Boyun fıtığının neden olduğunu Nöroşirürji Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Yıldızhan şöyle anlatıyor:
“Boyunda yedi tane omur kemiği vardır. Bunlardan birinci ile ikinci arasında disk yoktur, diğerlerinin arasında vardır. Diskin içinde yumuşak, dışında da daha sertçe bir yapı bulunur. Yumuşak kısım dışarıya çıkınca, arkadan kanalın içinden geçen omuriliğe ve yanlara ayrılan sinirlere basar. Bu durumda hem boyun ağrısı hem de kollarda, omuzlarda, sırt ve belde ağrı oluşabilir. Bacaklara giden sinirler boyundan geçtiği için ağrı konusunda bacaklar da etkilenebilir ve bacaklarda güçsüzlük dahi oluşabilir.”
Boyun fıtığı belirtileri
Dr. Yıldızhan, boyun fıtığı belirtisi olarak boyunda, kollarda, omuzlarda, sırtta ve kürek kemikleri arasında yayılabilen bir ağrı olacağını, bazen şiddetli kol ağrısı, kolda uyuşma, kuvvet kaybı, felce doğru gidiş, hatta adalelerde erime görülebileceğini belirtiyor. Ancak fıtığın bu derece ilerlemesine izin verilmemesi gerektiğinin altını çiziyor.
Her ağrı boyun fıtığından mı?
Bel ve Boyun Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Aybars Akkor, boyunda oluşan her ağrının boyun fıtığı ağrısı olmadığını, boyun fıtığı olması için ağrının mutlaka kola da vurması gerektiğini, kolda uyuşma ve güç kaybı hissedilir olması gerektiğini belirtiyor. “Ağrı sadece boyun ve sırta vuruyorsa, boyun düzleşmesi, boyun tutulması gibi başka rahatsızlıklardan şüphelenilmeli” diyen Dr. Akkor, hastalığın boyun fıtığı olup olmadığını anlamanın en iyi yolunun MR tetkiki olduğunu ifade ediyor.
Boyun fıtığı nasıl tedavi edilir?
Doç. Dr. Ahmet Yıldızhan, tedavide cerrahi dışı metotlara öncelik verilmesi gerektiğini, ancak bu yöntemlere rağmen hasta iyileşmiyor ve yaşam kalitesi düşük kalıyorsa cerrahi müdahalenin söz konusu olduğunu belirterek, tedavi biçimlerini şöyle sıralıyor:
- Ağrı kesici ilaçlar
- Adale gevşetici ilaçlar
- Anti enflamatuar ilaçlar
- İstirahat tedavisi
- Fizik tedavi
- Cerrahi tedavi
Boyun fıtığı ne zaman ameliyat edilir?
Hastanın cerrahi tedavi olabilmesi için gerekli şartları şöyle sıralıyor:
- Kolda kuvvet kaybı varsa,
- Yavaş yavaş felce doğru gidiş gözleniyorsa,
- Kolda uyuşmaların dışında adalelerde erime varsa.
Dr. Yıldızhan, hastalığın bu derece ilerlemesine müsaade edilmemesi gerektiğini, bazen hasta felç kaldıktan sonra yapılan operasyonun etkili olamayabildiğini de vurguluyor.
Boyun fıtığından nasıl korunuruz?
Boyun fıtığından korunmak için yapılması gerekenleri Dr. Aybars Akkor şöyle anlatıyor:
- Boyun fıtığının ve başka boyun ağrılarının en önemli nedeni stres olduğundan stresten kaçınmak ilk koşul.
- Stresten kaçınmak her zaman mümkün olmadığından, en azından stresliyken çok ters haraket yapmamak gerekir. Gergin ve sinirliyken çok ağır şeyler kaldırmaktan, yukarı doğru uzanmaktan, öne doğru eğilmekten, kolumuzu arkaya doğru uzatmaktan kaçınmak lazım. Eğer bir tatil yerindeysek, keyfimiz yerindeyse ve gevşemişsek yapacağımız birçok ters hareket zarar vermez. Ama gerginken küçük bir ağırlık kaldırmak bile boyun fıtığına sebep olabilir.
- Boynu sürekli sıcak tutmak, özellikle soğuk havalarda atkısız dışarı çıkmamak gerekir.
Boyun Omurları ve Yapıları Hakkında Değerlendirme
Boyun omurları çok hareketli bir yapıya sahip olduğu için boyun ağrısı sık karşılaşılan bir yakınmadır. Yapılan araştırmalarda erişkin yaş grubunda insanların yarısının yaşamlarında en az bir kez boyun ağrısı atağı geçirdiği bildirilmektedir. Her boyun ağrısı boyun fıtığına bağlı değildir. Boyun ağrıları başlıca mekanik nedenler ve omurga hastalıklarına bağlı ortaya çıkar.
Aslında en sık görülen boyun ağrısı tipidir mekanik boyun ağrısı.Çoğunlukla boyunu etkileyen küçük travmalar veya boyun kaslarını ve bağ dokusunu etkileyen küçük zedelenmeler nedeni ile olur. Kötü postür, bu tip ağrının en önemli nedenidir. Özellikle gün boyu masa başında öne eğik pozisyonda çalışan kişilerde sık rastlanan bir yakınma olmasına rağmen, genellikle ağrının gerçek nedeni ve yeri bulunamaz.
Mekanik boyun ağrısı başa, omuzlara ve kollara yayılabilir. Bu ağrı 2-3 gün içerisinde giderek azalır ve 1-2 hafta içerisinde kaybolur. Bazen ağrı uzun dönemde kronikleşebilir ve zaman zaman akut ataklar halinde şiddetlenebilir. Ağrının kola ve ele yayılması veya uyuşukluk hissinin varlığı, sinir kökü basısının, yani boyun fıtığının belirtisi olabilir.
Mekanik boyun ağrısının tedavisinde amaç, boyun hareketlerini mümkün olduğu kadar kısa sürede normale getirmektir. Başlangıçta boyun hareketleri ağrılı olduğu için kişi boynunu hareketsiz tutmak ister. Ancak boyun kaslarının kasılmasına bağlı sertleşmenin oluşmasını önlemek amacıyla, ağrının izin verdiği ölçüde, derecesini sürekli artırarak doğal hareketler yapmak gerekir. Bu süre içerisinde ağrının şiddetini azaltmak için de, ağrı kesici- kas gevşetici ilaçlar öneriyoruz. Boyun hareketlerinin en kısa sürede normale dönmesi, ağrının kronikleşmesini engelleyecektir.
Omurga hastalıklarına bağlı boyun ağrıları, mekanik boyun ağrısına göre daha az sıklıkla görülür. Bu tip ağrısı olan hastalarda karşılaştığımız belli başlı nedenler şunlardır:
* Boyun fıtığı
* Boyun omurlarında dejenerasyon / yıpranma
* Boyun omurga kanalında daralmaya bağlı omurilik tutulumu
Daha iyi anlaşılabilmesi için,boyun bölgesinin anatomisini ve boyun fıtığının ne olduğunu kısaca anlatmak gerekir..
Boynumuz, başın ağırlığını taşıyabilecek ve başımızı her yöne çevirmemizi sağlayacak hareket yeteneğine ve yapıya sahiptir. Bu hareketleri, vertebralar (omurlar) arasında bulunan diskler ve eklemler aracılığı ile sağlar. Boyun omurları içerisinden omurilik geçer. Omurlar arasında bulunan deliklerden ise kol kaslarının hareketini ve kolların duyusunu sağlayan sinirler çıkar.
Boyun bölgesinde 7 adet omur bulunur. İkinci ve üçüncü omur düzeyinden başlayarak, tüm omurlar arasında disk adı verilen kıkırdak doku bulunur. İki omur arasında bulunan disk materyali, dışta göreceli olarak daha sert bir kılıftan, iç kısımda ise jel kıvamında bir yumuşak dokudan oluşur. Dış kılıfın zayıflaması veya yırtılması ile, iç kısım dışarıya doğru kayar ve sinirlere baskı yapmaya başlar. Dış tabakadaki zayıflama veya yırtılma, daha çok boyun ağrısına yol açarken; iç tabakanın dışarıya doğru yer değiştirmesi olarak da tanımlayabileceğimiz boyun fıtığı, sinir kökü üzerine baskı yaptığı için özellikle omuza ve kola vuran ağrıya yol açar. Kol ağrısı, sinir köklerine bası söz konusu olduğundan çoğunlukla boyun ağrısından daha şiddetlidir. Sinir köklerine olan basının şiddetiyle ilişkili olarak, kol ve el kaslarında güçsüzlük ve/veya uyuşukluk oluşabilir.
Daha öncede belirttiğim gibi, sinir kökü üzerindeki basıya bağlı olarak kola vuran şiddetli ağrı boyun Fıtığının en önemli belirtisidir. İlk hafta şiddetli olan ağrı 2-3 hafta içerisinde azalarak ortadan kaybolur. Bu süre içerisinde ağrının şiddetini azaltmak için ağrı kesici- kas gevşetici ilaçlar önerilir. Bazı hastalar Fizik Tedaviden de ciddi yararlar sağlayabilirler. Boyunluk yani boyun korsesi doktor önerisi ile kullanılabilir.
Hastaların bir grubunda ağrı, her şeye rağmen devam edebilir. Kronikleşen uzun süreli ağrılarda veya çok şiddetli, ağrı kesicilerin kullanılmasına rağmen dayanılmaz ağrılarda cerrahi girişim düşünülebilir.
Bazı hastalarda sinir kökü üzerindeki basıya bağlı kuvvet kaybı gelişir. Kuvvet kaybının gelişmesi, sinir üzerindeki basının yok edilmesini, yani ameliyatı gerektirir.
Ağrının kendiliğinden iyileşmesi, hastalığın ortadan kalktığı anlamına gelmez. Hastanın tekrar aynı ağrı atağına yakalanmaması için, boynunu koruması ve boyun kaslarını güçlendirmek için önereceğimiz egzersizleri yapması gereklidir.
Özetlemek gerekirse Boyun Fıtığı olan hastalarda 3 çeşit tedavi uyguluyoruz; ilaç tedavisi, fizik tedavi ve cerrahi. İlaç ve Fizik tedavi ile, hastaların yaklaşık % 85’ i rahatlar, bulguları düzelir ve ameliyata gerek kalmaz. İlaç ve fizik tedaviye rağmen ağrıları geçmeyen, özellikle de kolda güçsüzlüğü olan hastaların mutlak surette ameliyat olmaları gereklidir. Çünkü daha sonra gelişecek kayıpların geri dönüşü imkansız hale gelebilecektir.
Günümüzde boyun fıtığı ameliyatlarında, deneyimli ellerde, gelişen yeni teknikler ve mikroskop yardımıyla, son derece yüzgüldürücü sonuçlar alınmaktadır.
Cerrahi tedavinin amacı, omurilik ve sinir dokusu üzerindeki basıyı ortadan kaldırmaktır. Bu amaçla uygulanan ameliyat “Servikal Mikrodiskektomi” dir. Boynun ön tarafından yaklaşık 2-2,5 cm.lik bir cilt kesisi yapılarak, omurgalar arasındaki basıya yol açan kıkırdak doku alınır. Böylece, hastanın ağrısı yok olur, uyuşma-kuvvetsizlik gibi şikayetler hemen ortadan kalkar.
Yaklaşık 30-40 dk süren bu ameliyat sonrasında hasta uyandığında, kol ağrısının dramatik olarak yok olduğunu fark eder. Birkaç saat içinde yürümeye başlayabilir ve aynı akşam ya da ertesi sabah taburcu olabilir. Yaklaşık 1 hafta sonra da işine geri dönebilir.
Genç hastalarda son yıllarda çıkartılan disk materyali yerine yerleştirdiğimiz hareketli servikal disk protezleri ile, daha sonraki yıllarda komşu seviyelerde yeni fıtık oluşumu ve boyun hareketlerinde kısıtlılık gelişmesi de önlenmektedir.
İbrahim Saraçoğlu Boyun Fıtığı ve Bel Fıtığı İçin KırkKilitOtu Kürü
