Boşanmış Ailelerde Çocuk

Anne babanın boşanma sürecinde çocukların uyku ve beslenme düzenleri nasıl etkilenir?

Boşanma, tüm aile bireylerini etkileyen çok zor bir süreçtir. Bu du­rumdan çocukların yalnız beslenme ve uyku değil tüm düzenleri etkilenir. Ortak bir yaşantı ve gelecek düşüncesine veda etmek her zaman için acı vericidir. Kişilerin yeni düzenlerini kurup buna alış­maları birkaç yıl alabilir. Bu nedenle de boşanma yaşanırken ve sonrasında anne babaların hem kendilerine hem çocuklarına bu geçiş sürecinde zaman vermeleri ve sabırlı davranmaları gerekir.

Boşanma sonrasında çoğunlukla çocuklar annede kalır. Genel­likle de çocukla kalan ebeveyn eşinin boşluğunu çocuğu ile dol­durmaya çalışır; ki bu da çocuk üzerinde olumsuz sonuçlar yara­tır. Sözgelimi boşanma sonrası çocuğuyla uyumaya başlayan, onun­la ayrı bir dünya kurmaya çalışan anneler vardır. Çocuk için dün­yanın yeterince karmaşık olduğunu düşünürsek ailedeki parçalan­ma onun zaten hassas olan dengelerinin kolaylıkla bozulmasına neden olur.

Çocuğun problemlerinin başında anne babanın gitmeyen ilişki­sine kendisinin neden olduğuna ilişkin yaşadığı suçluluk duygu­ları gelir. Anne babanın çocuğuna öncelikle eşler arasındaki anlaş­mazlıkta çocuğun payının olmadığını anlatması gerekir. Pek çok çocuk/genç, anne babalarının ayrılmasının onları rahatlattığını, hatta bazıları anne babaları arasında sürekli bir tartışmaya, hu­zursuzluğa tanık oldukları için onların ayrılmalarından duydukla­rı memnuniyeti dile getirirler. Anne babalar ise daha çok kendi duygularını farkında olmadan çocuklarına empoze etmek eğilimin­dedirler. Anne babaların kendilerinin içinde bulunduğu duygu du­rumundan çocuklarınınkini ayırt edebilmeleri gerekir. Bu, çocuk­ların kendi duyguları ile daha kolay başa çıkabilmesini sağlar.

Boşanmanın kişiye acı vermesinin bir başka nedeni de neden olduğu belirsizliktir. İnsanı en çok yoran, korkutan, kaygılanma­sına neden olan belirsizlik durumudur. Çocukların kendilerini gü­vende hissedebilmeleri için böylesi bir belirsizlik durumunda bile olabildiğince açık ve net ifadeler kullanmak gerekir. Sözgelimi, ço­cuğun anne ve babasından, “Ayrılmamızın nedeni bizim çok sık tartışmamız, bunun seninle bir ilgisi yok” şeklinde ifadeler duy­maya ihtiyacı vardır.

Çocuk üzerinde arkadaş çevresi büyük bir baskı ve etki unsu­rudur. Özellikle okulda çocuğun cevap veremeyeceği sorulara maruz kalmadığından ya da kendisiyle alay edilmediğinden emin ol­mak gerekir. Çocuğun, anne babasının boşanmış olduğu bir başka çocukla arkadaşlık etmesi, özelini daha kolay paylaşmasını sağlar. İçinde bulunulan durumu paylaşmak strese karşı en etkili yöntem­lerden biridir. Anne babaların çocuklarına duygularını ifade etme­leri için fırsat vermeleri aynı nedenden ötürü çok önemlidir. Bo­şanma sırasında ve sonrasında çocuğun ebevenleriyle birlikte tüm dış dünyaya karşı öfkeli olması yaygın ve doğal bir tepkidir. Çocu­ğa şu anda içinde bulunulan durumun ve öncesinin resmini çize­rek anlatmak kavramasına yardım eder. Açıklamalar yapmak ye­rine çocuğu kendisini anlatmaya teşvik etmek gerekir.

Boşanma gibi zor bir süreçte anne babaların üzerinde durma­ları gereken bir başka önemli nokta da çocuğun içinde bulunduğu gelişim evresidir. Küçük çocuklar daha çok somut düşünebildikle­ri için, onlara uzun uzun içinde bulunulan durumun nedenlerini anlatmak yerine açık ve net bir şekilde bundan böyle hangi günler nerede yaşayacağı, okulla ilgili yeni bir düzenlemeye gidilip gidil­meyeceği konularında somut bilgiler verilmesi gerekir.

Çocuklar özellikle de gençler genellikle anne babalarının ayrıl­masının onların arkadaşları ile olan ilişkilerini direkt etkilediğini, ikili ilişkilerden kaçındıklarını, karşı tarafa daha güvensiz davra­nıp daha kıskanç tavırlar sergilediklerini dile getirirler. Bu neden­le de anne babaların çocuklarının arkadaş ilişkilerindeki değişik­likler konusunda da dikkatli davranmaları gerekir.

Çocuğun yeniden güven duygusu kazanabilmesi için hayatında belirli bir rutinin varlığına ihtiyacı vardır. Pratik yaşama ilişkin düzenlemeler ne kadar çabuk hayata geçirilirse geçişin neden ol­duğu sancılar o kadar kısa sürer. Çocuğun artık anne babadan olu­şan iki ayrı dünyası vardır. Bu iki ayrı dünyanın birbirini tamam­laması, çocuğun ruhsal dünyasında parçalı değil, birbirini tamamlayan bir duruma dönüşmesi gerekir.

Anne babalar içinde bulundukları duygu durumlarını çocukları­na anlatmalarına gerek kalmadan onlara hissettirirler. Duyguların fark edilmesinde çocuklar yetişkinlere göre çok daha duyarlıdırlar.

Anne babanın kendisini bırakmaması çocuğunun ihtiyacı olan en önemli mesajı, “anne ve babanın güçlü olduğu” mesajını verir.