Bordetella pertussis ve Bordetella parapertussis adı verilen mikropların meydana getirdiği bulaşıcı bir hastalık. XX. yüzyılın ilk yıllarında bile çok tehlikeli bir çocuk hastalığıydı. Bugün, yaygın olarak uygulanan, aşı sonucunda yaygınlığı ve tehlikesi azalmıştır. Çocukların üç ile dört aylıkken boğmacaya karşı aşılanmasının uygun olduğu kabul edilmekle beraber, bazı memleketlerde bu aşı bebekler altı haftalıkken uygulanır. Boğmaca aşısı hastalığı kesinlikle önlemez; ancak daha hafif geçirilmesine yol açar.
Hastalık, hapşıran ve öksürenlerden saçılan tükürük damlacıklarıyla bulaşır. Hastalığın en kolay yayılabildiği devre, belirtilerin henüz ortaya çıkmadığı devredir. Aşının yaygın uygulanması sonucu, tipik belirtilere artık az rastlanmaktadır. Eskiden sık görülen belirtiler şunlardır: İlk 10-14 gün süresince adi soğuk algınlığına benzeyen bir durum görülür. Gözler sulanır, burun akar, hasta hapşırır. Sonra hapşırma ve öksürme nöbetleri belirir. Öksürük kısa ve kurudur, özellikle geceleri çocuğu uyandırır. Bu nöbetler çocuğu çok yorar; ısı değişimi, gülme, odada sigara dumanının varlığı gibi çeşitli dış etkenler bu tür nöbetlerin belirmesine yol açabilir.
Nöbetlerde çocuğun yüzünün morardığı, solunum güçlüğü çektiği görülür. Hasta bazen kusar. Bu evrede yangı, solunum borusundan aşağıya, akciğerlere doğru yayılarak, bronkopnömoni oluşumuna, ya da akciğer keseciklerinin sönmesine (kollaps) yol açar. Zamanla öksürük nöbetleri azalır. Nöbetler genellikle iki haftada bazen de birkaç ayda tamamen kaybolur.
Çocuğun öksürük nöbeti evresinde yatakta istirahat etmesi, yatıştırıcı ilaçlarla öksürük nöbetlerinin azaltılması ve rahat uyumasının sağlanması uygundur. Hafif geçen durumlarda evde dolaşabilir. Hekimin, solunum yollarının tıkanıp tıkanmadığını denetlemesi şarttır. En çok sonbaharda ve ilkbaharda görülen bu hastalık, genellikle hayatta sadece bir defa geçirilir ve kazanılan bağışıklık ömür boyunca sürer. Bir çocuk hastalığı olmakla beraber, daha ileri yaşlarda da yakalananlar vardır. Hastalığa bir buçuk yaşından sonra yakalanmak tehlikeli değildir.
