ATP Nedir ve Nasil Elde Edilir

ATP Nedir, ATP Nasıl Elde Edilir

Canlı sistemlerinde kimyasal tepkimelerin başlaması için enzimler ge­reklidir. Ancak tek başına yeterli değildir. Bir tepkimenin başlaması için az da olsa enerjiye gerek vardır. Herhangi bir hücrede geçen bir olayda kullanı­lan enerji doğrudan ATP den sağlanır.

ATP Yapısı

ATP’nin yapısında, iki organik molekül ve birbirine zincirlenmiş üç fosfat bulunur. Organik moleküllerden biri azot içeren adenin; diğeri 5 kar­bonlu riboz şekerdir. ATP molekülünde bulunan enerjinin büyük bölümü fosfatlar arasında bulunur. Bu bağa yüksek enerjili fosfat bağı denir ve dal­galı kısa bir çizgi ile gösterilir.
Azotlu baz + 5 C’lu şeker + 3 mol Fosforikasit

ATP’nin Kullanılması

ATP’nin fosfat bağlarındaki enerji, ısı enerjisi olarak kaybolmaz. Hüc­rede birçok enerji gerektiren biyokimyasal olayın gerçekleşmesinde rol oy­nar. ATP molekülü yapısında bulunan en, uçtaki fosfat grubunu, başka bir moleküle aktarır. Bu sırada, fosfat bağmdaki enerji de moleküle geçer. Enerji alan molekül aktif hale gelir ve böylece diğer reaksiyonlara hazır olur. ATP molekülü bir fosfat grubu verdiği zaman ADP’ye, iki fosfat grubu verdiği zaman AMP’ye dönüşür. Bunlardan AMP boş aküye, ATP veADP’yi dolu aküye benzetebiliriz.

ATP’nin Sentezi

ATP molekülü sadece hücre içinde bulunur. Dışarıdan besin maddele­riyle doğrudan ATP almak mümkün değildir. Diğer yandan ATP hücre için­de çok kısa süreli depolanabilme özelliği, bu molekülün sürekli yenilenme­sini zorunlu kılar. Buna göre; bir molekül ATP sentezlenebilmesi için ADP bir fosfat grubu ile, AMP ise iki fosfat grubuyla birleşir.
Canlı sistemlerinde ATP sentezi için gerekli enerjiyi sağlayan tepki­meler başlıca dört bölümde incelenir.Bunlar;

1. Substrat düzeyinde fosforilasyon (Fermentasyon),
2. Oksitatif fosforilasyon (oksijenli solunum),
3. Fotosentetik fosforilasyon (Fotosentezin ışık devri reaksiyonları),
4. Kemosentetik fosforilasyon (Kimyasal enerji kaynaklarından).
Sonuç olarak, ATP tüm canlı hücrelerde enerji taşıma görevi yapar. Bir insan yürürken, konuşurken, nefes alırken, bir balık yüzerken, bir bitki­nin tomurcuğu açarken, bir kuş uçarken, bira maya hücresi bölünürken, bak­teri hücresi çoğalırken, kullandıkları enerjinin hepsinin aynı kaynaktan, yani ATP’den sağlandığı unutulmamalıdır.