Hiç bir yakınması olmasa bile her çocuk, doğumdan başlayarak
belirli aralıklarla birinci basamak sağlık ekibi tarafından
izlenmelidir.
İzlemenin üç amacı vardır
Birincisi, çocukları hastalık ve sakatlık/ardan korumaktır.
Aşılama veanne -babanın bebek bakımı, beslenmesi ve gelişimi
konusunda eğitimleri, bu amaçla yapılmaktadır.
ikincisi, çocuğun farkedilmeyen bir hastalığı varsa erken
tanı koymaktır.
Üçüncüsü, belirli bir sorun geliştirme riski olan bebeklerde
sorunun gelişmesini önlemektir.
İzleme sıklığı ne olmalı?
Birinci basamak sağlık ekibi, çocukları küçük yaşlarda dah
sık, büyüdükçe daha seyrek izlemelidir. Doğuştan hiçbir
sağlık sorunu olmayan, iyi beslenip büyüyebilen,
gelişebilen,
anne ve babanın bilinçli ve ilgili olduğu durumlarda, bebeği
aşı programına uygun olarak ve ailenin soruları olduğunda
izlemek yeterli olabilir.
Küçük bebekler
Küçük yaşlarda bebekler daha hızlı büyür ve gelişir. Kilo ve
boylarında, becerilerinde küçük yaşlarda daha hızlı
değişiklikler olur. Küçük bir bebeğin ailesinin bakım,
beslenme ve bebeğin gelişimi ile ilgili deneyimi henüz
azdır. Bu nedenlerle desteğe ve doğru, yerinde önerilere
daha çok gereksinim duyarlar.
Sorunu olan bebekler
Büyüme gelişme ya da sağlık sorunu olan bebekler (prematüre,
Düşük doğum ağırlığı, doğuştan sakatlıklar..) de daha sık
izlenmelidir.
Bu bebeklerin durumları kısa sürede olumsuz yönde
değişebilir.
Bu bebekler birinci basamak sağlık ekibi tarafından sık
görülürlerse oluşabilecek sorunların önüne geçilebilir ya da
olumsuz belirtiler erken fark edilip düzeltilebilir.
Ailenin özellikleri
Yoksul, kalabalık, eğitimsiz ailelerin çocukları da sık
izlenmelidir.
Bu ailelerin çocuklarında hastalıklar daha sık görülür.
Bebekler iyi beslenemez, gelişimleri geri kalabilir, aşıları
zamanında yaptırılamayabilir.
Bebeği nerede izlemeli?
Sağlam bir bebek iki yerde izlenebilir. Ev ziyareti ile
kendi evinde, Sağlık evi, sağlık ocağı, AÇSAP merkezinde.
Eğer aile düzenli aralıklarla bebeği izlemeye
getirmeyecekse, ev ziyareti ile bebeğe ulaşmak ve onu evinde
izlemek gerekir.
Özellikle prematürelik, doğumsal bir sakatlık gibi
hastalık ya da sakatlığı olan ya da yoksulluk, geçimsizlik,
cahillik gibi sorunları olan ailelerde ev ziyareti yapmak
daha iyi olur.
çocuğun yaşadığı koşullar ve ona ayrılabilen olanaklar ev
ziyaretiyle daha iyi değerlendirilebilir. Böylece ailenin ev
ziyareti yapan kişiye güven duyması sağlanır.
Bu durumda yolda zaman geçirileceği, evde izleme dışında
da zaman harcanabileceği için 1 günde daha az sayıda çocuk
ziyaret edilebilecektir. Ev ziyaretlerinde izlenen çocuk
sayısını artırabilmek için, komşu ailelerin çocuklarını
tanıdık bir evde toplamak nicelik olarak bir yarar
sağlayabilirse de, anne babayla yüz yüze eğitimi
güçleştirir, dikkati dağıtır, çok sayıda çocuğun gürültüsü,
ağlaması birbirine karışır ve aileler özel soruları
kalabalık içinde sormazlar.
Gözlem yapma olanağı sağlanamaz. Bu da izlemin niteliğini
düşürebilir.
En iyisi, her çocuğun bir kez doğduğunda ve daha sonra
yaşına, ailesinin özelliklerine ve sağlık durumuna göre
belirli aralıklarla evinde ziyaret edilmesidir.
Ailesinin durumu özellikle kötü olmayan, büyüme ve
gelişmesi sorunsuz, sağlıklı bebekler daha çok sağlık
ocağında izlenebilir. Aileleri bebeklerini sağlık
evi-ocağına düzenli olarak getiriyorlarsa, birinci basamak
sağlık ekibi yolda zaman harcamayacağı için, bir günde daha
çok (10-15) bebek izleyebilir.
Sağlık ocağının çocuk izleme odası uygun biçimde
hazırlanmış olacağından (bebek terazisi, muayene masası..),
daha nitelikli bir muayene yapılabilir. Gerektiğinde hekime
danışılabilir.
Çocuk izlemenin temel kuralları
Her izlemenin 6 temel aşaması vardır.
İlişki Kurma
Öykü Alma
Muayene
Gerekirse laboratuar testleri yapma
Değerlendirme
Aileye önerilerde bulunma
Her izlemde laboratuar testi gerekli olmayabilir, ancak
gerekli durumlarda asla unutulmamalıdır.