Cerrahi enfeksiyonlar mikroorganizmalar

Cerrahide Enfeksiyon Yapan Mikroorganizmalar:
Stafilokoklar: Gr (+) bakterilerdir. Koltuk altı, kasık ve perine derisinde bulunurlar. Insanların % 30-50sinde ön burun boşluğunda staph aureus bulunur.
Staph aureus, follikülit ve epidermoid kist enfeksiyonlarından sorumludur. Paronişi ve derin el enfeksiyonlarında da etkendir. Meme ve perianal abselerde de sıklıkla izole edilir.

Fırsatçı enfeksiyonlarda ve hayatı tehdit eden septisemi ve aspirasyon sonrası pnönomilerde etken olabilir. Temiz yara sepsislerinde % 1-2 etkendir. Hastane personeli taşıyıcı olabilir, bu durumda penisilinler yetersiz olup vankomisin gereklidir.

Staph epidermidis koagülaz (-)dir. Uzun süre, deride saprofit olarak bulunduğu düşünülmüşse de bugün protez enfeksiyonlarının en sık etkenidir.

Staph aureus osteomyelitin en sık etkenidir. Intravasküler kateterlerde, greftlerde, prostetik kalp kapakçıklarında ve ortopedik protezlerde sıklıkla bulunur.

Streptokoklar:
Gr (+) zincir şeklinde mikroorganizmalardır.
A grubu hemolitik streptokoklar, sellülit, lenfanjit etkenidirler. Temiz cerrahi yaralarda çok nadir görülmekle beraber yanıklı hastada sorun olabilirler. Pnömokoklar fırsatçı enfeksiyona sebep olurlar. Özellikle çocuklarda görülen postsplenektomi sepsisinin etkeni pnömokoklardır.
Streptokok viridans dental ve orofasial septisemilerin başlıca nedenidir. Endokardit de yapabilir. Intravasküler kateter enfeksiyonlarında da etken olmakla beraber cerrahide nadir görülür.
D grubu streptokoklar (strep. fecalis, enterokoklar) gastrointestinal sistem ve üriner sistem cerrahisi sonrası gelişen sepsiste önemlidirler.

Clostridia:
Spor yapan gr (+) çomak yapısında anoerobik mikroorganizmalardır. Çoğu normal barsak florasında olmasına rağmen kan dolaşımı sınırlı olan doku içine inokülasyonu ve yabancı cisim veya rekrotik doku varlığında etkili olabilirler. Gazlı gangren grubu birçok proteolitik enzim salgılayarak yayılımı kolaylaştırır.
Clostridium tetani erken ense sertliği, risus sardonikustan sorumlu bir nörotoxin (tetanospasmin) salgılar. Tedavide parenteral benzil penisilin verilir. Yara bakımı + insan globulin ile pasif immünizasyon ve aktif immünizasyon yapılır. Aktif immünizasyonda, profilaktik penisilinin yanısıra risk altındaki tüm yaralanmalarda 0,5 ml toxoid yapılmalı ve 6 hafta ya da 6 ay sonra 2. doz tekrarlanmalıdır. 5-10 yılda bir rapel tekrarlanmalıdır.
Clostridium difficile, antb.lerin uygunsuz kullanımı sonucu oluşan pseudomembranöz enterokolitin etkenidir. Sefalasporinler, linkomisin ve klindamisin en çok suçlanan ajanlardır. Vankomisin tedavide kullanılacak ilk ajandır.

Koliformlar:
Bu bakteriler ameliyat sonrası gelişen solunum yolları, üriner sistem ve yara enfeksiyonlarından sorumludur. Genel cerrahide en sık görülen E. colidir. Diyabetiklerde yumuşak doku enfeksiyonlarında sık görülür.

Salmonella:
Tifo, tropikal ve substropikal ülkelerde sık olup etkeni salmonella tifidir. Akut dönemi septisemi ile karakterize olup, karaciğer, dalak, kemikler ve ince barsaklarda (özellikle terminal ileumda) kolonizasyon olur. Ince barsağın terminal kısmında ve antimezenterik tarafında longitüdinal ülserlere yol açarak perforasyon ve peritonit gelişmesine neden olur. Tedavide kloramfenikol ve gentamisin uygundur. Perforasyon olduğunda laparotomi + peritonun temizlenmesi + primer onarım yapılmalıdır.

Bakterioides:
Gastrointestinal sistemde ve kadınlarda genital sistemde bulunan gr (-) anaerobik bakterilerdir. Bakterioides frajilis laktamaz oluşturur ve penisiline dirençli ancak metranidazole duyarlıdır. Kolon ve appendiks ameliyatlarından sonra koliform bakteriler ile beraber yara yeri enfeksiyonuna yol açabilirler.

Mycobakterium:
Aside dirençli tüberküloz basilidir. Nadiren GIS enf. yapar. AIDS hastalarında akut bakteriyel bir hastalık olarak görülebilir.

Funguslar:
Candida ve mantarlar gastrointestinal sistem ve deride bulunurlar, geniş spektrumlu bir antibiyotiğin kullanımı ile inatçı bir enfeksiyona sebep olurlar.

Virüsler:
Hepatit A ve Hepatit B virüsleri önem taşır. Hepatit A dışkı veya oral yolla bulaşır, 15-40 gün gibi kısa bir inkübasyon süresi vardır. Hepatit B ise kan ile bulaşır. 60-100 gün gibi daha uzun bir inkübasyon periyodu vardır. Non A, non B ve delta virüsleri de bilinmektedir.