Boşaltım sistemi hastalıkları Boşaltım sistemi hastalıkları Boşaltım sistemi hastalıkları
Boşaltım Sistemi Boşaltım sistemi hastalıkları Boşaltım sistemi hastalıkları nelerdir?
Kanın temizlenerek idrarın meydana gelmesinde, idrarın biriktirilmesinde, iletilmesinde ve dışarı atılmasında vazife gören organlar bütününe boşaltım sistemi denmektedir.
İdrarın oluştuğu yer böbreklerdir. İdrarın hasıl olmasıyla vücudun diğer organlarında meydana gelen zararlı metabolizma artıkları da vücuttan su ile atılmaktadır. Bu şekilde dokuların iç düzeni korunmakta, vücudun tuz-su dengesi devam ettirebilmekte ve vücuttaki hidrojen iyonları konsantrasyonu sabit tutulmaktadır.
İdrarın vücutta meydana gelmesi ve atılması iki safhada meydana gelmektedir. Önce, birinci idrar (ultrafiltrat) meydana gelmekte, böbrekte nefronun borucukları boyunca bunun büyük bir kısmı geri emilmekte, arta kalan kısım da dışarı atılmaktadır.
Proteinler dışında, ultrafiltrattaki maddeler kan ile aynı konsantrasyonda bulunur. Daha sonra su, sodyum, amino asitler, şeker gibi maddeler böbrekteki borucuklar boyunca tekrar geri emilmektedir. Bu arada üre gibi maddelerin emilmesi sınırlı olmakta ve bir kısmı da borucuklar boyunca geçen idrara salınmaktadır.
Günlük meydana gelen yaklaşık 120-150 litrelik ultrafiltrattan sadece bir litresi idrar olarak dışarı atılmaktadır. Bu atılan idrara, ikinci veya esas idrar denilir.
Esas idrarda vücudumuzdan zaruri olarak atılması lazım gelen maddelerin konsantrasyonu, kandaki miktarlarına nazaran çok daha yüksek bulunmaktadır. Bu maddeler arasında üre, bazı ilaçlar, kreatinin vs. sayılabilir. Böylece ortaya çıkan idrar, böbrek havuzuna atılır. Buradan da idrar borusu vasıtasıyla mesaneye taşınır.
İdrar borusunun üç yerinde bulunan darlıkları, böbrek taşlarının takılması ve ameliyat gerektirmesi bakımından önemlidir. Mesanede biriken idrar, mesaneyi belli dolgunluğa eriştirerek idrar yapma refleksi uyandırır ve idrar dışarı atılır. Mesaneden sonra gelen ve uretra denilen idrar atma borusu ile idrar yolları son bulur. Bu borucuk kadınlarda erkeklerden daha kısa olduğundan, idrar yolları ve böbrek rahatsızlıkları daha sık olmaktadır.
Boşaltım sisteminde görülen hastalıklar şu şekilde listeyebiliriz.
Şeker hastalığı
Glikoz, Bowman kapsülünden idrara geçip geri emilemezse meydana gelen hastalıktır.
Albumin hastalığı
Kısaca albümin diye de bilinen serum albümini, insan ve diğer memeli hayvanların kan plazmasında bulunan en yaygın proteindir. Kanda bulunan proteinlerin %60′ını oluşturur. Ayrıca, doku sıvılarında, özellikle kas ve deride, az miktarda gözyaşı, ter, mide suları ve safrada da bulunur.
Vücuttaki toplam albüminin %30-40′ı kandadır. Yağ asitleri ve çeşitli başka maddeleri kanda taşımasının yanı sıra en önemli işlevi, kan ile doku sıvıları arasında suyun dengelenmesini sağlamaktır. Böbrekteki idrar süzen bu kapsüllerin bozulmasıyla meydana gelen hastalığa Albumin Hastalığı denir.
Nefrit
Böbreğin temel fonksiyonlarından birisi idrar üretmektir. Her 2 böbrekte idrar üretimine yol açan yaklaşık 2 milyon küçük ünite (nefron) vardır. Bir nefron temel olarak 2 kısımdan oluşur. Böbreğe gelen kanın süzüldüğü filtre (glomerül) ve süzülen kanın idrara dönüştüğü uzun, yer yer kıvrımlı borular.
Böbreğin iltihabi hastalıkları nefrit olarak isimlendirilir. Nefrit nedenleri ikiye ayrılır:
1. Mikrobik olmayan nefritler: Böbreğin mikrobik olmayan iltihabi hastalıkları ikiye ayrılır.
– Glomerülonefrit
– Tübüler nefrit (Tübülointerstisiyel nefrit)
2. Mikrobik nefritler (piyelonefrit ): Piyelonefritin diğer bir ismi de üst idrar yolu infeksiyonudur.
Sarılık
İdrarda safra boyalarının görülmesidir. Safra kana emilir kandaki safra boyaları idrara geçer ve idrarın rengi koyu kırmızıya dönüşür. Hastanın göz akı ve derisi de sarımsı olur.
Böbrek taşları: İdrarda oksalat, ürat, fosfat eriyik halde bulunur. İdrar yollarında bir iltihap yara, tıkanma olursa bunlar çökelerek böbrek taşlarını yapar. Böbrek taşları da böbrek kanamalarına ve şiddetli ağrılara sebep olur. Kanlı idrar çıkması görülür.
Üremi
Karaciğerde meydana gelip, kan vasıtasıyla böbreklere taşınan ve idrarla dışarı atılan zararlı maddelere üre denir. Ürenin, idrarla dışarıya atılmayıp, vücutta kalmasından meydana gelen hastalığa da üremi denir.
Üreminin nedeni, böbrek hastalıkları ve prostat büyümesidir. Hastada devamlı baş ağrısı, görme bulanıklığı, hıçkırık, gündüzleri uyuma ihtiyacı ve geceleri de uykusuzluk görülür. Vakit kaybetmeden tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.
Ayrıca tedaviye yardımcı olmak amacıyla hastanın üşütmemesi, yorulmaması, düzenli beslenmesi, sigara veya alkolü bırakması gerekir.
Boşaltım sistemi hastalıkları Boşaltım sistemi hastalıkları Boşaltım sistemi hastalıkları nelerdir.
