BEBEK VE ÇOCUKLARDA ATEŞ

Ateş, çoğu zaman ailelerde panik duygusuna neden olsa da, iyi tarafı vücudun enfeksiyonla savaşma yollarından biri olmasıdır. Ateşe neden olan enfeksiyon; ilaç kullanımı ve çevre ısısının normal koşullara getirilmesiyle büyük oranda kontrol altına alınabilir.

Ateş nedir? Neden olur?

Ateş, vücut sıcaklığının yükselmesi anlamında kullanılmaktadır. Vücut ısısı, 38oC (Rektal) ise çocuk ateşli olarak kabul edilir. İnsanlarda vücut ısısı, hipotalamusta ısı kontrol merkezinin kontrolünde olup 37oC‘ye ayarlıdır. Ateş, genel olarak enfeksiyon (viral- bakteriyel) hastalıkları, vasküler-kollagen hastalıklar ve malign hastalıklarda yükselir. Çocukluk çağında ise genellikle ateş, kısa sürede kendiliğinden iyileşebilen basit viral enfeksiyonlardan kaynaklanır. Çocuğun yaşı tanı ve tedavi yaklaşımında temel taşlardan biridir. Özellikle 3 ayın altında görülen yüksek ateş, ciddi bakteriyel enfeksiyonun bulgusu olabilir. Aileye göre çocuğun davranışlarında, beslenme düzeninde, oyun oynamasında, uyku düzeninde, çevreye olan ilgisinde bir değişiklik ciddi enfeksiyon bulgusu olabilir.

Ateş nereden ölçülmeli?

Bebek ve çocuklarda ateş ölçümü; koltuk altı, makat, kulak ve dil altı yoluyla yapılabilir. Koltuk altı ölçülen vücut ısısı normal değeri 36,5-37oC’dir. Bunun için civalı ve dijital termometreler kullanılmaktadır.

Makattan ölçüm:

İç vücut ısısına en yakın ve en güvenilir ölçümdür. Ancak rahatsızlık hissi ve özellikle yenidoğanlarda rektum hasarı gibi yan etkileri nedeniyle sık kullanılan bir yöntem değildir. Makattan ölçümde 38 oC’nin üzeri ateş sayılır.

Koltuk altından ölçüm:

Basit ölçüm tekniği nedeniyle sık kullanılır. 37.5 oC nin üzeri ateş kabul edilebilir.

Kulaktan ölçüm:

Hızlı ve kolay uygulanabilir olması nedeniyle sık kullanılır. Kontrollerde, aynı kulaktan ölçüm yapılmalıdır. Kulaktan ölçümde 37.8 oC üzeri ateş kabul edilebilir.

Çocuğunuzun ateşi çıktığında yapmanız gerekenler

Çocukluk çağındaki ateşin en sık sebebi enfeksiyonlardır.Genellikle viral üst solunum yolu enfeksiyonları yanında özellikle küçük bebeklerde ciddi bakteriyel enfeksiyonlar ateşe neden olabilir. Bunun dışında romatizmal hastalıklar, apandisit, ilaçlar, sıcak çarpması ve kanser hastalıkları ateşe neden olabilir.

Bebeğinizin ateşi olduğunu fark ettiğinizde mutlaka hemen bir dijital termometre ile koltuk altından ölçün. Eğer 38 derece olduysa mutlaka hemen doktorunuza başvurun. Eğer bebeğiniz 6 ayın üstündeyse ateşi 37.4 ile 38 derece arasındaysa antipiretik (ateş düşürücü ilaç) vererek ateşini 1-2 saat evde takip edebilirsiniz. Ancak hasta görünüyorsa ve diğer hastalık belirtileri varsa mutlaka hemen doktorunuza başvurmalısınız. Evde mutlaka ateş düşürücü fitil veya şurup bulundurmalısınız. Ateş düşürücü olarak paracetamol veya İbuprofen kullanabilirsiniz. Paracetamol’ün şurup ve fitili, İbuprofen’in ise sadece şurubu vardır. Her ikisinin de dozları yaklaşık olarak bebeğinizin kilosu başına 10 mg’dır. Örneğin, bebeğiniz 10 kg ise 100 mg parasetamol, 4-6 saatte bir ateş devam ediyorsa tekrarlanarak verilebilir.

Bu iki ilacı içeren preperatlar dışında ateşi daha hızlı düşürdüğü söylenen hiç bir damla veya şurup kullanmayın. Aspirini de kesinlikle kullanmayın. Ateşi hızlı düşüren diğer bazı ilaçların ve aspirinin tehlikeli yan etkileri olabilir ve beğinize zarar verebilir. Unutmayın, ateş düşürücü ilaçlar hastalığın gidişatında herhangi bir değişiklik yapmaz ve iyileştirmez. Sadece çocuğunuza ateşi düştüğü ve ağrısı azaldığı için geçiçi bir iyilik hissi verir. Ancak şiddetli enfeksiyonda ilacın etkisi geçince ateş yeniden çıkacaktır.

Yüksek ateşte, doktor önerisi olmadan antibiyotik kullanmayın.

Ateşi 39 derecenin üzerinde olan çocuk, huzursuzdur. Bu çocuklar mutlaka doktor kontrolüne götürülmelidir. Bu derece yüksek ateşte doktora götürmeden hemen önce evde paracetamol verip ılık duş aldırabilirsiniz. Böylece çocuğun ateşi 1-2 saat içinde düşecek ve rahatlayacaktır. Çocuğunuz ateşli iken doktora danışmadan antipiretik dışında başka hiçbir ilaca başlamayın. Antibiyotik kullanımına kesinlikle çocuk doktorunuz önermeden başlamayın. Her ateşte antibiyotik kullanılması gerekmez. Çünkü çocuklarda ateşin en sık sebebi viral enfeksiyonlardır ve gereksiz antibiyotik kullanıldığında çocuğunuza yarar değil zarar verebilirsiniz.

Basit ateşli havale nedir?

Basit ateşli havale genellikle 1 ile 6 yaş arasındaki çocuklarda, ateş yükselirken bilinç kaybı, katılaşma ve istem dışı kasılmalar şeklinde görülür.

Genellikle kısa, yaklaşık 5-10 dakika sürer ve genelde doktora gelmeden yolda biter. Böyle bir durumda serin kanlılığınızı kaybetmeyin. Eşiniz doktorunuzu ararken veya ambulans çağırırken siz de ateşi düşürmek için çocuğun üzerini soyarak vücuduna ıslak havlu sarabilir ve paracetamol veya ibuprofen verebilirsiniz. Bu gibi durumlarda çocuğun solunum yolunu açık tutmalı ve sekresyonların veya dilin solunumu kapamadığına ve soluk alıp verişine dikkat etmelisiniz. Hemen en yakın çocuk doktorunun olduğu bir hastaneye gitmelisiniz. Çocuğu çok soğuk suya sokmak, ayıltmak için sarsmak veya tokatlamak kesinlikle yapmamanız gereken daveanışlardır.

Çocukluk döneminde basit havale geçirme sıklığı %4-5 arasındadır. Basit havale geçiren çocukların %25’inde ailede de aynı durum öyküsü vardır. Genellikle bir kez basit ateşli havale geçiren çocuklarda tekrarlama riski olsa da şart değildir. Yine de bu çocukları taburcu etmeden önce diazepam rectal tüp reçete edilir. Böylece aile aynı durum tekrarladığında doktora gelene kadar önerilen dozda diazepamı makattan vererek havalenin çabuk sonlanmasını sağlar.

Havale, çocuğa zarar verir mi?

Havalenin çocukta yol açacağı hasarlar, direkt olarak havalenin sebebine bağlıdır. Eğer 6 ay-6 yaş arasında gördüğümüz basit febril konvülsiyonsa genellikle tehlikesizdir ve hiç bir hasar bırakmaz. Bu çocuklara ileri tetkik ve tedavi de yapmak gerekmez. Ancak havale ciddi bir enfeksiyona özellikle de menenjit veya ensefalite bağlıysa, daha ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu durumlar, çocukluk çağı basit ateşli havale grubuna girmez ve mutlaka yatırılarak tedavi edilmelidir. Bu gibi durumlarda eğer çocuk üst üste havale geçirirse beyin oksijensiz kalabilir ve zarar görebilir.

HEPİNİZE SAĞLIKLI YAŞAM DİLERİZ.

KAYNAK:www.babystar.com.tr