ateş

ATEŞ HAKKINDA HERŞEY

Ateş ,vücudumuzda birşeylerin ters gittiğine işaret eden bulgulardan biridir.Aynı ağrı gibi.Bir farklı özelliği ise, derecenin yüksekliği ile hastalığın ciddiyetinin her zaman uyumlu olmamasıdır.Basit bir enfeksiyon yüksek ateş yapabilirken,daha ağır bir hastalık hafif ateş ile seyredebilir.

ATEŞ NEDİR?
Vücudumuzun ısısı beyin tabanındaki bir termostat tarafından kontrol edilir.Ateş dokularımız,özellikle karaciğer ve kaslarımız tarafından açığa çıkarılan ısı ile vücut tarafından ortama kaybedilen ısının bir dengesidir.Hastalandığımızda beyindeki termostat vücut ateşini yükseltmek üzere devreye girer.

ATEŞİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Ateşimiz yükselmeye başlarken terleme ve titreme ortaya çıkar.Bunun nedeni cildimizdeki kan dolaşımının içerilere alınmasıdır.Amaç vücut ısısını daha da arttırmaktır,yani ateşi yükseltmek.Bunlara ek olarak baş ağrısı,adale ağrıları,iştahsızlık ve halsizlik de görülebilir.

ATEŞ BİR HASTALIK MIDIR?
Ateş bir hastalık değil,bir hastalığın işaretidir.

NORMAL VÜCUT SICAKLIĞI KAÇ DERECE OLMALIDIR?
Normal vücut ısımız gün boyunca dalgalanma gösterir ve genellikle akşam en yüksek seviyeye gelir.Kadınlarda adet günlerinin ikinci yarısında 1 derece veya daha fazlaya kadar normal olarak yükselebilir.Fiziksel aktivite,yüksek hava sıcaklığı ve nem ve hatta yemek sonrası da yükselir.Erişkinlerde 37.2-37.5 derece normal kabul edilir.Ancak herkesin normal ateşi aynı olmaz ve 1 dereceye kadar farklı olabilir.

HANGİ DERECEDE ATEŞİMİZ VAR DEMEKTİR?
Erişkiler için 37.2-37.5 derecenin üzeri yüksek ateş olarak kabul edilir.Ancak günün saati ve ateşin ölçüldüğü yer de önemlidir.Normalde vücut ısısı koltuk altında en düşük,makatta en yüksektir.

YÜKSEK ATEŞ NEDİR?
Ateşin yükselmesi vücudumuzda bir savaşın başladığına işaret eder.Ancak yükselen ateşimiz bize karşı değil,bizim yanımızda savaşmaktadır.Ateş vücudun en önemli savunma silahlarındandır.

HANGİ HASTALIKLARIN HABERCİSİDİR?
Hemen hemen her enfeksiyon yüksek ateş yapabilir.En sık nedenler,soğuk algınlığı,grip,kulak-burun-boğaz enfeksiyonları,sinüzit,zatürre,idrar yolları iltihapları ve gastroenteritlerdir.Verem veya menenjit gibi ağır hastalıklarda tabii ki ateş yapar.Enfeksiyonların yanısıra,eklem romatizmaları,kan ve lenf kanserleri ve toplar damar tıkanmaları da ateş yapabilir.Bazı ilaçlarında kendi başlarına ateş yapabileceği unutulmamalıdır.Bunlar içerisinde tedavide kullanılan antibiyotiklerde yer alır.

YÜKSEK ATEŞ, YETİŞKİNLERDE Mİ YOKSA ÇOCUKLARDA MI DAHA ÖNEMLİDİR?
Hastalık türleri olarak bakılırsa bir fark yoktur.Ancak derece yüksekliği yönünden çocuklar yüksek ateşi büyüklere göre daha iyi tolere ederler.

ATEŞİMİZ ÇIKTIĞINDA İLK ELİMİZE GEÇEN ATEŞ DÜŞÜRÜCÜ İLAÇLARI KULLANMAK DOĞRU MUDUR? ATEŞ DÜŞÜRÜCÜ İLAÇLAR HANGİ DÜZENDE ALINMALIDIR?
Eğer ateş hafif yükselirse ve eşlik eden başka bulgu olmazsa ilaç almanız gerekmez.Bu hastalığı uzatabilir veya diğer belirtileri gizleyebilir. Eğer ateşe bağlı rahatsızlık hissederseniz veya altta yatan süreli hastalığınız varsa (şeker-kalp yetmezliği-bronşit gibi) ateş düşürücü alabilirsiniz.İlaçlar tarif edildiği gibi ve düzenli alınmalıdır.Çocuklara ateş düşürmek için aspirin verilmemelidir!

ATEŞİN YARARLARI VAR MIDIR?
Yüksek ateşin agresif bir şekilde düşürülmesi vücudun savunma mekanizmalarını olumsuz etkiliyebilir.Bazı mikroplar normal vücut ısısında yaşayabilirler,ateşi düşürmek onlara bu rahatlığı verir.Yüksek ateş ise keyiflerini bozacaktır.

DÜŞMEYEN ATEŞTE NE YAPMAK GEREKLİDİR? BUNUN İÇİN BEKLEME SÜRESİ VE ATEŞİN DERECESİ NE OLMALIDIR?
Öncelikle bol sıvı alınması ve istirahat şarttır.Eğer ateşiniz 40.5 derecenin üzerine çıkar ve ilaçlar ile hemen ve kolayca düşmezse bir doktora gitmelisiniz.Aynı durum ateş 2-3 günden uzun sürerse,düştükten bir hafta sonra tekrarlarsa,deride döküntü veya çürükler olursa da geçerlidir.Düşürmek için basit ağrı kesici-ateş düşürücüler veya bazı romatizma ilaçları alınabilir.Hafif giyinmeli,yatarken ince bir örtü örtmeli ve oda ısısını da serin tutmalısınız.

DÜŞMEYEN YÜKSEK ATEŞ ŞİKÂYETİYLE HASTANEYE BAŞVURAN KİŞİLERE NE GİBİ UYGULAMALAR YAPILIR?
Detaylı bir muayene yapılır.Özellikle deri,gözler,kulaklar,burun ve boğazınız,boyun,akciğerler ve karın ateşin nedeni olabilecek hastalıklar yönünden araştırılır.Tam kan ve idrar analizleri yapılır ve akciğer filmi alınır.Bunlardan bir sonuç alınamaz ise ileri tetkikler geçilir.Gerekirse damardan sıvı ve ateş düşürücüler verilir.

ATEŞİN TEDAVİ EDİLMEDİĞİ DURUMLARDA OLASI SONUÇLAR NELERDİR?
Yüksek ateş tedavi edilemiyorsa, neden olan hastalıkda tedavi edilemiyor demektir ki bu durum ek konsültasyonlar ve tetkikler gerektirir.Ateşin yüksek seyretmesi ise kendi başına bazı sorunlara neden olabilir. 39.5-41 derecenin üzerinde ateşlerde , huzursuzluk,bilinç bulanıklığı,hayal görmeler ve daha ötesi havale ortaya çıkabilir.

NE ZAMAN DOKTORA GİTMELİSİNİZ?
Yüksek ateş 3 günden fazla sürerse veya şunlardan biri ortaya çıkarsa bir doktora gitmelisiniz:şiddetli baş ağrısı veya boğaz şişliği,deride döküntüler,ışığa karşı aşırı duyarlılık,başınızı öne eğdiğinizde ensede sertlik veya ağrı ,bilinç bulanıklığı.Ayrıca,sürekli kusma,nefes darlığı veya göğüs ağrısı,karın ağrısı veya idrar yaparken ağrı ve herhangi bir izah edilemeyen şikayet olursa da hemen doktora gitmelisiniz.

KORUNMAK İÇİN
En iyi korunma yolu bulaşıcı hastalıklara bulaşmamaktır.Bunun en etkili yolu ise aynı zamanda en kolay olanıdır:sık sık el yıkamak.Çocuklarınıza yemekten önce,tuvaletten sonra,kalabalık yerlerde bulunduktan sonra,hasta biri ile temas ederlerse veya evcil hayvanları sevdikten sonra sık sık ellerini yıkamalarını öğretin,aynı şeyler sizin için de geçerlidir.Eller ağız ve buruna götürülmemelidir.Su ve sabuna erişme imkanı olmayan yerler içinde yanınızda antiseptik el temizleyiciler bulundurunuz.

Uz.Dr.Metin Okucu