İnsan ve hayvanlarda hastalık yapma yeteneğinde olan virüs, bakteri vb. mikropların hastalık yapma kudretlerinden arındırılarak ya da bazı mikropların salgıladığı zehirlerin etkisinin ortadan kaldırılarak sağlam kişilere verilmesi için geliştirilen biyolojik maddelere aşı denilmektedir.
Canlı aşılar: Aşı içerisindeki mikroorganizma canlı olmaları birlikte vücut için tamamen zararsız hale getirilmiştir. Verem, kızamık, kızamıkçık ve kabakulak aşıları buna örnektir.
Ölü aşılar: Aşıda kullanılan mikroorganizmalar öldürülmüştür. Ancak vücudu uyararak antikor dediğimiz koruyucu maddelerin yapılmasını sağlayacak özellikleri korunmuştur. Boğmaca aşısı buna örnektir.
Subünit aşılar: Aşıda kullanılan mikroorganizmalar öldürüldükten sonra parçalanarak; bu parçalardan vücudu uyararak koruyucu antikorların yapılmasını sağlayacak olanları aşı yapımında kullanılmaktadır. Örnek olarak Hepatit B ve Grip aşıları verilebilir.
Toksoid aşıları: Bu tür aşılarda mikroorganizmaların kendileri kullanılmaz. Bazılarının ürettiği zehirler çeşitli kimyasal maddelerle işlenir ve hastalık yapıcı etkileri yok edilerek aşı yapımında kullanılır. Tetanoz ve difteri aşıları bu tip aşılardır.
Aşıların tedavi edici özellikleri yoktur. Herhangi bir hastalık oluştuktan sonra veya geçirdikten sonra aşı yapmanın hiç bir yararı yoktur.
Hergangi bir aşının koruyucu etki gösterebilmesi için uygun yaşlarda ve uygun aralıklarda yapılması şarttır. Aşıların çocuklara hastalıklara yakalanma riskinin en yüksek olduğu dönemlerden önce yapılması gerekmektedir. Geniş araştırmalar sonucunda belirlenen “Aşı Takvimi”ne uyulması, en yüksek düzeyde koruma sağlanması açısından çok önemlidir.
Aynı Anda Birkaç Aşı Yapılabilir Mi?
Evet, günümüzde kombine aşılar birden fazla aşıyı tek bir enjektörde içerirler. Böylece, yan etki riski artmadan, tek bir iğne ile birden fazla hastalığa karşı aşılanma sağlanır. Bazen de aynı enjektörde karıştırılamayan farklı aşılar, farklı yerlerden uygulanabilir. Bu şekilde de yan etki görülme sıklığı artmamaktadır.
Hasta Çocuğa Aşı Yapılır Mı?
Ateşsiz basit bir üst solunum yolu enfeksiyonu veya ishal aşı yapılmasına engel değildir. İyileşme dönemindeki bir hastalık veya çocuğun antibiyotik kullanıyor olması da aşıya engel değildir. Bu konuda kararı, aşı öncesi çocuğunuzu muayene eden doktoru verecektir.
Verem Aşısı Doğumda mı Yapılır?
Birkaç yıl öncesine kadar öyleydi. Ancak, yenidoğan döneminde daha fazla yan etkiye yol açtığı görülünce, son yıllarda bebeğin iki ayı dolduktan sonra yapılıyor.
Verem Aşısının Yapıldığı Yerde Neler Görülebilir?
Verem aşısı 2 aylık bebeğin sol omuzuna yapılacaktır. Birkaç hafta içinde aşı yerinde şişlik, ardından kabuklanma olacaktır. Bazen kabuk kalkıp kanayabilir veya akıntı olabilir. Aşı yeri, ciltte iz bırakıp iyileşir.
BCG (verem) aşısından sonra ne zaman iz oluşur?
BCG sonrası genellikle 6-8 hafta içinde aşı yerinde iz oluşur. Bazen bu süre 3-6 ayı da bulabilir. Ancak, iz oluşmasa da vücudun bağışıklık sistemi aşıya yanıt vermiş olabilir. Bu durumda, aşının etkisi ppd denilen cilt testi ile kontrol edilir.
Sarılık Aşısı Olan Bebek Sarılık Geçirir mi?
Yenidoğanlara, doğumdan sonra ilk yapılan aşı Hepatit B aşısıdır. Bu aşı, bebeği ciddi bir mikrobik sarılık türü olan Hepatit B’den korur. Ancak, yenidoğan döneminde sık görülen fizyolojik sarılığın bununla ilgisi yoktur, mikrobik bir olay değildir. Bu nedenle, Hepatit B aşısı olsa da bebeğiniz yenidoğan sarılığı geçirebilir.
Hepatit B aşısı sonrası kan testi yapmak gerekir mi?
Hepatit B aşısı sonrası, aşının tutup tutmadığına dair kan testi ( anti HB s) bakılması herkes için gerekli değildir. Ancak, eğer aşılanan çocuğun annesi HB s pozitif ise ( sarılık mikrobunu taşıyorsa ), veya çocuğun bağışıklık sisteminin normal çalışmasına engel olacak bir hastalığı varsa bakılması uygun olacaktır.
Hepatit B aşısının koruması ne kadar sürer? Tekrar doz gerekir mi?
Yapılan uzun dönemli çalışmalarda, aşısı tamamlanan kişilerde bağışıklık sistemi belleğinin en az 15 yıl korunma için yeterli olduğu saptanmıştır. Bu sürede veya sonrasında, kanda koruyucu antikor düzeyleri saptanamayacak kadar düşse de, bağışıklık sisteminin belleği mikropla karşılaşma durumunda koruyucu tepki verecektir. Bu nedenle, günümüz bilgileriyle tekrar doz önerilmemektedir.
Menenjit Aşısı Olan Menenjit Geçirmez mi?
Ne yazık ki, hayır. Kısaca menenjit aşısı olarak adlandırdığımız aşı, aslında Hemofilus İnfluenza adlı bir bakteriye karşı geliştirilmiş bir aşıdır. Bu bakteri, 6 yaş altında menenjitin en sık sebebidir, ama başka menenjit etkenleri de vardır. Aşılı kişi, bu diğer etkenlerin yol açtığı bir menenjite yakalanabilir. Neyse ki, olayın bir de iyi yanı var; Hemofilus influenza, çocuklarda menenjit dışında pek çok ciddi enfeksiyona daha yol açabilir, aşıyla tüm bunlardan korunmak mümkün olacaktır.
Menenjit aşısı kaç doz yapılır?
Menenjit aşısının kaç doz yapılacağı, başlangıç yaşına göre değişir. Eğer, bebeğe karma aşıyla birlikte 2 aylıkken menenjit aşısı da başlanırsa, ilk 6 ayda 3 doz, 1 yıl sonra da tekrar dozu olarak toplam 4 doz yapılır. Eğer, 6-12 ay arası başlanırsa, önce 2 doz, sonraki yıl da hatırlatma dozu olarak toplam 3 doz olacaktır. Eğer ilk 1 yaş içinde yapılmazsa, 1 yaş sonrası tek bir doz yeterli olacaktır.
Aşı sonrası bebeğime banyo yaptırabilir miyim?
BCG ( verem aşısı) dışındaki diğer tüm aşılar, bebeğin banyo yapmasına engel değildir. Ancak; BCG sonrası aşı yerine 3 gün su değmemesi gerekmektedir.
Canlı aşılar: Aşı içerisindeki mikroorganizma canlı olmaları birlikte vücut için tamamen zararsız hale getirilmiştir. Verem, kızamık, kızamıkçık ve kabakulak aşıları buna örnektir.
Ölü aşılar: Aşıda kullanılan mikroorganizmalar öldürülmüştür. Ancak vücudu uyararak antikor dediğimiz koruyucu maddelerin yapılmasını sağlayacak özellikleri korunmuştur. Boğmaca aşısı buna örnektir.
Subünit aşılar: Aşıda kullanılan mikroorganizmalar öldürüldükten sonra parçalanarak; bu parçalardan vücudu uyararak koruyucu antikorların yapılmasını sağlayacak olanları aşı yapımında kullanılmaktadır. Örnek olarak Hepatit B ve Grip aşıları verilebilir.
Toksoid aşıları: Bu tür aşılarda mikroorganizmaların kendileri kullanılmaz. Bazılarının ürettiği zehirler çeşitli kimyasal maddelerle işlenir ve hastalık yapıcı etkileri yok edilerek aşı yapımında kullanılır. Tetanoz ve difteri aşıları bu tip aşılardır.
Aşıların tedavi edici özellikleri yoktur. Herhangi bir hastalık oluştuktan sonra veya geçirdikten sonra aşı yapmanın hiç bir yararı yoktur.
Hergangi bir aşının koruyucu etki gösterebilmesi için uygun yaşlarda ve uygun aralıklarda yapılması şarttır. Aşıların çocuklara hastalıklara yakalanma riskinin en yüksek olduğu dönemlerden önce yapılması gerekmektedir. Geniş araştırmalar sonucunda belirlenen “Aşı Takvimi”ne uyulması, en yüksek düzeyde koruma sağlanması açısından çok önemlidir.
Aynı Anda Birkaç Aşı Yapılabilir Mi?
Evet, günümüzde kombine aşılar birden fazla aşıyı tek bir enjektörde içerirler. Böylece, yan etki riski artmadan, tek bir iğne ile birden fazla hastalığa karşı aşılanma sağlanır. Bazen de aynı enjektörde karıştırılamayan farklı aşılar, farklı yerlerden uygulanabilir. Bu şekilde de yan etki görülme sıklığı artmamaktadır.
Hasta Çocuğa Aşı Yapılır Mı?
Ateşsiz basit bir üst solunum yolu enfeksiyonu veya ishal aşı yapılmasına engel değildir. İyileşme dönemindeki bir hastalık veya çocuğun antibiyotik kullanıyor olması da aşıya engel değildir. Bu konuda kararı, aşı öncesi çocuğunuzu muayene eden doktoru verecektir.
Verem Aşısı Doğumda mı Yapılır?
Birkaç yıl öncesine kadar öyleydi. Ancak, yenidoğan döneminde daha fazla yan etkiye yol açtığı görülünce, son yıllarda bebeğin iki ayı dolduktan sonra yapılıyor.
Verem Aşısının Yapıldığı Yerde Neler Görülebilir?
Verem aşısı 2 aylık bebeğin sol omuzuna yapılacaktır. Birkaç hafta içinde aşı yerinde şişlik, ardından kabuklanma olacaktır. Bazen kabuk kalkıp kanayabilir veya akıntı olabilir. Aşı yeri, ciltte iz bırakıp iyileşir.
BCG (verem) aşısından sonra ne zaman iz oluşur?
BCG sonrası genellikle 6-8 hafta içinde aşı yerinde iz oluşur. Bazen bu süre 3-6 ayı da bulabilir. Ancak, iz oluşmasa da vücudun bağışıklık sistemi aşıya yanıt vermiş olabilir. Bu durumda, aşının etkisi ppd denilen cilt testi ile kontrol edilir.
Sarılık Aşısı Olan Bebek Sarılık Geçirir mi?
Yenidoğanlara, doğumdan sonra ilk yapılan aşı Hepatit B aşısıdır. Bu aşı, bebeği ciddi bir mikrobik sarılık türü olan Hepatit B’den korur. Ancak, yenidoğan döneminde sık görülen fizyolojik sarılığın bununla ilgisi yoktur, mikrobik bir olay değildir. Bu nedenle, Hepatit B aşısı olsa da bebeğiniz yenidoğan sarılığı geçirebilir.
Hepatit B aşısı sonrası kan testi yapmak gerekir mi?
Hepatit B aşısı sonrası, aşının tutup tutmadığına dair kan testi ( anti HB s) bakılması herkes için gerekli değildir. Ancak, eğer aşılanan çocuğun annesi HB s pozitif ise ( sarılık mikrobunu taşıyorsa ), veya çocuğun bağışıklık sisteminin normal çalışmasına engel olacak bir hastalığı varsa bakılması uygun olacaktır.
Hepatit B aşısının koruması ne kadar sürer? Tekrar doz gerekir mi?
Yapılan uzun dönemli çalışmalarda, aşısı tamamlanan kişilerde bağışıklık sistemi belleğinin en az 15 yıl korunma için yeterli olduğu saptanmıştır. Bu sürede veya sonrasında, kanda koruyucu antikor düzeyleri saptanamayacak kadar düşse de, bağışıklık sisteminin belleği mikropla karşılaşma durumunda koruyucu tepki verecektir. Bu nedenle, günümüz bilgileriyle tekrar doz önerilmemektedir.
Menenjit Aşısı Olan Menenjit Geçirmez mi?
Ne yazık ki, hayır. Kısaca menenjit aşısı olarak adlandırdığımız aşı, aslında Hemofilus İnfluenza adlı bir bakteriye karşı geliştirilmiş bir aşıdır. Bu bakteri, 6 yaş altında menenjitin en sık sebebidir, ama başka menenjit etkenleri de vardır. Aşılı kişi, bu diğer etkenlerin yol açtığı bir menenjite yakalanabilir. Neyse ki, olayın bir de iyi yanı var; Hemofilus influenza, çocuklarda menenjit dışında pek çok ciddi enfeksiyona daha yol açabilir, aşıyla tüm bunlardan korunmak mümkün olacaktır.
Menenjit aşısı kaç doz yapılır?
Menenjit aşısının kaç doz yapılacağı, başlangıç yaşına göre değişir. Eğer, bebeğe karma aşıyla birlikte 2 aylıkken menenjit aşısı da başlanırsa, ilk 6 ayda 3 doz, 1 yıl sonra da tekrar dozu olarak toplam 4 doz yapılır. Eğer, 6-12 ay arası başlanırsa, önce 2 doz, sonraki yıl da hatırlatma dozu olarak toplam 3 doz olacaktır. Eğer ilk 1 yaş içinde yapılmazsa, 1 yaş sonrası tek bir doz yeterli olacaktır.
Aşı sonrası bebeğime banyo yaptırabilir miyim?
BCG ( verem aşısı) dışındaki diğer tüm aşılar, bebeğin banyo yapmasına engel değildir. Ancak; BCG sonrası aşı yerine 3 gün su değmemesi gerekmektedir.
