. Kahvaltı yapmayan çocuklarda şişmanlık riski artıyor, okul başarısı düşüyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Dilara Koçak, konuyla ilgi olarak çarpıcı bilgiler verdi.

Her ebeveyn, çocuğu okula gitmeden önce iyi bir kahvaltı yapsın ister. Ancak çocuklar genellikle; sabahları zor uyandıklarından, sabah saatlerinde iştahsız olduklarından, kahvaltı etmekten çok hoşlanmadıklarından, sabahları okula yetişmek için sınırlı vakit olduğundan kahvaltıyı sıklıkla atlarlar. Oysa, gece boyunca boşalan depoyu doldurmanın tek yolu kahvaltı yapmaktır. Güne iyi bir kahvaltı ile başlamak her yaş grubu birey için çok yararlıdır.

KAHVALTI NEDEN ÖNEMLİDİR?
Kahvaltı, fizyolojik olarak günün en önemli öğünüdür. Çünkü 8-12 saatlik açlık sonrası vücuda ihtiyacı olan enerjiyi sağlayan ilk öğün kahvaltıdır. Vücut bu enerjiyi sağlıklı ve başarılı olmak üzere kullanır. Kan şekeri olarak bilinen glikoz için kahvaltı iyi bir kaynaktır. Glikoz beyin için en önemli enerji kaynağıdır, çünkü beyin herhangi bir enerji deposuna sahip değildir. Beyin fonksiyonları için (okulda veya iş yerinde) fazla oranlarda glikoza ihtiyaç duyulur. Gün boyunca yapılan fiziksel aktiviteler için de kasların sürekli kan glikozuna gereksinimi vardır. Ancak sabah sadece karbonhidrat ve şeker içeren bir besinle güne başlamak doğru olmaz, yanında mutlaka protein de olmalıdır. Sadece glikoz içeren yani şekerli bir besin ile güne başlamak öğlene doğru aşırı acıkmaya, konsantrasyon düşüklüğüne, ve kan şekerinde oynamalara neden olabilir. Oysa, kahvaltıda süt veya peynir gibi bir protein kaynağı olması kan şekerini dengeler.

Araştırmalara göre kahvaltı yapmayan çocuklar genellikle kendilerini sabahları yorgun ve halsiz hissederler. Sabah oluşan açlık; konsantrasyon, öğrenme, problem çözme ve kas koordinasyonunda azalmaya neden olabilir. Kahvaltı yapılmadığı durumlarda derse devam da azalır. Karın ağrıları veya şiddetli açlık ağrıları şikayetleri görülür. Sonuçta, kahvaltı ile okuldaki verimlilik ve psikolojik durum arasında önemli bir bağlantı vardır. Kahvaltı yapan çocuklar;

• Günün ilerleyen saatlerinde daha güçlü ve dayanıklı olurlar.
• Konsantrasyonlarını daha uzun süre etkin seviyede tutabilirler.
• Okulda daha başarılı bir tablo ortaya koyar ve öğrenme zorluğu yaşamazlar.

KAHVALTI VE ÖĞRENME
Çocuklar ve gençler için sabah öğünü çok önemlidir. Çünkü;
• Kahvaltı, çocukları öğrenmenin zorluklarına karşı hazırlar.
• Düzenli kahvaltı yapan çocuklar okulda daha başarılı bir tablo ortaya sergilerler.
• Sabah oluşan açlık konsantrasyon, öğrenme, problem çözme ve kas koordinasyonunda azalmaya neden olabilir.
• Kahvaltı yapılmadığı durumlarda derse devam azalabilir. Çünkü kahvaltı yapmama sonucu oluşan karın ağrıları veya şiddetli açlık ağrıları şikayetleri olur.

KAHVALTININ VAZGEÇİLMEZİ: PEYNİR
Kahvaltıda protein, yağ ve karbonhidrat dengesinin sağlanması önemlidir. Bu şekilde uygun besinlerden oluşan bir kahvaltı tüketildiğinde organizmada sürekli bir enerji üretimi gerçekleşir. Böylece oluşabilecek açlık belirtileri birkaç saat boyunca ertelenir ve kan şekeri düzeyi normal seviyede kalır. Bunu sağlamanın en kolay yolu da kahvaltı sırasında 1 dilim ekmek ve peynir tüketmektir.

Kahvaltıda peynir tüketimi önemlidir. Çünkü peynir de süt gibi iyi bir kalsiyum kaynağıdır. Süt sevmeyen çocuk için peynir, kalsiyum için iyi bir kaynaktır. Kalsiyum kemik ve diş sağlığı için önemli bir mineraldir. Peynirin içeriğindeki kalsiyum insan vücudu tarafından kolaylıkla kullanılabilir. Kalsiyum sinir sisteminin çalışmasında, kalp kası dahil tüm kasların kasılmasında ve kanın pıhtılaşmasında görev alır. Çocukların kemik gelişimi için kalsiyum almaları şarttır.

Kalsiyumun dışında peynir iyi bir fosfor kaynağıdır. Fosfor diş ve kemik yapısı, böbreklerin fonksiyonu, kas ve sinir aktivitesi için alınması gereken diğer bir mineraldir. Kalsiyum ve fosfor beraber çalışarak etkinlik gösterirler. Bu nedenle bu iki mineralin birlikte olduğu peynir iyi bir seçimdir.

Peynir B2, B6 ve B12 vitaminlerince de zengindir. B2 vitamini büyüme, doku yenilenmesi ve enerji metabolizmasında görevlidir. B6 vitamini güçlü bağışıklık sistemi, kanda akyuvar yapımı için gereklidir. Ayrıca vücudumuzda insülinin üretilmesine yardımcı olur. B12 vitamini DNA oluşumu, kan yapımı, folik asidin metabolizmasında kullanılır. Kalp, kanser ve sinir hastalıklarından korunmak içinde gerekli bir vitamindir.

Yağda eriyen A, D, E ve K vitaminleri için de peynir iyi bir kaynaktır.

ARAŞTIRMALAR DİYOR Kİ:
• Genelde okul çocuklarının yüzde 5-30’u zayıf, yüzde 6-27’si ise şişmandır. Her iki durumun tedavisinde de kahvaltı ve dengeli beslenme en önemli noktadır.
• Yapılan çalışmalar, kahvaltı etmeyen çocukların gün içinde daha fazla kalori aldıklarını bu nedenle de mevcut kilolarını korumada başarılı olamadıklarını göstermektedir. Ayrıca yapılan çalışmalarda, bu çocukların vücut kitle indekslerinin daha yüksek olduğu ortaya konmuş, sabah öğününü atlayanlarda obezite gelişme riskinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir.
• Öğrencilere bakıldığında düzenli kahvaltı etmeyen çocukların sayısı yaklaşık yüzde 14-39, kahvaltısı yetersiz ve dengesiz olanların sayısı ise yaklaşık yüzde 38-63’tür.
• Sabahları kahvaltı ederek okula gelen öğrencilerin özellikle matematik ve okuma gibi derslerde daha yüksek başarı elde ettikleri görülmüştür.
• Amerikan Diyetisyenler Derneği’nin yaptığı bir başka araştırmada ise; kahvaltı eden öğrencilerin okula devamlılıklarının daha iyi olduğu, günlük almaları gereken besin öğelerinin büyük kısmını karşılayabildikleri, düşük kan kolesterolü değerine sahip oldukları ortaya konmuştur.
• Kahvaltı etmeyen çocukların okul başarıları daha düşüktür. Kahvaltı edenlerin ise, gerek akademik performansları, gerekse okuldaki fizik aktivitelere katılımları daha yüksektir. Günlük yaşam enerjileri daha yüksektir. Daha hareketli çocuklardır.
• Yapılan bilimsel çalışmalar, kahvaltı etmeyen çocukların günlük demir ve kalsiyum alımlarının yetersiz olduğunu ve kahvaltı edenlere göre belirgin derecede düşük olduğunu işaret etmektedir. Bu nedenle demir eksikliğine bağlı kansızlık daha sıktır.
• Japonya’da yapılan bir çalışmada ise, kahvaltı yapan çocukların kendilerine güvenlerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Bu çocukların daha uyumlu oldukları ve sosyal becerilerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir.