Besik Kertmesi Nedir

Beşik Kertme, Beşik Kertmesi Nedir

Kimi yörelerde “Beş kertme (Nazilli), Beşik Kertiği (Tavşanlı), Beşik Kesme (Ş.Urfa) (Örnek ;1979: 200) biçiminde birbirine çok yakın tanımlarla yaygınlığına tanık olduğumuz, özde aynı anlamı taşıyan bu tercihli evlenme türü, çoğunlukla aynı gün doğan, ayrı cinsten iki çocuğun aileleri tarafından evliliklerinin güvenceye alınması olgusudur. Ancak, çocukların aynı gün doğmaları, beşik kertme için kesin bir kural değildir. Sözgelimi, çocuklardan erkek büyük, kız küçük olabilir; bunlardan birinin (özellikle kızın) iki yaşını doldurmamış olması gerekir. Adından da kolayca anlaşılabileceği gibi çocuklar, daha beşikteyken birbirleriyle ileride evlenmek üzere ulaşıklanırlar (nişanlanırlar). Kertme sözcüğü, bir nişan verme, işaretleme olayıdır. Geleneksel hayvan sürücülüğünde, sürü sahibi tarafından belirli bir süre tutulan çoban, çoğunlukla okur-yazar olmadığından, günlerini çoban değneğine çakısıyla her gün için bir kertik kerterek (çentik atarak) sayar (Beytepe, Ankara). Bu örnekten giderek, beşik kertmeyi, bebeğin ağaç beşiğine bir kertik kertme, işaret verme biçiminde açıklayabiliriz.

Bildik aileler, çocukları için beşik kertmesine karar verdiklerinde yalın bir tören düzenlenir. Bu törene kimi yörelerde köyün imamı da çağırılarak tören “yarım nikah” şekline dönüştürülür (Diyarbakır), şerbetler içilir, dualar edilir böylece bebekler adına büyükler ant içer, söz verirler

Beşik kertmesi olan çocuklar, kertme olayının bilincinden uzak, sokakta, tarlada, bahçede ergenlik çağına girinceye dek birlikte oynar, kimi zamanda dövüşür dururlar. Her yıl çocuklara bayram ve benzeri özel günlerde armağanlar alınır; olayın pekiştirilmesine çalışılır. Armağanlar kız evinin oğlana, oğlan evinin de kıza aldıkları giyim, kuşam yanında takı ve benzeri pahalı cinsten nesneler de olur. Ergenlik çağıyla beraber, gençler birbirlerinden fizik olarak uzak durmaya çalışır, yakınlıklarını duygusal yönden geliştirmeğe uğraşırlar. Ne var ki, beşiğe kertik atmadan evlenmeğe değin geçen sürede kimi şeylerin olumsuz yönde gelişmesi durumunda beşik kertme bozulabilir. Kertmenin bozulması çok önemli bir kayıp sayılmaz, “nasip değilmiş, böylesi daha hayırlı” denir ve olay unutulmaya çalışılır.