Bebeklerde hızlı solunum zatürre habercisi

Bebeklerde yeni doğan ölümleri hariç, 1 yaşından önce görülen en sık ölüm sebebi zatürre… Hızlı solunum, zatürrenin ilk belirtisi. Sonraki aşamalarda ise yeterli oksijen alabilmek için derin nefes almaya çalışmak, buna bağlı olarak göğüste çekinti oluşması, vücutta morarma, bilinç kaybı, havale ve ölüm görülüyor.

Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Sosyal Pediatri Ünitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Elif Özmert, alt ve üst solunum yolu enfeksiyonlarının ortaya çıkmasında, havaların soğumasının, kış aylarıyla birlikte hava kirliliğinin artmasının, kapalı ortamlarda zaman geçirilmesinin etkili olduğunu söyledi.

Üst solunum yolu enfeksiyonlarının genellikle sadece burun akıntısı, öksürük ve ateş şeklinde görüldüğünü, hırıltı, hızlı nefes alıp verme ve göğüste çekilmenin olması durumunda ise alt solunum yolu enfeksiyonlarının söz konusu olabileceğini belirten Özmert, alt solunum yolu enfeksiyonlarının hayatı tehdit eden bulgular oluşturduğunu vurguladı.

“HIZLI SOLUNUMA DİKKAT EDİN”
Prof. Dr. Özmert, zatürrenin bir alt solunum yolu enfeksiyonu olduğunu ifade ederek, “Temel olarak akciğerlerde hava değişiminin yapıldığı avleol denilen anatomik bölgenin mikrobik iltihabından kaynaklanan hastalıktır. Hava değişimi yapılan bölgede, buranın iltihabi hastalığı sırasında hava değişimi yapılamadığı için yeterli oksijen alımı mümkün olmaz. Yeterli oksijen alınmadığında da daha hızlı nefes alıp verilir. Biz, zatürrenin ilk belirtisi olarak hızlı solunumu esas alırız” diye konuştu.

Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de 1 yaş altı bebek ölüm hızının binde 21 olduğunu belirten Özmert, “Türkiye’de doğan her yüz bebekten 2.1’i 1 yaşına gelmeden yaşamını yitiriyor. Bu ölümlerin yarısı, yeni doğan döneminde olurken, diğer yarısında zatürre kaynaklı ölümler önemli bir yer tutuyor” dedi.

Özmert, bebeklerin hızlı solunum yaptığından emin olabilmek için annenin kendi solunum sayısıyla karşılaştırma yapması gerektiğini belirterek, şöyle devam etti:
“Bebek, nefes alışınızdan 2-3 kat daha fazla nefes alıyorsa hızlı solunum var demektir. Bebeklerin 2 aya kadar dakikada 60’ın üstü, 2ay-1 yaş arası bebeklerin dakikada 50’nin üstü, 1-5 yaş arası çocukların ise dakikada 40’ın üstünde nefes alıp vermesi, belirti olarak kabul edilmeli. Bu, zatürrenin ilk belirtisidir ve o bebeğin basit bir üst solunum yolu enfeksiyonu geçirmediğinin, zatürre olduğunun kanıtıdır.”

GÖĞÜSTE ÇEKİNTİ OLUŞMASI
Zatürrenin ilaçla tedavi edilmesi gerektiğine işaret eden Özmert, zatürrenin hızlı solunumdan sonraki aşamalarının ise yeterli oksijen alabilmek için daha derin nefes almaya çalışmak, buna bağlı olarak göğüste çekinti oluşması, vücutta morarma, bilinç kaybı, havale ve ölüm şeklinde olduğunu kaydetti. Özmert, göğüsteki çekintinin, zatürrenin ağırlaştığının göstergesi olduğuna dikkati çekerek, ailelerin bu durumda hiç beklemeden bebeklerini en yakın sağlık kuruluşuna götürmeleri gerektiğini söyledi.

Bebeklerde hırıltı duyulması durumunda bir diğer alt solunum yolu enfeksiyonu olan “bronşiyolit”ten söz edilebileceğini belirten Özmert, “Bir süre sonra bu çocuklarda da hızlı solunum, çekilme morarma ve ölüm görülebiliyor” dedi.