Burun Tikanikligi Nedenleri Tedavisi

Burun Tıkanıklığı, Burun Tıkanıklığının Tedavisi

Nezle, öteki viral üst solunum yolu enfeksi­yonları, travma ve alerjik reaksiyonlarda sık olarak akut ve kısa süreli burun tıkanıklık­ları görülür. Kronik burun tıkanıklıklarının nedeni genellikle septum deviasyonları ya da vazomotor rinit ve vazomotor rinite bağ­lı mukoza konjesyonlarıdır. Kronik parana-sal sinüs enfeksiyonları da ender olarak tı­kanıklığa neden olur.

Sabit, sürekli bir burun tıkanıklığı burun içinde mekanik bir engel olduğunu düşün­dürür. Bu durumda pürülan bir akıntıyla karşılaşıldığında koanal atrezi ya da yaban­cı cisim (özellikle tek yanlı akıntıda) akla gelmelidir.
Etmoidal nazal polipler burun içine doğru çıkıntı yapan etmoid hücre tabakasının şiş­mesine bağlı olarak ortaya çıkarlar. Antro-koanal polipler ise maksiller sinüsten kay­naklanan ve daha ender görülen poliplerdir. Maksiller antrumun ostiumundan geçerek arkaya koanaya doğru uzanırlar. Nazal polipozisli hastalarda fizik muayenede burun boşluğunda çok sayıda, yumuşak polipler gözlenir.

Burun ve paranazal sinüsler ve nazofarinksin iyi ve kötü huylu tümörleri ile granülo-matöz lezyonlara neden olan bakteriyel hastalıklar (tüberküloz, sifilis ve lepra) da ender olarak tıkanıklığa yol açabilir. Tümör­lerin çoğu ilerleyici burun tıkanıklığından önce kanama ile ortaya çıkabilir. Genç bir erkek hastada jüvenil anjiyofibrom olasılığı akla gelmelidir. Erişkinlerde ise daha çok karsinom, inverting papillom, estezionörob-lastom daha sık karşılaşılan oluşumlardır.

Çocukluk çağında görülen kronik burun tı­kanıklıklarının nedeni çoğunlukla adenoid hipertrofisi ya da vazomotor rinittir. Dikkat­le alınmış bir öykü çocuklarda tıkanıklığın derecesi ve verdiği rahatsızlık konusunda oldukça iyi bir fikir verebilir. Bazı çocuklar burunlarından soluk almalarına karşın ağız­larını açık tutarlar. Bunu belirlemenin en iyi yolu ayna gibi parlak bir yüzeyi çocuğun burnuna yaklaştırıp buğu oluşup oluşmadı­ğına bakmaktır. Bu muayene hangi tarafın tıkalı olduğunun saptanmasında yararlıdır. Ayrıca postnazal boşluğun lateral röntgen filmi adenoid hipertrofisinin derecesini gös­terebileceğinden yararlı olabilir.

Burun tıkanıklığıyla başvuran hastada nazo-farinksin muayenesi zorunludur. Hastanın yaşı ya da iletişimin kurulabilmesine göre aynayla ya da en iyisi fiberoptik nazofarin-goskopla bu işlem yapılabilir. Bunun yanın­da 70° açılı rijid teleskoplar nazofarinksin gözlenmesinde yardımcı olabilir.

Biyopsi yapmadan önce BT incelemeleri ya­pılmalıdır. Nazofarinkste yapılacak olan her girişim ameliyathane koşullarında gerçek­leştirilmelidir. Solunum yolundaki direnç rinomanometri adı verilen bir teknikle ölçü­lebilir ve burun hava yolu nesnel olarak de­ğerlendirilmiş olur.

Burun tıkanıklığına yol açan koanal atrezi, yabancı cisim, septum deviasyonu, burun kırıkları, polipler ve habis oluşumlar cerrahi girişimle tedavi edilmelidir. Çocukluk çağı burun tıkanıklığının sık rastlanılan bir nede­ni olan adenoid hipertrofisi, ağız, diş ve çe­ne gelişimi üzerindeki ve seröz otitis media (orta kulakta sıvı toplanması) gelişimine katkısı nedeniyle dikkatle izlenmeli, gerek­tiğinde ameliyat uygulanmalıdır. Ancak he­kim, çocuğa herhangi bir tedavi uygulan­masına gerek olmadığını düşünüyorsa ana-babanın rahatlatılmasına önem verilmelidir. Adenoid dokusunun ergenlik döneminde atrofiye uğrayacağı ve uykuda horlamanın çocuktan çok anababayı rahatsız ettiği belir­tilmelidir.

inatçı tıkanıklıkların uzun süre dekonjestan damla ya da spreylerle tedavi edilmesi so­nucu rinitis medikamentoza (iyatrojenik tı­kanıklık) gelişir. Bütün yerel dekonjestanlar beş günden fazla kullanıldıklarında muko­zaya zarar verirler. Bu ilaçların neden oldu­ğu şiddetli vazokonstriksiyonu ve olasılıkla anoksiye bağlı hasarı, ilaç kesilince yeniden oluşan konjesyon ve mukoza ödemi izler. Bu durum da ancak dekonjestanın daha çok kullanılmasıyla hafifler. Dekonjestanın tekrar tekrar kullanılması, mukozanın kırmızı ve şiş bir görünüm ve daha sonra dekon-jestanlara yanıt vermeyen lastik gibi bir kı­vam almasına yol açar. Bu yüzden yerel de­konjestanlar bağımlılık yapıcı olarak kabul edilir ve yalnızca burun tıkanıklığı nedeni­nin kısa sürede ortadan kalkacağı düşünü­len hastalara verilmelidir.

Vazomotor rinitte alerjenlere karşı aşırı du­yarlılık bulunabilir. Ancak çoğu kez vazo­motor rinite yol açan belirli bir alerjen bulu­namaz. Bu durumlarda havadaki nem, sı­caklık ve özgül olmayan kimyasal iritanların ya da endojen endokrin ve duygusal etken­lerin rol oynadığı düşünülür. Hastaların söz konusu etkenlerden uzaklaştırılması en iyi çözümdür. Ayrıca antihistaminikler semptomatik tedavide genellikle iyi sonuç verir. Yerel etkili steroid spreyleri güvenle uzun süre uygulanıp, yarar sağlayabilir.