Biyolojik Cesitlilik Nedir

Biyolojik Çeşitlilik ve Türkiye’de Durum

Biyolojik Çeşitlilik Nedir

Biyolojik çeşitlilik, canlıların farklılığını ve değişkenliğini, içinde bu­lundukları karmaşık ekolojik yapılarla, birbirleriyle ve çevreleriyle karşı­lıklı etkileşimlerini ifade etmektedir. “Biyolojik çeşitlilik” kavramı ilk kez Elliot Norse ve arkadaşları tarafından ortaya atılmış olup, çeşitlilik üç aşamada tanımlanmıştır; genetik çeşitlilik, tür çeşitliliği ve ekosistem çe­şitliliği.

“Genetik Çeşitlilik” bir tür içindeki çeşitliliği ifade etmektedir. Belli bir tür, populasyon, varyete, alt-tür ya da ırk içindeki gen farklılığıyla öl­çülür. Bu tür farklılıklar, örneğin, evcil hayvanlar ve tarımsal ürünlerin üretilmesini ve yaban hayatında değişen koşullara uyum sağlamasını sağlar.

“Tür Çeşitliliği” belli bir bölgedeki, alandaki ya da tüm dünyadaki türlerin farklılığını ifade eder. Tür çeşitliliği, genellikle belli coğrafi sınır­lar içindeki türlerin toplam sayısı kapsamında ölçülür.

“Ekosistem Çeşitliliği” bir ekolojik birim olarak karşılıklı etkileşim içinde olan organizmalar topluluğu ile fiziksel çevrelerinin oluşturduğu bütünle ilgilidir. Ekosistem; kendisini topluluk düzeyinden ayıran, ken­dileri cansız olan fakat canlı topluluklarının oluşumunu, yapısını ve kar­şılıklı etkileşimlerini etkileyen yangın, iklim ve besin döngüsü gibi fak­törleri de içerir.

Biyolojik Çeşitliliğin Önemi

insanoğlunun günümüzde ve gelecekte biyolojik çeşitliliğe olan ge­reksinimi kaçınılmazdır. Çünkü insanlar barınma, giyinme, ilaç ve bes­lenme gibi çeşitli kullanım amaçları olan bitkiler ve bu bitkilerden bes­lenen hayvanlar sayesinde yaşamlarını sürdürmektedir. İnsanoğlunun parçası olduğu ve varlığını sürdürebilmesi için temel desteği sağlayan ekosistemlerle uyumlu ve denge içinde, yaşam kalitesinin yükseltilmesi ve geliştirilmesi için yani sürdürülebilir kalkınma için, biyolojik çeşitlili­ğin de sürdürülebilir kullanımının sağlanması gereklidir.

Dünya yüzeyinin sadece %3’ünü oluşturan tarım alanları erozyon, yoğun kentleşme ve endüstrileşme, tuzlaşma gibi giderek artan problem­lere paralel olarak hızla azalmakta olduğundan dünya tarımı ve dolayı­sıyla insanların beslenmesi çok ciddi bir tehlikeyle karşı karşıyadır. Ayrıca, dünyada bir çok bitkisel madde yapay olarak elde edilmiş (sentetik lif, sentetik kauçuk vb.) olmasına karşın, dünyadaki insanların üçte biri­nin beslenmesi için gerekli olan çeltik, buğday, mısır ve patates gibi bit­kisel besin maddeleri sentetik olarak elde edilememiştir. Bununla birlikte gün geçtikçe nüfus ve gelir artışına bağlı olarak besin tüketimi talebinin de artacağı kaçınılmaz olmasına rağmen, günümüzde nüfus artışına kar­şılık besin üretimi artışı yetersiz kalmaktadır. Bu sebeplerden dolayı, in­sanların besin gereksinimlerini karşılamak ve hızla gelişen endüstriye ham madde sağlamak amacıyla tarımsal üretimin de arttırılması gerek­mektedir.

Klasik ve modern ıslah yöntemleri kullanılarak, yeni çeşitlerin gelişti­rilmesiyle tarımsal üretimin arttırılması çalışmaları hızla devam etmek­tedir. Bu amaçla geliştirilen yeni çeşitlerin özelliklerinin iyileştirilmesi için kullanılan yegane kaynağın “gen kaynakları” olduğu göz önünde bu­lundurulmalıdır. Bugünkü şartlara göre ıslah edilen yeni çeşitlerin gene­tik kapasiteleri oldukça sınırlıdır. Gelecekte değişen biyotik ve abiyotik koşullara karşı yeni çeşitlerin geliştirilmesinde kullanılacak olan ve ol­dukça geniş genetik çeşitliliğe sahip gen depolarının yabani veya ilkel çeşitler olarak da adlandırılan gen kaynakları olduğu kesinlikle unutul­mamalıdır. Bu yüzden, günümüzde insanlığın en önemli görevlerinden birisi de madenler, ormanlar, yeraltı ve yerüstü su kaynakları, enerji kaynakları gibi doğal kaynakların yanı sıra, stratejik ve ekonomik önemi olan biyolojik çeşitliliğin korunmasıdır.

Günümüzde insanlığın ortak sorunlarından birisi de biyolojik çeşitli­liğin korunmasıdır. Biyolojik çeşitlilik, sadece doğal kaynakların bozul­masından değil, sosyal ve ekonomik şartlar neticesinde belirli insan faa­liyetleri yüzünden gün geçtikçe daha fazla oranda tahrip ve hatta yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır.

Biyolojik çeşitlilik insanlığın refahına büyük katkıda bulunmaktadır. Gelecekte karşılaşılabilecek olağanüstü durumlara karşı bir güvence o-lan biyolojik çeşitlilik, insanlığın sahip olduğu fakat önemini tam olarak kavrayamadığı, stratejik öneme sahip bir varlıktır. Bu stratejik kaynakla­rın herhangi bir parçasının yok olması bütün dünya milletleri için yok­sullaşmaya yol açacaktır. Bu nedenle biyolojik çeşitlilik, dünya mirasının istisnai öneme sahip bir parçasıdır.

Yeryüzünün yeri doldurulamaz bir parçası olan; bilim, kültür ve eko­nomik açıdan giderek değerleri artan canlı türleri özellikle ticaret ve kaçakçılık nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Bu yüzden, hü­kümetler geleceğe ait değerlerden olan biyolojik çeşitliliğin muhafazası konusuna ulusal programlarda yer vermek ve ek mali kaynak ayırarak biyoloji çeşitliliğe yönelik tehditleri bertaraf etmek zorundadırlar. Ayrı­ca, kolluk kuvvetleri, gümrük ve ilgili birimlerde görevli şahıslar bu ko­nuda gerekli tedbirleri alabilecek şekilde yetiştirilmelidir.

Biyolojik çeşitliliği ve dolayısıyla insanlığın geleceğini tahrip eden in­sanoğlu için belki de en acı olanı, çevreyi güzelleştirmek, orman alanları yaratmak, çevre dostu olmak adına genetik çeşitlilik ve ekolojik çeşitliliği içeren biyolojik zenginliklerin yok edilmesidir. Biyolojik çeşitlilik açısın­dan önem taşıyan alanlarda arazide dikkate bile almadığımız bir ot, o alana diktiğimiz binlerce fidandan çok daha değerlidir. O halde biyolojik çeşitliliğin korunması için önem arz eden alanların koruma altına alın­ması tahribi önlediği gibi insanlığın geleceğini de muhafaza altına ala­caktır.