Çamaşır sulu temizlik ürünleri kanser yapıyor…

Dokuz Eylül Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç.Dr. Mustafa Odabaşı’nın yaptığı bir araştırma sonucu çamaşır suyu içeren temizlik ürünlerinin kanser yaptığı belirlendi. İlk kez bu araştırmayla ortaya çıkan sonuç “Environmental Science & Technology” isimli uluslararası bilimsel dergide de yayınlandı.

Doç. Dr. Odabaşı araştırmayla ilgili şunları söyledi: “Yapılan ön değerlendirmeler, çamaşır suyu içeren temizlik ürünlerinin kullanımıyla açığa çıkan karbon tetraklorür ve kloroform gibi maddeler kanser riskini önemli ölçüde arttırabileceğini göstermektedir. Bu tür temizlik maddelerini kullananlar (temizlik işinde çalışanlar ve ev kadınları) diğer insanlara göre çok daha fazla risk altında, ancak oluşan sağlık risklerinin daha detaylı olarak araştırılması gerekiyor.”

Odabaşı araştırma sonuçlarını şöyle değerlendirdi: “Piyasadaki çamaşır suyu içeren temizlik ürünlerinin sayısı gün geçtikçe artıyor. Katkısız, parfümlü, deterjan katkılı koyu kıvamlı sıvı, jel, ovma tozu, sprey gibi bir çok ürün Türkiye’de ve dünyada yaygın olarak kullanılıyor. Geçtiğimiz yıl yapılan bir araştırma, bu ürünlerin ülkemizdeki her 100 evden 85’inde kullanıldığını, hane başına yıllık tüketimin ise 3 kilograma ulaştığını gösteriyor. Çamaşır suyu içeren temizlik ürünlerinin kullanımında dikkatli olunması gerekiyor. Ürün ambalajlarındaki uyarılarda bu maddelerin başka maddelerle karıştırılmasının tehlikeli gazların çıkışına neden olabileceği yazılı. Gerçekten de çamaşır suyu içeren ürünlerin amonyaklı veya asidik (tuz ruhu, kireç çözücü gibi) temizlik maddeleriyle karıştırılmasının zehirli gazların (klor gazı ve klor aminlerin) açığa çıkmasına neden olduğu biliniyordu.”

YENİ KEŞFEDİLEN TEHLİKELİ MADDELER

Ancak Odabaşı’nın “Environmental Science & Technology” isimli uluslararası bilimsel dergide yayınlanan bir araştırma sonuçları çamaşır suyu içeren ürünlerin başka zararlarının da olduğunu ortaya çıkardı. Araştırma,çamaşır suyu ve deterjan, parfüm gibi maddelerin kimyasal reaksiyonları sonucu klorlu organik bileşiklerin oluştuğunu ilk kez gösterdi. Odabaşı bu organik bileşiklerin tehlikesine dikkat çekiyor. Bir çoğu kanserojen olan, söz konusu organik bileşikler çamaşır suyu içeren ürünlerin kullanımı sonucu havaya karışıyor. Uçucu organik maddelerin iç ortam havasındaki konsantrasyonlarının hipoklorit içeren temizlik ürünlerinin kullanımı sırasında önemli ölçüde arttığını (kloroform için 8-52 kat, karbon tetraklorür için ise 1-1170 kat) belirten Doç.Dr. Odabaşı, artışın “sadece çamaşır suyu içeren” ürünlerin kullanılması sırasında nispeten düşük, “deterjan ve parfüm katkılı, koyu kıvamlı veya jel” ürünler için ise çok daha yüksek olduğunu söyledi.

SAĞLIĞIMIZA ETKİLERİ

Doç. Dr. Odabaşı, “Yapılan ön değerlendirmeler, açığa çıkan karbon tetraklorür ve kloroform gibi maddelerin solunmasının kanser riskini önemli ölçüde arttırabileceğini göstermektedir. Bu tür temizlik maddelerini kullananlar (temizlik işinde çalışanlar ve ev kadınları) diğer insanlara göre çok daha fazla risk altında, ancak oluşan sağlık risklerinin daha detaylı olarak araştırılması gerekiyor. Çamaşır suyu kullanımının zararlı çevresel etkileri bununla da kalmıyor, açığa çıkan maddeler ozon tabakasına zarar veriyor ve küresel ısınmayı da arttırıyor” dedi.

NELERE DİKKAT ETMELİ?

Doç.Dr. Odabaşı’ya göre çamaşır suyu içeren ürünlerin kullanımı sırasında:

● Tehlikeli sonuçlar yaratacağı için, bazı üretici firmaların “ürünü klozete çepeçevre dökün ve gece boyunca bekletin” tarzındaki kullanım önerilerine kesinlikle uyulmaması,

● Ürün seçiminde “parfümlü, deterjanlı, ekstra güçlü” ürünlerin katkısız çamaşır suyuna göre çok daha fazla zararlı madde içerdiğinin göz önünde bulundurulması,

● Bu ürünlerin yerler gibi geniş yüzeylerin temizliğinde kullanımından kaçınılması,

● Temizliği yapılan yüzeylerin mutlaka bol su ile durulanması,

● Temizliği yapılan mekanların havalandırılması ve buralarda mümkün olduğunca kısa süre kalınması,

● Solunuma ilaveten tehlikeli maddelerin deri yoluyla da vücuda girmesine ve sağlık risklerinin artmasına neden olduğu için bu ürünlerin el ile temasından kaçınılması,

gerekiyor.

BUNDAN SONRA NE OLACAK?

Bu konudaki deneysel çalışmalarını kapsamını genişleterek sürdüreceğini belirten Doç.Dr. Odabaşı, “Artık çamaşır suyu katkılı temizlik maddelerinin bir çok tehlikeli klorlu organik madde içerdiği biliniyor. Bu temizlik maddelerini üreten firmalar ile ürünlerin ithalat ve üretim izinlerini veren Sağlık Bakanlığı’nın bundan sonra ne yapacağı önemli. Her iki tarafın da konuyu inceleyerek bir tavır belirlemesi gerektiğini düşünüyorum” dedi.