Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organıdır.
Burun boşluğu iki delikle dışarı açılır.
Diğer taraftan da yutağa bağlanır. Burnun içerisinde mukus tabakası, kılcal damarlar ve kıllar bulunmaktadır. Burnun iç kısmının tüylü ve nemli olusu sayesinde dışarıdan alınan hava nemlendirilir ve temizlenir. Kılcal damarlar sayesinde hava ısıtılır. Koku almaçları ve duyu sinirleri burun boşluğunun üst kısmında bulunur. Bu bölgeye sarı bölge denir. Bir kokunun burun tarafından algılanabilmesi için mukus içerisinde çözünmüş olması gerekir. Çözünen madde koku alma hücrelerini uyarır. Uyartı koklama ile beyne iletilir. Böylece koku alınmış olur.
Burnun Yapısı ve Görevleri
Birçok memelide burun, burun kıllarına da evsahipliği yapar ki bu kıllar havadaki küçük zerreleri tutarak bu zerrelerin akciğerlere ulaşmasını önler. Burnun içinde ve arkasında olfaktör mukoza ve sinüsler bulunur. Burun boşluğunun ardından, hava yutaktan geçer ve buradan da solunum sisteminin geri kalan kısımlarına doğru ilerler.
Cetacea takımında (balinalar ve yunuslar), burun yerine burun delikleri vardır ve bunlar başın üst kısmında bulunur.
Burun, hem koku alma duyu organı hem de solunum sistemi organıdır. Burnun ön tarafı kıkırdaktan, arka tarafı kemikten yapılmış, üstü ise deri ile örtülmüştür. Burun ön taraftan burundelikleri ile dışarı açılır, arka taraftan da yutağa bağlıdır ve burnun iç kısmı sapan kemiği ile ikiye ayrılmıştır. Burunda; burun kılları, burun kanalları, kılcal kan damarları, mukoza, koku alma duyu hücreleri bulunur ve koku alma duyu sinirleri çıkar. Burun boşluğunun iç yüzeyini örten ve salgı üreten hücrelerin oluşturduğu (epitelyum) dokuya mukoza denir. Mukoza, mukus (sümük) salgısını üretir.
Burun boşluğunun iç yüzeyini örten mukoza tabakasında çok sayıda kılcal kan damarı bulunur ve mukozadaki salgı üreten hücrelerin arasından burun kılları çıkar. Burundaki burun kılları ve mukusa salgısı hava ile giren toz ve mikropların tutulmasını sağlar.Burundaki burun kanalları ve mukozadaki kılcal kan damarları havanın ısıtılıp nemlendirilmesini sağlar. Burun boşluğunun üst kısmında koku alma duyu hücrelerinin bulunduğu ve koku alma duyu sinirlerinin bağlandığı yere sarı bölge veya koku alma alanı denir. Sarı bölge, kokuların algılandığı yerdir ve sarı bölgedeki koku alma duyu hücreleri mukus içinde gömülü haldedir. Sarı bölgede koku alma duyu sinirlerinin toplandığı yere koku soğancığı denir.
Burun Anatomisi ve Estetik Analiz
Burnun ve yüzün bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekir. Estetik anlamda yüz ile burun orantılı olmalıdır. Normalde yüz yatay olarak 3 çizgiyle orantısal olarak bölümlenir. Bu şekilde yüz üç eşit parçaya ayrılır. Burun ucunun yüzden uzaklığı (nasal tip projection) normalde burun uzunluğunun % 67 si kadardır. Burun üst kısım genişliği en aşağı kısımdaki genişliğin % 70-80 i kadardır.
Burun kanatlarının genişliği her iki gözün iç kısmı arasında kalan genişlik kadardır. Ancak burun kanatlarının 2 mm kadar dışa doğru kavis yaparak bu hattın dışarısına çıktığı görülür. Bu ölçülerin üzerinde olduğunda küçültülmesi düşünülebilir. Burun kanatları ile kolumella ilişkisi önden bakıldığında martı görünümünde tanımlanır. Yandan bakıldığında burun ile alın arasında bir ilişki görülür. Burunüst kısmı bayanlarda burun ucu ile alın arasında uzanan çizginin 2 mm gerisinde kalırken erkeklerde hafif üzerine taşar.
Burun ucunun açısı da bayanlarda 95-105 arasında olurken, erkeklerde 90-95 arasındadır. Bu ölçüler kişiden kişiye az çok farklılıklar gösterebilir. Önemli olan yüz ile uyumlu bir görünümün olmasıdır. Bu ölçülerdeki aşırı derecede olan fazlalık ya da eksiklikler estetik görününüm kaybına neden olacaktır.